سلبریتی ها در ترازوی مردم
صادق غفوریان
مردم درباره «سلبریتی»ها چگونه می اندیشند؟ سلبریتی ها در ذهن و ضمیر مردم، در نگاه و در روایت مردم چه جایگاهی دارند؟ آیا مردم به آنان اعتماد دارند؟ آیا سلبریتی ها نزد مردم، محبوبیت دارند و اگر این محبوبیت وجود دارد، فراگیر است یا خیر؟
دانستن پاسخ این پرسش ها و البته اطلاعات بیشتری در نسبت میان مردم و سلبریتی ها همه در پژوهشی که توسط مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی تهیه و منتشر شده، پاسخ داده شده است.
سنجش دیدگاه مردم درباره فرهنگ سلبریتی
مرکز پژوهش های مجلس که نتایج این گزارش و بررسی را این هفته منتشر کرده، می گوید: دفتر مطالعات افکارسنجی ملت در گزارشی با عنوان «سنجش دیدگاه مردم درباره فرهنگ سلبریتی و هواداری در ایران» آورده است که افکارسنجی ملت، نظرسنجی حاضر را در مردادماه سال ۱۴۰۳ انجام داده است. جامعه آماری پیمایش، همه افراد ۱۵ سال و بیشتر در کل کشور بوده‌اند. در این پیمایش تعداد ۱۲۰۰ پرسش‌نامه به‌روش تلفنی از این جامعه آماری گردآوری شده‌است. هدف از اجرای این پیمایش، سنجش دیدگاه مردم درباره فرهنگ سلبریتی و هواداری در جامعه ایران است.
سلبریتی کیست؟
همین ابتدا و قبل از ورود به نتایج خواندنی این پژوهش، بر تعاریف سلبریتی مروری بیفکنیم. ما از میان چند مقاله علمی پژوهشی، چندتعریف از سلبریتی بیرون آوردیم و این جا با شما در میان می گذاریم:
- سلبریتی‌ها پدیده‌هایی هستند که رسانه‌های جمعی همچون سینما، تلویزیون و مطبوعات به چهره تبدیلشان کرده و داخل نظام رسانه‌ای شکل و رشد یافته‌اند.
- کلمه سلبریتی به افرادی اطلاق می‌شود که از طریق فعالیت در صنعت سرگرمی و رسانه‌های جمعی حضور گسترده‌ای در جامعه دارند و عرصه فعالیت‌های آن‌ها نیز نسبت به بقیه اعضای جامعه، طیف وسیعی از اقدامات و حوزه‌های مختلف را شامل می‌شود. بر این اساس، آن‌ها خود را مجاز به حرکت و سخن گفتن درباره مسائل مختلف ساحت عمومی جامعه می‌دانند.
-«کریس روجک» استاد جامعه‌شناسی، فرایند سلبریتی‌سازی را نسبت دادن خوش‌نامی یا بدنامی به فرد در عرصه عمومی جامعه تعریف می‌کند. آن‌ها به هوادارانشان شادی، درد و رنج می‌دهند و در مقابل ستایش یا رسوایی دریافت می‌کنند از این روست که سلبریتی‌ها به کالاهایی قابل خرید و فروش در دنیای امروز تبدیل می‌شوند.
34 درصد تاکنون به گوششان نخورده است
اما نتایج گزارش مرکز پژوهش های مجلس در تشریح نتایج این بررسی می گوید: حدوداً دو سوم از پاسخ‌گویان (65.3 درصد) واژه سلبریتی را شنیده‌اند و در مقابل 34.4درصد تاکنون این واژه به گوششان نخورده است. 53.5درصد از پاسخ گویان نسبت به واژه سلبریتی حس مثبت یا کاملاً مثبت دارند و در مقابل 18.1 درصد گفته‌اند که حس منفی یا کاملاً منفی به این واژه دارند.
42 درصد حداقل یک سلبریتی را دنبال می کنند
42.3درصد از مردم گفته‌اند که حداقل یک سلبریتی محبوب دارند و در مقابل ۵۷ درصد اعلام کرده‌اند که هیچ سلبریتی محبوبی ندارند. متوسط شاخص شدت هواداری در میان افرادی که گفته‌اند حداقل یک سلبریتی محبوب دارند، 3.9 از ۱۰ نمره به‌دست آمده است.
62 درصد به سلبریتی ها اعتماد ندارند
شاید یک بخش مهم این پژوهش، رقم میزان اعتماد مردم به سلبریتی هاست. در این گزارش آمده است که 62.1 درصد از مردم اظهار کرده‌اند اگر یک سلبریتی از فردی در انتخابات حمایت کند، حمایت آن سلبریتی برایشان اهمیتی ندارد. همچنین، 19.3 درصد در صورت مشهور بودن آن سلبریتی در جامعه و 15.9درصد در صورت محبوب بودن آن سلبریتی برای فرد، به حمایتش اعتماد می‌کنند.
در شاخه ای دیگر از این گزارش بیان می شود که 40.5درصد از مردم بیان کرده‌اند که اگر یک سلبریتی در مواقع بحرانی مانند سیل یا زلزله اقدام به جمع آوری پول از مردم کند، اعتمادی به اقدام آن سلبریتی نخواهند کرد. همچنین 34.8 درصد در صورت مشهور بودن آن سلبریتی در جامعه و 22.8 درصد در صورت محبوب بودن آن سلبریتی برای فرد، به اقدامش اعتماد می‌کنند. همچنین 59.7 درصد از مردم اذعان کرده‌اند اگر یک سلبریتی خبری را در جامعه اعلام کند، به اخبار منتشر شده توسط او اعتماد نخواهند کرد. همچنین ۲۴ درصد در صورت شهرت آن سلبریتی در جامعه و 14.1درصد در صورت شهرت آن سلبریتی برای فرد، به آن اخبار اعتماد خواهند کرد.
83 درصد مردم: سلبریتی ها مالیات بدهند
مردم در پاسخ هایشان تاکید کرده اند که سلبریتی ها نباید از پرداخت مالیات فرار کنند، این گونه که 83.7 درصد مردم بیان کرده‌اند که سلبریتی‌ها حتماً باید مالیات پرداخت کنند و در مقابل 11.6 درصد بر این باورند که آن ها باید از پرداخت مالیات معاف شوند.
کدام سلبریتی ها؟
جالب است بدانیم، بخشی از نتایج این پژوهش نشان می دهد، از سلبریتی های نام برده شده توسط هواداران آن ها 82.3 درصد مرد و 10 درصد زن هستند که از این میان، 4.7 درصد از سینما و تلویزیون، 24.8 درصد از ورزش، 12.4 درصد از موسیقی، 6.5 درصد از دین(روحانیون و مداحان)، 5.3 درصد از سیاست و 3 درصد از سایر موارد هستند و 7.3 درصد نیز سلبریتی ها را نمی شناسند.