​​​​​​​
اوکراین که در میانه جنگ و فشارهای بین‌المللی به سر می‌برد، اکنون با بحرانی دیگر مواجه شده است. به گفته مقامات دولتی این کشور، رئیس‌جمهور زلنسکی به سرویس امنیت داخلی دستور داده تا درزهای اطلاعاتی مربوط به آخرین پیشنهاد واشنگتن درباره بهره‌برداری از دارایی‌های معدنی و انرژی اوکراین را بررسی کند. این دستور در حالی صادر شد که نگرانی‌ها از نفوذ آمریکا بر ذخایر استراتژیک اوکراین رو به افزایش است و مقام‌های کی‌یف بیم دارند که امضای این توافق عملاً بخش‌هایی از حاکمیت اقتصادی کشورشان را به خارجی‌ها واگذار کند.
فشار مستقیم ترامپ و تهدیدهای آشکار
در این میان، دونالد ترامپ که بی‌پرده سخن می‌گوید، به صراحت ولودیمیر زلنسکی را متهم کرد که قصد عقب‌نشینی از «توافق معدن» را دارد. ترامپ با ادبیاتی تهدیدآمیز هشدار داد که اگر زلنسکی این قرارداد را به سرعت امضا نکند، با «مشکلات بزرگی» روبه‌رو خواهد شد. چنین موضعی از سوی رئیس‌جمهور آمریکا بی‌سابقه نیست، اما آنچه این بار شرایط را حساس‌تر کرده، تلاقی این فشار سیاسی با آزمون‌های امنیتی داخلی اوکراین است؛ وضعیتی که نشانه‌های روشنی از دخالت‌گری آمریکا در تصمیمات اقتصادی کلیدی اوکراین را به نمایش می‌گذارد.
بازجویی‌های گسترده و تست‌های جنجالی دروغ‌سنجی
گزارش فایننشال تایمز فاش کرده که سرویس‌های امنیتی اوکراین به سراغ کارکنان چندین وزارتخانه رفته‌اند و آن‌ها را به دروغ‌سنجی سپرده‌اند. هرچند مقامات از اعلام شمار دقیق افراد بازجویی‌شده خودداری کردند، این اقدام در نوع خود کم‌سابقه است. تست‌های دروغ‌سنجی که به لحاظ علمی مورد تردید قرار دارند، معمولاً به عنوان ابزاری مکمل در تحقیقات استفاده می‌شوند، اما به‌کارگیری آن‌ها در چنین سطح وسیعی، حکایت از نگرانی عمیق حاکمیت اوکراین از نفوذهای داخلی و خارجی دارد.
ابهام در سکوت دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین
نکته قابل توجه، خودداری دفتر رئیس‌جمهور اوکراین از هرگونه اظهارنظر درباره این بحران است. این سکوت، چه به عنوان تاکتیک سیاسی برای خرید زمان و چه به دلیل سردرگمی دولت، به نوبه خود بر پیچیدگی اوضاع افزوده است. سرویس امنیتی نیز تنها به این بسنده کرده که فعالیت‌هایش را مطابق قانون و برای حفاظت از امنیت ملی انجام می‌دهد، بدون آن‎که جزئیاتی ارائه کند.
پوتین عقب نمی‌نشیند؛ روسیه نظاره‌گر یا بازیگر؟
در این میان، نباید از نقش روسیه غافل شد. کرملین به دقت تحولات اوکراین را زیر نظر دارد و با مشاهده اختلافات داخلی کی‌یف و فشارهای خارجی واشنگتن، خود را در موقعیتی برتر احساس می‌کند. مواضع سختگیرانه ولادیمیر پوتین نشان می‌دهد که مسکو قصد ندارد در برابر این بازی‌های غربی کوتاه بیاید. به تعبیری، هرچه غرب فشار بیشتری بر اوکراین وارد کند، روسیه نیز با جسارت بیشتری به دنبال تحکیم نفوذ خود در مناطق حساس خواهد بود.
ماهیگیری ترامپ از آب گل‌آلود بحران اوکراین
ترامپ که همواره نشان داده از بحران‌های جهانی برای پیشبرد منافع سیاسی و اقتصادی خود بهره می‌برد، این بار هم از آب گل‌آلود اوکراین ماهی می‌گیرد. او با علم به وابستگی اقتصادی و نظامی کی‌یف به غرب، سعی دارد معادله‌ای طراحی کند که نه تنها منابع معدنی اوکراین به سود آمریکا مصادره شود، بلکه عملاً زلنسکی به عنوان یک رئیس‌جمهور ضعیف و تحت فشار معرفی گردد. این تاکتیک نه فقط برای پرونده اوکراین، بلکه به وضوح برای تقویت کارزار انتخاباتی آینده ترامپ نیز کارآمد است.
اوکراین در تنگنای بازی بزرگ قدرت‌ها
در نهایت، بحران کنونی فراتر از یک اختلاف ساده بر سر توافق انرژی است. اوکراین امروز درگیر یک جنگ پنهان چندلایه شده که از یک سو با تهدیدهای آشکار ترامپ و فشارهای اقتصادی واشنگتن همراه است و از سوی دیگر با تردیدهای عمیق داخلی درباره وفاداری مقامات و نفوذ خارجی‌ها. افزون بر این، سکوت معنادار دفتر ریاست‌جمهوری و به‌کارگیری تست‌های بحث‌برانگیز دروغ‌سنجی، عمق بحران اعتماد درون دولت را نشان می‌دهد. در پس این تحولات، پوتین با هوشمندی نظاره‌گر بحران داخلی اوکراین است تا در زمان مقتضی، برگ‌های برنده خود را رو کند.