دونالد ترامپ با کسب بیش از ۲۷۰ رأی الکترال، بار دیگر به ریاستجمهوری ایالات متحده دست یافت. این پیروزی نه تنها بازگشت ترامپ به کاخ سفید را رقم زد، بلکه سوالاتی را درباره وضعیت دموکراسی آمریکایی و آرایش سیاسی این کشور مطرح کرد. منتقدان ترامپ او را تهدیدی برای دموکراسی میدانند و معتقدند که شکست دموکراتها، به ویژه عملکرد ضعیف جو بایدن و کامالا هریس، راه را برای بازگشت ترامپ هموار کرد.
چرا ترامپ در این انتخابات پیروز شد؟
دلایل پیروزی ترامپ پیچیده است. عملکرد ضعیف بایدن در عرصه سیاست خارجی و بحرانهای داخلی مانند کرونا، سبب شد تا بسیاری از آمریکاییها به ترامپ روی آورند. بسیاری از رأیدهندگان همچنین به دیدگاههای ترامپ درخصوص مسائل اقتصادی، گرمایش زمین و سیاست خارجی نظیر برخورد با جنگهای خاورمیانه و اوکراین تمایل داشتند. یکی از عوامل پیروزی ترامپ، حمایت ایلان ماسک، چهره برجسته دنیای کسبوکار، از او بود که او را به نماد سرمایهداری مدرن دولت تبدیل کرد. حزب دموکرات، که روزگاری با شخصیتهایی مانند جیمی کارتر درصدر قرار داشت، به نظر میرسد ارتباط خود را با طبقات عمومی از دست داده و به یک جریان نخبهگرای بیشتر تبدیل شده است. در مقابل، ترامپ توانسته است از این فاصلهگذاریها بهرهبرداری کند و خود را به عنوان نماینده یک جریان سوم معرفی کند. پیروزی ترامپ همچنین نشاندهنده نقصهای ساختاری دموکراسی آمریکایی است که ممکن است بر سیاستهای جهانی و داخلی ایالات متحده تأثیرات عمیقی داشته باشد.این روزها برخی تحلیلها میگویند که ترامپ و هریس تفاوت چندانی ندارند و هرکدام میآمدند، وضعیت ایران و غرب آسیا تغییر زیادی نمیکرد. این نگاه مشابه فردی است که در برابر سیل، باران را تهدیدی یکسان میداند و از آن غافل است. اما واقعیت این است که ترامپ تغییرات زیادی در سیاستهای داخلی و خارجی خود داشته که برای منطقه غرب آسیا و ایران پیامدهای منفی به همراه دارد. ترامپ اکنون با قدرت بیشتر و تجربه بالاتر نسبت به دوره پیش، به نماد حزب جمهوریخواه تبدیل شده است. او با حذف رقبای خود در داخل حزب و تحکیم روابطش با لابی اسرائیل، زمینهساز تقویت نفوذ خود در سیاست آمریکا شده است. علاوه بر این، خصومت او با ایران و جبهه مقاومت در چهار سال گذشته، از خروج از برجام و ترور سردار شهید سلیمانی تا کاهش شدید فروش نفت ایران، نشاندهنده شدت فشارها بود. در عرصه جهانی، پیروزی ترامپ نگرانیهایی در چین و منطقه غرب آسیا ایجاد کرده و به تقویت ائتلافهای راستگرای افراطی در دنیا منجر خواهد شد. ترامپ حالا با حمایت جدی از رژیم صهیونیستی، ممکن است فشارها را علیه منطقه و مقاومت تشدید کند. لابی یهودیان در آمریکا و منابع مالی قدرتمند از جمله بنیانگذار شرکت «سندا» به ترامپ کمک کردهاند تا در منطقه سیاستهای رادیکالتری را دنبال کند. در این دوره، ترامپ ممکن است دست نتانیاهو را برای اقدامات تهاجمی علیه ایران و حملات شدیدتر در برابر حزبا... و حماس بازتر کند و به این ترتیب، ریسکهای اقتصادی، سیاسی و نظامی برای تعداد زیادی از کشورهای منطقه بیشتر شود.
سلبریتیهای آمریکایی، ناموفقترینها در جهتدهی افکار
اما پیروزی ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا بهطور عمده ناشی از نارضایتی عمومی از مدیریت بایدن و عدم توانایی کامالا هریس در ارائه عملکرد مستقل و مؤثر بود. در مقابل، هریس نتوانست از سایه بایدن خارج شود و بسیاری از سلبریتیها که از او حمایت کردند، نتوانستند تأثیرات مثبت قابلتوجهی در افکار عمومی بگذارند. این درحالی بود که سلبریتیها از جمله تعدادی از بازیگران هالیوود از او حمایت کردند و مردم در این انتخابات این موضوع را نشان دادند که شاید به سلبریتیها علاقه داشته باشند ولی به حرفهای آنها در عرصه سیاست گوش نمیدهند و شاید نتایج این انتخابات این پیام را منعکس کرد که سلبریتیها فقط باید در حیطه کاری خود فعالیت کنند و وارد عرصه سیاست نشوند.
چرخش آرای لاتینتبارها؛ کلید پیروزی غیرمنتظره ترامپ؟
دونالد ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری 2024 با پیروزی در برابر کامالا هریس، جمهوریخواهان را به اکثریت در سنا رساند. تغییرات چشمگیر در حمایت لاتینتبارها از ترامپ، بهویژه در ایالتهای حساس مانند پنسیلوانیا و آریزونا، نقش مهمی در این پیروزی ایفا کرد. حمایت از ترامپ در میان لاتینتبارها 25 درصد افزایش یافت و به 45 درصد رسید. این تغییر بهویژه در میان مردان لاتینتبار برجسته بود و دموکراتها را به بازنگری در راهبردهای خود برای حفظ حمایت این گروه جمعیتی واداشت. در سطح سنا، جمهوریخواهان با تصاحب کرسیهای دموکراتها در ایالتهایی مانند ویرجینیای غربی و اوهایو، موقعیت خود را تقویت کردند. این اکثریت به آنها این امکان را میدهد که در سال 2025 برنامههای قانونگذاری را هدایت کنند. با وجود افزایش حمایت هریس در میان زنان سفیدپوست و فارغالتحصیلان دانشگاهی، اقتصاد بهعنوان عامل تعیینکننده باقی ماند، جایی که ترامپ توانست 40 درصد از رأیدهندگان ناراضی از وضعیت اقتصادی را جذب کند.