کیمیاگر ضایعات
فائزه مهاجر | روزنامه‌نگار
احتمالا همه ما در انباری خانه وسایل به درد‌نخوری داشته باشیم که سال‌هاست در گوشه دنجی جا خوش کرده است و خاک می‌خورد. از میخ و پیچ بدون استفاده گرفته تا شیر آب کهنه و قدیمی که دیگر فقط در حیاط خانه مادربزرگ‌ها می‌شود نظیرش را دید. شاید باورش سخت باشد ولی یک ذهن خلاق همین شیر آب کهنه را تبدیل به انگشتری جواهرنشان و زیبا کرده است. «سروش رجبی» جوان 24 ساله گیلانی با ضایعات کیمیاگری می‌کند و آن‌ها را تبدیل به زیورآلات و اشیای زینتی می‌کند و از مراحل ساخت هم ویدئوهایی می‌سازد که میلیون‌ها بیننده را در سراسر ایران و جهان به خود جذب می‌کند. امروز در پرونده زندگی سلام پای صحبت‌های این هنرمند نشستم تا از چالش‌های این کار و راز و رمز این کیمیاگری برای ما بگوید.با دیدن ویدئو، شروع کردم
در ابتدای گفت‌وگو از او می‌خواهم که خودش را معرفی کند و او می‌گوید: «سروش رجبی هستم متولد مشهد، 18 بهمن 1379. ساکن رشت و اصالتا گیلانی هستم. تحصیلاتم را در رشته الکترونیک، دانشکده فنی شهید چمران، مقطع کاردانی گذراندم. من از کودکی به الکترونیک علاقه داشتم. خیلی‌ها فقط برای مدرک سمت این رشته می‌روند ولی من واقعا علاقه داشتم به همین دلیل در هنرستان تحصیل کردم و دانش‌آموز خیلی خوبی هم بودم. من در یوتیوب خیلی سرچ می‌کردم برای کارهای فنی و یادگیری مدارهای الکترونیکی. در آن جا یک سری ویدئوها از کارهای تبدیل میخ به شمشیر و ساخت و سازهای دیگر دیدم و خیلی علاقه‌مند شدم و تصمیم گرفتم خودم دست به کار شوم و شروع به ساخت آن‌ها کنم. آن دوران که در هنرستان تحصیل می‌کردم یادم می‌آید حتی یک‌بار سمباده چسبانده بودم روی نیمکت مدرسه و آن جا وسیله‌ای را تیز می‌کردم. خلاصه شروع به انجام این نوع کارهای فنی کردم و تصمیم گرفتم کارهای مینیاتوری انجام دهم و مثل ویدئوهایی که دیده بودم از میخ، شمشیر بسازم.»
برای کسب درآمد جواهرسازی یاد گرفتم
سروش درباره این که چرا و چطور سراغ جواهرسازی رفته، می‌گوید: «البته در ابتدا خیلی سخت بود و تا چند بار کار آن‌طور که انتظار داشتم پیش نمی‌رفت. کم‌کم ابزار گرفتم و کار کردم و با علاقه هم در این حوزه فعالیت کردم تا بالاخره توانستم کار را دربیاورم و خیلی این موفقیت برایم لذت‌بخش بود چون این کار را درست انجام داده بودم. از طرفی فشار برای پیدا کردن شغل و کسب درآمد هم وجود داشت. در نهایت تصمیم گرفتم کار ساخت جواهر‌‌آلات را یاد بگیرم چون هم به کار خودم نزدیک بود و هم می‌خواستم این کار برایم درآمد هم داشته باشد. پیش یکی از دوستان برادرم کار جواهرسازی مثل ساخت پایه جواهر، رینگ، گردنبند و این طور چیزها را یاد گرفتم و دیدم در این کار توانایی دارم. تحصیلاتم را تکمیل کردم و بعد به سربازی رفتم که وقتی کارگاه زدم فکرم درگیر سربازی نباشد. بعد از راه اندازی کارگاه و شروع به کار، از روند ساخت، ویدئو گرفتم و در یوتیوب و اینستاگرام منتشر کردم که خدا را شکر خیلی استقبال شد.»
