دومینوی اختلالات روانی در موتورسواری جنون‌آمیز با قلیان
دکتر سیدعلی ظریفی | روان‌شناس
متاسفانه امروزه بعضی از جوان‌ها در جامعه براي جلب‌توجه و خودنمايي دست به رفتارهاي ناپسند و خطرناكی مي‌زنند. يكي از اين رفتارهاي عجيب‌و‌غريب انجام حركات نمايشي با موتورسيكلت است که شاید شما هم بارها ویدئوهایی مرتبط با آن را در فضای مجازی دیده باشید. به تازگی هم تصاویری از حرکات جنون‌آمیز یک جوان در یک اتوبان منتشر شده که او را در حالتی بسیار خطرناک در حال کشیدن قلیان روی موتور نشان می‌دهد. در ادامه از واکاوی روان‌شناختی شخصیت چنین افرادی گفتیم و این‌که مواجهه اصولی با آن‌ها باید چگونه باشد؟
ثابت‌کردن برتری خود به هر قیمتی
علم روان‌شناسی این گونه رفتارها را در دسته اختلال شخصیت‌نمایشی قرار می‌دهد. زندگی این افراد حول جلب توجه از دیگران و ساختن بهترین نمونه از شخصیت و نشان‌دادن تفاوت خود با حرکات نمایشی است. افراد مبتلا به این اختلال روانی سعی می‌کنند اعتمادبه‌نفس خود را به هر روشی به دیگران ثابت کنند و نسبت به بقیه برتری داشته باشند. آن‌ها معمولاً آگاهانه و در راستای جلب توجه دیگران دست به رفتارهایی برای خودنمایی می‌زنند تا به چشم بیایند و به این ترتیب توجه سایرین را جلب کنند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی، افرادی بسیار حساس بوده و از درون احساساتی شدید و ناپایدار دارند و اگر مورد تایید دیگران قرار نگیرند به‌شدت افسرده خواهند شد. آن‌ها ارزش خود را در تایید دیگران می‌دانند که می‌تواند ریشه در مشکلات کودکی داشته باشد. آن‌ها می‌خواهند که به هر قیمتی در مرکز توجه باشند و نگاه دیگران را به خودشان جلب کنند. چنین افرادی بدون توجه دیگران نمی‌توانند زندگی کنند و مثل یک غذا و دارو به توجه نیاز دارند.
چرا بعضی‌ها به این اختلال دچار می‌شوند؟
تحقیقات نشان داده که هر دو عامل محیط و وراثت در بروز این اختلال نقش دارد. مبتلا شدن فرزندان به این اختلال در خانواده‌هایی که سابقه دارند، این فرضیه را مطرح می‌کند که این بیماری ممکن است متاثر از عوامل ژنتیکی باشد. از طرفی این احتمال وجود دارد که فرزندان مبتلا به شخصیت نمایشی، رفتاری را که از والدین خودشان یاد گرفتند به نمایش می‌گذارند.
4 توصیه برای رفتار با چنین افرادی
نحوه برخورد و رفتار ما با این افراد باید این گونه باشد که:
1 برای رسیدن به خودشناسی به آن‌ها کمک کنید| هر فرد با شناخت خود می‌تواند نسبت به قدرت‌ها، ضعف‌ها، علایق، ترس‌ها و خواسته‌های خود آگاهی پیدا کند و در زندگی مسیر و هدف خود را مشخص کند. خودشناسی به فرد مبتلا به شخصیت نمایشی کمک می‌کند تا افکار مخرب و منفی و عادت‌های ناسالم خود را شناسایی کند و در مسیر اصلاح آن‌ها گام بردارد. فرد مبتلا با تقویت مهارت‌ها و رفع ویژگی‌های منفی خود می‌تواند واکنش‌های عاقلانه‌تری از خود نشان دهد و در مسیری درست گام بردارد و تصمیمات مناسبی برای خود بگیرد.
2 ویژگی خوداتکایی را در آن‌ها تقویت کنید| افراد مبتلا به این اختلال دارای شخصیتی وابسته هستند که تمایلی به وابستگی دیگران به خود و داشتن انتظارات از او ندارند. این افراد علاقه مند به جلب واکنش و توجه دیگران هستند؛ اما طاقت بی‌توجهی را ندارند، پس تا زمانی که از آن‌ها مراقبت شود دارای احوالاتی خوب و مساعد هستند. این افراد توقع دارند که برای آن‌ها رفتاری همچون یک قهرمان داشته باشید؛ پس با رفتار و برخورد خود به آن‌ها کمک کنید تا از شدت وابستگی‌هایشان کم کنند و بیشتر به خودشان فکر کنند.
3 توانایی‌هایش را ببینید| هنگام برخورد با فرد مبتلا به شخصیت‌نمایشی بر توانای‌های او تاکید کنید. با دقت بر شخصیت رفتاری فرد مبتلا به این اختلال، توانایی‌های او را شناسایی کنید و در تقویت توانایی‌های وجودی او محکم گام بردارید. در واقع باید به جای تاکید بر ویژگی‌های ظاهری فرد مانند تیپ و زیبایی عجیب و غریب بر استعداد و عملکرد او تاکید کنید و او را نسبت به این توانایی‌ها آگاه سازید.
4 عزت‌نفس او را تقویت کنید| فرد مبتلا به شخصیت نمایشی برعکس غرور و اعتماد به نفس ظاهری خود، احساس عمیق خلا و پوچی می‌کنند و عزت‌نفس بسیار پایینی دارند. بعضی افراد دارای این اختلال از ویژگی‌هایی چون اغواگری و فریبندگی جنسی برای جلب توجه و تایید گرفتن از سایر اطرافیان خود استفاده می‌کنند. تقویت عزت‌نفس در بعد شخصیتی آن‌ها باعث می‌شود تا به جنبه‌های دیگری از شخصیت وجودی خود توجه کنند.
5 از انتقاد مستقیم پرهیز کنید| افراد مبتلا به اختلال در تمامی لحظات نسبت به انتقاد گارد دارند و در شنیدن آن بسیار حساس و شکننده هستند. این افراد به دلیل داشتن آگاهی کم نسبت به بعد شخصیتی خود، هیچ گاه پذیرای انتقاد از سمت سایر افراد نیستند. زمانی که نسبت به رفتار ناشایست و نامتعارف آن‌ها واکنش نشان می‌دهید و از آن‌ها انتقاد می‌کنید؛ به سرعت عصبانی می‌شوند. احساسات این افراد ناخودآگاه است و درک درستی از هیجانات نابه‌هنگام خود ندارند و همواره دارای یک خشم پنهان هستند.
این ویدئوها را برای دیگران نفرستید
باتوجه به نکات مطرح‌شده، دیده شدن و پربازدید شدن چنین ویدئوهایی در فضای‌مجازی، حس خیلی خوبی به این افراد می‌دهد و وسوسه می‌شوند که باز هم چنین رفتارهای خطرناکی را تکرار کنند. شاید سهم ما در جلوگیری از این اتفاق، نفرستادن این ویدئو برای دیگران باشد.