پیروزی ترامپ به سرعت با تحلیل های داخلی در ایران همراه شده است. این تحلیل ها هر یک از زوایای مختلفی این رویداد را بررسی می کنند
ورود مجدد ترامپ به کاخ سفید، رویدادی است که همچنان واکنش بسیاری از فعالان و چهره های سیاسی در داخل کشور را نیز برانگیخته است. مسعود پزشکیان در نخستین واکنش به انتخاب ترامپ گفت: «برای ما هرگز تفاوتی نخواهد داشت که چه کسی در انتخابات آمریکا پیروز شده، چرا که کشور و نظام ما به قدرت درونی خود با ملتی با عزت و عظمت متکی است.» سرلشکر سلامی فرمانده کل سپاه از زاویه متفاوتی به انتخاب ترامپ اشاره کرد و گفت: «مردم آمریکا به کسانی که ماشین کشتار صهیونیستها را تجهیز کردند، رأی ندادند... انتخابات آمریکا ثابت کرد مقاومت غزه حتی میتواند دولت آمریکا را تغییر دهد.» ایران در پسا حضور ترامپ مورد توجه کارشناسان نیز قرار گرفت. در همین راستا صادق زیباکلام پیروزی ترامپ را به «اپوزیسیون» جمهوری اسلامی ایران تبریک گفته و احمد زیدآبادی تحلیلگر سیاسی بازگشت ترامپ را بازگشت پیشبینی ناپذیری در معادلات سیاسی دانسته است. محمدرضا جلائی پور فعال سیاسی اصلاح طلب نیز در کانال شخصی خود نوشت: «در دوره ریاست جمهوری ترامپِ مجمعالرذائلِ سیاسی، افزایش ظرفیت حل مسئله در ایران از طریق پذیرش اقتضائات «وفاق ملی» (کاهش سه شکاف درونحاکمیتی، شکاف بین حاکمیت و جامعه و شکافهای درون جامعه) و بسط «حق و عدالت»، بیش از قبل یک ضرورت امنیت ملی و لازمه تامین پایداری و قدرت و منافع ایران شده است. دیپلماسی بسیار قدرتمند منطقهای برای جداسازی همسایگان از ائتلاف با اسرائیلِ نسلکش، ذینفعسازی برای امنیت و توسعه ایران در داخل کشور و منطقه و جهان و افزایش رضایت عمومی شهروندان دیگر تنها اقتضای بالندگی ایران و بهبود زندگی ایرانیان نیست و لازمه امنیت ملی است.» محمدعلی ابطحی رئیس دفتر دولت اصلاحات نیز در توئیتی نوشت: «مولا علی فرمود فرصت ها را غنیمت بشمارید که مثل ابر زودگذر است. اگر قدرت دیپلماسی دلسوزانه و اراده سیاسی قوی باشد، انتخاب ترامپ میتواند فرصت مهمی برای ما باشد.»
نگاه به آینده با چاشنی تجربه از گذشته
واکنش ها اما به همین جا ختم نشد و مجید شاکری کارشناس حوزه بین الملل و اقتصاد از پنجره اقتصادی به انتخاب ترامپ نگاه کرد و نوشت: «دولتهای دوازدهم و سیزدهم اقتصاد ایران را عمیقا به معافیتهای رسمی و غیررسمی تحریمهای آمریکا وابسته کردند. این مهمترین ابزاری است که رئیس جمهور بعدی آمریکا (هر کسی که باشد) برای سوق دادن ایران به سمت «پیمان ابراهیم» و تبدیل آن به یک سودان دیگر دارد. ایمن کردن اجزای ترازپرداختهای ایران از مسیر تجارت دوجانبه (نه فقط با چین بلکه با تمام طرفهای اصیل تجاری) و کاهش سهم معافیتهای آمریکا به ۵۰ درصد و رها کردن امیدهای واهی به امثال بریکس و شانگهای مهمترین دستورکار واقعی است.» همچنین رحمان قهرمان پور کارشناس حوزه بین الملل در باره انتخاب ترامپ نوشت: «با پیروزی ترامپ شرایط سخت و دشواری پیش روی سیاست خارجی ایران خواهد بود. این ادعا که فشارها و تحریم ها به سقف خود رسیده است و ما دربرابر فشارها سترون شده ایم، حرف علمی و چندان قابل دفاعی نیست.» کبری آسوپار روزنامه نگار اصولگرا نیز با کنایه به برخی از کاربران فضای مجازی نوشت: «روز چهلم سید مقاومت معطل نشستیم که ببینیم قاتل حاج قاسم قرار است رئیسجمهور