کارم برای مردم باورکردنی نبوداز «سروش» می‌پرسم چه شد که به سمت ساخت زیورآلات از ضایعات رفته و ضایعات را برای ساخت آثار هنرمندانه امتحان کرده است که می گوید: «لذت ساخت از چیزی که دورریختنی است خیلی بیشتر است، هم توجه مردم بیشتر جلب می‌شود و هم اگر در شبکه‌های اجتماعی کمی تخصص داشته باشید متوجه می‌شوید که چه چیزی بیشتر مورد پسند قرار می‌گیرد و محبوب می‌شود. البته من به دنبال جذب بازدید در اینستاگرام نبودم و به دنبال کسب درآمد بودم و خب به عنوان مثال انگشتری که جنسش از شیر آب باشد، کسی دستش نمی‌کند. من تمرکزم را بیشتر روی ساخت ویدئو گذاشتم و ویدئوی ساخت انگشتر از شیر آب را که حدود 8 دقیقه بود در یوتیوب قرار دادم که بازدید خیلی خوبی گرفت چون برای خیلی از افراد باورکردنی نبود و می‌پرسیدند آیا واقعا همچین چیزی امکان دارد؟»
از اروپا هم مشتری داشتم
پس اگر شرایط برای تولید انبوه فراهم شود و بتوانید ابزار مورد نیاز را تهیه کنید، برای تولید و فروش بعضی از محصولات اقدام می‌کنید؟ این سوالی بود که در ادامه از او پرسیدم و پاسخش این بود: «من الان هم سفارش زیادی دارم حتی از خارج از کشور از آلمان، انگلستان و روسیه هم مشتری داشتم که به خاطر شرایط تحریم امکان فروش فراهم نشد. من ویدئوی کامل ساخت این محصول یعنی گوی معروف فیلم هری‌پاتر را منتشر کرده‌ام و فرصت برای تولید‌کنندگان دیگر هم فراهم است ولی کسی این کار را انجام نمی‌دهد. هم در خارج و هم در داخل مثل این‌گوی تولید نمی‌شود؛ به این صورت که لولا داشته و بال‌ها متحرک باشد، فکر می‌کنم تا به حال به صورت دستی تولید نشده است. حتما من جزو برنامه‌های آینده‌ام هست که روی تولید انبوه کار کنم و حتی برند خودم را داشته باشم، کارگاهم را بزرگ کنم و چند همکار داشته باشم که باهم روی محصولات کار کنیم تا هم تعداد محصولات را افزایش دهم و هم تنوع محصولات را؛ چون درآمد از طریق یوتیوب که قابل اتکا و همیشگی نیست و نمی‌توان برای آینده روی آن حساب کرد.»
به فکر گسترش تولید هستم اما گاماس گاماساین هنرمند جوان گیلانی درباره این که ایده‌ها کی و چگونه به ذهنش می‌رسد این طور توضیح می‌دهد: «معمولا شب‌ها ایده‌های جدید به ذهنم خطور می‌کند. اصلا مهم‌ترین تصمیمات زندگی‌ام را شب گرفته‌ام. حتی تصمیمم را برای این‌که طلاساز شوم و روی جواهر کار کنم هم شب گرفتم. من اگر ابزار مناسب داشته باشم و فضا فراهم شود خب خیلی اتفاقات بهتری می‌تواند رخ دهد، من ایده‌های زیادی دارم که عملی کنم و تنوع تولید را بیشتر کنم و کار را گسترش دهم ولی فعلا منتظر رسیدن زمان مناسب هستم تا گاماس گاماس ابزار را تهیه کنم و تولید را افزایش دهم. ایده انگشتر از شیر آب را قبلا دیده بودم البته به صورت جواهر نبود و فقط یک انگشتر معمولی بود ولی خب من سعی کردم زمان بگذارم و دقت به خرج دهم و یک چیز خاص بسازم. شما اگر الان در اینستاگرام سرچ کنید هم می‌توانید افرادی را پیدا کنید که از شیر آب انگشتر ساخته‌اند اما گوی را تا به حال به این صورت کسی نساخته است.
