حمایت از فیلترینگ به چه قیمت؟
بعید به نظر می رسد، امروز کسی باشد که فیلترینگ را تنها روش موثر، کارآمد و اثربخش و راهکار قانونمندی فضای مجازی بداند. امروز فیلترینگ جدا از ایجاد محدودیت در حوزه اقتصاد دیجیتال، رونق بازار مافیای فیلترشکن فروشان، افت کیفیت اینترنت به دلیل ایجاد ترافیک فیلترشکن ها و تسهیل نفوذ سایبری و ناایمن سازی زیرساخت ها چه دستاورد مهمی را نصیب جامعه ایرانی کرده است؟
صادق غفوریان
چند پرسش از تجمع کنندگان مخالف رفع فیلترینگدر دو روز گذشته، اغلب ما صحبت ها، شعارها و خواسته های مخالفان رفع فیلترینگ را در تجمعشان در تهران در فضای مجازی دیدیم و شنیدیم. همان طور که در تصاویر و ویدئوها هم عیان است تعداد تجمع کنندگان روز پنج شنبه زیاد نیست، اما حرف آن ها به کمک فضای مجازی فیلترشده دیده و شنیده شد.
ما در صدد آن نیستیم که تمام حرف آنان را که بعضا حاوی دغدغه های درست و به حق در زمینه قانونمندشدن فعالیت در فضای مجازی است، نادیده بگیریم اما علاقه مندیم پرسش هایمان را که معتقدیم سوالات بخش وسیعی از کارشناسان و عموم جامعه است، از بانیان و طرفداران فیلترینگ جویا شویم:
1 آیا با فیلترینگ، میزان استفاده از شبکه های اجتماعی فیلترشده کاهش یافت؟( در ادامه بر اساس نظرسنجی های مراکز رسمی به این پرسش پاسخ می دهیم)
2 آیا با فیلترینگ، نرم افزارها، شبکه های اجتماعی و پیام رسان های داخلی توانستند جایگزین سکوهای بین المللی شوند؟
3 سود انبوه فروش فیلترشکن ها به جیب چه کسانی می رود؟ مافیای فیلترشکن ها چه کسانی هستند؟
4 آیا با ادامه فیلترینگ، کاربران را به سمت و سوی استفاده از اینترنت ماهواره ای سوق نمی دهیم؟
5 با گسترش فیلترشکن های آلوده، چه کسی مسئول ناایمنی زیرساخت های سایبری کشور است؟
6 آیا در این شرایط کشور که بیش از هر زمان دیگری به دلایل منطقه ای و اقتصادی، جامعه نیازمند همدلی، هم افزایی و اتحاد است، برگزاری این گونه تجمعات، خود زمینه ساز تشدید دوقطبی اجتماعی نمی شود؟
7 آیا فیلترینگ امروز به یکی از ابزارهای نارضایتی اجتماعی بخش وسیعی تبدیل نشده است؟
و این پرسش مهم
اما بی شک یک پرسش را می توان مهم ترین این پرسش ها دانست و آن هم زمینه سازی فیلترینگ در انس کودکان و نوجوانان با فیلترشکن هاست.
8 آیا می توان امروز منکر موج وحشتناک ورود فیلترشکن ها به دستگاه ها و تلفن های همراه نوجوانان شد؟ امروز این فرزندان ما هستند که به پیچ و خم فیلترشکن ها آگاه تر از از پدران و مادرانشان هستند. اگر تا قبل از فیلترینگ، اغلب آن ها فقط کاربران اینستاگرام، تلگرام و واتس اپ بودند، امروز با کوچک ترین جست وجو، دستشان، نگاهشان و قلبشان به هر محتوای نا ایمنی می رسد.
حال اگر پاسخ قانع کننده ای برای این پرسش ها دارید، بسم ا...؛ این گوی و این میدان، از جا برخیزید و جامعه را با پاسخ هایتان(دست کم برای یک پرسش ما) به دور از برچسب زدن به این و آن و یک سویه نگری اقناع کنید.
افزایش استفاده از اینستاگرام
از این پرسش ها که گذر کنیم، آمارها همچنان از اقبال گسترده از فیلتر شده ها حکایت دارد.براساس آخرین آمار منتشر شده از مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، 82.2 درصد از مردم ایران، حداقل یکی از شبکه های اجتماعی را نصب و استفاده می کنند. در این نظرسنجی که حدود ۵ روز در بازه زمانی ۲۰ تا ۲۴ شهریور سال جاری و به شیوه مصاحبه حضوری انجام شد، از میان نزدیک به ۴ هزار شهروند ایرانی شرکت کننده، اینستاگرام، عنوان پرمخاطب‌ترین پلتفرم و شبکه اجتماعی را کسب کرد. همچنین براساس نمودار منتشر شده از مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران، در تاریخ خرداد ۱۴۰۱ و درست زمانی که اینستاگرام یک پلتفرم بدون محدودیت و فیلتر نشده در ایران بود، میزان استفاده از این شبکه اجتماعی حدود ۷۱ درصد بوده است. در دی ماه ۱۴۰۲ این آمار به 46.5 درصد کاهش یافته بود اما در شهریور امسال به 50.6 درصد افزایش یافته است.
سود 50-60 هزار میلیاردی فیلترشکن ها در جیب کیست؟
از سوی دیگربا آغاز فیلترینگ، جولان فیلترشکن ها و بازار فیلترشکن فروش ها هم داغ شد. در دو سال اخیر تعدادی از نمایندگان مجلس، بارها درباره مافیای فیلترشکن فروش ها و سود سالانه 50 تا 60 هزار میلیارد تومان که به جیب آن ها می رود، فریاد زدند اما زارع پور وزیر وقت ارتباطات هیچ گاه این اظهارات را نشنید.
فیلترشکن ها و گرانی اینترنت
در شرایطی که دولت نیز اهتمام خود را بر رفع فیلترینگ نهاده و رئیس جمهور در آخرین اظهارنظر خود از برنامه رفع فیلترینگ خبر داد، محمود واعظی از وزرای اسبق ارتباطات، دلایلی 5 گانه برای رفع سریع فیلترینگ برشمرده است که یک مورد آن، به ارتباط فیلترشکن ها و گرانی اینترنت اشاره دارد: «از دلایل اصلی گرانی قیمت تمام شده اینترنت، هزینه‌های کلان نگه‌داری و توسعه تجهیزات فیلترینگ است.» او در بیان یکی دیگر از دلایل نوشته است: فیلترینگ، به جز در خصوص محتوای مجرمانه و غیر اخلاقی، یکی از عوامل نارضایتی اجتماعی است.