آمریکا شود یا قاتل سیدحسن نصرا... و اسماعیل هنیه و یحیی سنوار و دهها هزارنفر دیگر ... و لابد فکر میکنیم در سرنوشت مردم ایران، دموکرات و جمهوریخواهش فرق میکند!» در مقابل اما امیر علی ابوالفتح کارشناس مسائل آمریکا در توئیتی تاکید کرد که باید از گذشته عبور کرد: «این که ترامپ از برجام خارج شد، بر ایران فشار حداکثری وارد کرد و سردار سلیمانی را ترور کرد؛ سر جای خود. اما نمی شود در گذشته زندگی کرد، اگر امکان تغییر در آینده وجود داشته باشد. رفتار ایران در قبال دولت ترامپ باید متناسب با اقدامات آتی باشد و نه محدود به گذشته.» او همچنین در توئیت دیگری گریزی به ساختار سیاسی آمریکا زد و درباره انجام هر گونه توافق میان تهران - واشنگتن نوشت: «اگر ایران با دولت بایدن بر سر بازگشت آمریکا به برجام به توافق می رسید و فعالیت های هسته ای خود را به سطح تعهدات برجامی باز می گرداند، ترامپ به محض ورود مجدد به کاخ سفید، دوباره از برجام خارج می شد و ایران دوباره متضرر. هر توافقی بدون حمایت دو حزب در آمریکا، خسارت آمیز است.» محمد کشاورززاده دیپلمات با سابقه کشورمان در صفحه توئیتر خود اظهار کرد: «پیروزی ترامپ تحولات مهمی در عرصه جهانی دارد، در دوره قبلی معضل اوکراین و غزه نبود ولی اکنون ورود ترامپ به این دو موضوع تبعات منطقه ای و بین المللی خواهد داشت. اروپا بازنده اصلی این انتخابات و روابط چین و عربستان با آمریکا هم دستخوش تحول خواهد شد. الان وقت دیپلماسی است به هوش باشیم.» کاربر دیگری هم با توصیه به استفاده از ظرفیت دیپلماسی نوشت: «پیروزی ترامپ، صرفا یک پیروزی انتخاباتی نیست؛ آغاز فصل نوینی از تاریخ جهان، تضعیف شدید روندهای همگرایانه و چندجانبهگرایی، آغاز رسمی جنگ سرد چین و آمریکا، محو شدن اروپا از تصمیمسازی مستقل در عرصه جهانی و نیز تشدید فشارهای فزاینده بر ایران خواهد بود.»
ساده انگاری به سبک معاون سیاسی روحانی
در این میان اما واکنش عجیب ابوطالبی معاون سیاسی حسن روحانی به انتخاب ترامپ خود مورد تعجب و البته توجه رسانه ها قرار گرفت. او در این باره نوشت: «در یکی از سخنرانیهایتان پیروزی آقای ترامپ را تبریک بگویید؛ سخنگوی دولتتان نسبت به حل مشکلات ایران و آمریکا ابراز امیدواری نماید؛ و کنترل روابط را خودتان در دست بگیرید.» در همین باره عبدا... گنجی، فعال رسانهای اصولگرا در واکنش به پیشنهاد معاون دولت روحانی برای تبریک گفتن پزشکیان به ترامپ، نوشت: «آمریکای ترامپ حاج قاسم را شهید کرد و سختترین سال اقتصادی ایرانیان در٩٧رقم خورد. توصیه های ابوطالبی به پزشکیان دقیقا این تمثیل است: اگر قلدری با زور به شما تجاوز کرد، لازم نیست دفاع کنی یا ناراحت شوی،زرنگ باش و حین تجاوز او لذت ببر وگرنه باختی.در دولت روحانی چه گذشته حالا رو می شود.» سایت فردا نیز در واکنش به اظهارات وی نوشت: «بله آقای ابوطالبی! همین حالا رئیس جمهور ایران اسلامی به قاتل سردار سلیمانی تلفن می زند، تبریک پیروزی می گوید؛ اصلا شاید بد نباشد تشریفات ریاست جمهوری ما تاج گلی هم برای آن ها بفرستد! ایشان که تکلیفش معلوم است. حتی همان آمریکایی که از آن می گوید، حاضر نشد به او ویزای ورود بدهد و اما حالا سوال بزرگ این است که آیا این افراد بودند که با چنین زمزمه هایی کنار روحانی او را به چنین عاقبتی دچار کردند یا جناب ایشان خودشان هم مانند معاونش فکر می کنند.»