ماجرای گوی معروف هریپاتراین پسر کارآفرین که خلاقیتش در نوع خود منحصر به فرد است درباره این که آیا قیمت روی کارها گذاشتید و آیا این کار برای شما صرفه اقتصادی دارد هم توضیح می‌دهد: «این ویدئوها و مراحل ساخت جواهر از یک قطعه فلزی غیرقابل استفاده، خیلی برای مردم جذاب است ولی بیشتر جنبه دیدنی دارد و همان طور که گفتم انگشتر از جنس فلز ضایعات را کسی دستش نمی‌کند و من هم با این متریال چیزی برای فروش نمی‌سازم ولی می‌دانید که بازدید بالا در یوتیوب درآمد خوبی دارد و خب من سعی کردم ویدئوهای بیشتری آماده کنم و در یوتیوب قرار دهم. اولین بار که ویدئویی از من خیلی پربازدید و دیده شد، ویدئویی بود که با سکه‌های صد تومانی که از جنس برنج هستند گوی معروف فیلم هری‌پاتر را ساختم. بعد از آن سفارش زیادی از این کار گرفتم و با آلیاژ برنج تعدادی از این گوی‌ها ساختم و حدود 80 عدد هم فروختم. همین الان هم من سفارش از این گوی دارم ولی با شرایط فعلی برایم به صرفه نیست. باید کارگاهم را بزرگ تر و ابزار تولید انبوه تهیه کنم که هم به لحاظ زمان و هم هزینه به صرفه باشد. در حال حاضر منبع درآمد من یوتیوب است و اگر زمان زیادی را صرف ساخت محصول برای فروش بکنم دیگر زمانی برای تهیه ویدئوهایم در یوتیوب، باقی نمی‌ماند.»
با سکه 100 تومانی، گوی ساختم«ایده گوی گلدن اسنیچ این طور به ذهنم رسید که من یک سال بود یک ابزاری خریده بودم ولی از آن استفاده نکرده بودم و یک روز تصمیم گرفتم با این ابزار هم کار کنم که بدون استفاده نباشد و یک‌بار با آن ابزار و با سکه‌های 100 تومانی شروع به کار کردم و دیدم می‌توانم سکه‌ها را به حالت کروی گرد کنم و یک گوی ساختم و در بین آن لولا کار کردم و در کانال تلگرامی خود منتشر کردم و نظر اعضای کانال را درباره آن پرسیدم و آن جا یک نفر گفت این گوی چقدر شبیه گوی گلدن اسنیچ فیلم هری‌پاتر شده است. برای من خیلی جالب بود. عکس این گوی را از اینترنت گرفتم و خیلی روی آن کار کردم و تصمیم گرفتم محصولی تولید کنم که کامل‌تر باشد و بیشتر شبیه مدل واقعی باشد. روی جزئیات کار کردم، روی بال‌ها و این که کجا قرار می‌گیرد و روی شیارهای روی گوی کار کردم و در نهایت آن را ساختم و از آن ویدئو گرفتم.» این‌ها صحبت‌های سروش درباره ایده ساخت محبوب‌ترین ویدئویش است.
ویدئوی ساخت انگشتر حسابی دیده شددوست داشتم بدانم پرطرفدارترین و پربازدیدترین ویدئو از نظر خودش و مخاطبان کدام بوده است که پاسخ می‌دهد: «ویدئوی ساخت گوی را در یوتیوب منتشر کردم که حدود 4.5 میلیون بازدید داشت و خیلی خوشحال کننده بود. پرطرفدارترین کار من همین گوی بوده ولی پر بازدیدترین ویدئو همین ساخت انگشتر از شیر آب بود چون در پیج‌های دیگر هم خیلی به اشتراک گذاشته شد و خیلی بازدید داشت. برای خودم هم گوی گلدن اسنیچ جذاب‌تر است چون مثل آن را تا به حال کسی در دنیا انجام نداده برایم خیلی منحصر به فرد و محبوب است.»
