​​​​​​​عمر خیام نیشابوری (۴۴۰ تا ۵۱۷ هجری قمری) فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس، موسیقی‌دان و شاعر رباعی‌سرای ایرانی در دوره سلجوقی بود. اگرچه جایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی اوست، ولی آوازه وی مدیون رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد. رباعیات خیام به بیشترِ زبان‌های زنده دنیا برگردانده شده است. آوازه وی در غرب به‌طور مشخص بیشتر مدیون ترجمه ادوارد فیتزجرالد از رباعیات او به زبان انگلیسی است. از بین صدها رباعیاتی که به وی منتسب است، زبان‌شناسان حدود 57 شعر را اصلی دانسته‌اند. یکی از برجسته‌ترین کارهای وی را می‌توان سر و سامان دادن و سرپرستی محاسبات گاه‌شماری ایران در زمان وزارت خواجه نظام‌الملک که در دوره پادشاهی ملکشاه سلجوقی بود، دانست. محاسبات خیام در این زمینه هنوز معتبر است و دقتی به مراتب بالاتر از گاه‌شماری میلادی دارد. نقش خیام در حل معادلات درجه سوم و مطالعاتش درباره اصل پنجم اقلیدس، نام او را به‌عنوان ریاضی‌دانی برجسته در تاریخ علم ثبت کرده است. شماری از تذکره‌نویسان، خیام را شاگرد ابن‌سینا خوانده‌اند. صحت این فرضیه بسیار دور از ذهن است، زیرا از دید زمانی با هم تفاوت زیادی داشته‌اند. خیام در جایی ابن‌سینا را استاد خود می‌داند، ولی این استادی جنبه معنوی دارد.