اولین قدم ثبت‌نام در کلاس نیست
شاید شما هم با دیدن ویدئوهای سروش به این کار علاقه‌مند شده باشید یا دوست دارید آن را امتحان کنید اما باید چند نکته را به یاد داشته باشید که سروش این گونه درباره آن توضیح می‌دهد: «در مورد ویدئوها و کسانی که ممکن است بعد از بازدید به این کار علاقه مند شوند چند نکته هست که دوست دارم با خوانندگان درمیان بگذارم؛ اگر از هنر طلا‌سازی خوشتان آمده سریع به دنبال کلاس و هزینه برای آموزش این حرفه نروید. اول از همه چند ویدئو از مراحل طلا و جواهرسازی را تا پایان تماشا کنید و ببینید حوصله می‌کنید آن‌ها را تا پایان تماشا کنید. مثلا کاری که من از آن یک ویدئو می‌سازم ممکن است 3 روز وقت من را بگیرد اما زمان آن ویدئو کلا 10 دقیقه است. شما اگر حوصله نکنید این ویدئو را تا پایان ببینید قطعا حوصله نمی‌کنید خود آن کار را بسازید. پس در قدم اول تعدادی ویدئو در این زمینه ببینید. در مرحله بعدی ابزار دست بگیرید؛ تعداد محدودی وسیله بگیرید و با آن کار کنید. مثلا یک سوهانچه یا یک سنباده. می‌توانید برای مثال در یک ورکشاپ یک روزه شرکت کنید چون این ورکشاپ‌ها زیاد برگزار می‌شود. مثلا ورکشاپ اره‌کاری؛ در این ورکشاپ یک کمان‌اره در اختیار شما قرار می‌گیرد و شما باید یک صفحه را اره کنید. شما یک صفحه را اره کنید و ببینید اصلا خوشتان می‌آید؟ بعدا اگر مطمئن شدید که این کار را دوست دارید، در کلاس جواهرسازی ثبت‌نام کنید.»
همه ویدئوهای مربوط به مهارتم را نگاه میکنمبه نظر من حرف‌های پایانی سروش درباره علاقه مندان به کاری که او انجام می‌دهد درباره هر مهارت دیگری هم صدق می‌کند و قابل تامل است: «نکته دیگری که باید بگویم این است که هیچ آموزشگاهی همه چیز را به شما آموزش نمی‌دهد و شما خودتان باید همه چیز را بیاموزید. بخش بسیار زیادی از کاری که من انجام می‌دهم از تجربه است و بخش بسیار بزرگ تری از طریق ویدئوهایی که در یوتیوب یا جاهای دیگر دیده‌ام به دست آمده است. مثلا پیش می‌آید که یک نفر در حال درست کردن شمشیر سامورایی است(شمشیر بزرگ منظورم است) یا فلان نجار، کار خود را در ویدئو منتشر کرده و در حال ساختن یک قطعه چوبی است. من همه این ویدئوها را نگاه می‌کنم چون قطعا به کار من می‌آید و نکته‌ای دارد که در کار من استفاده می شود و به درد من می‌خورد. من در ویدئوی آخرم در حال تراشکاری هستم در حالی‌که من اصلا نمی‌دانم تراشکاری چیست ولی چون ویدئو زیاد دیده بودم خودم از یک ابزار ساده وسیله‌ای درست کردم که بتوانم با آن تراشکاری کنم. بنابراین نکته اصلی این است که منتظر نباشید یک نفر همه چیز را به شما یاد بدهد، خودتان به سمتش بروید. وقتی خودتان به سمت کار بروید و پیگیرش باشید مطمئنا به آن می‌‌رسید فقط باید پیگیرش باشید».