​​​​​​​
رویای سکونت انسان در ماه هر روز رنگ واقعیت به خود می‌گیرد و دانشمندان با ساخت آجرهای خودترمیم‌شونده قدم بزرگی در این مسیر برداشته‌اند. این آجرها که با استفاده از خاک ماه ساخته شده‌اند، قابلیت ترمیم ترک‌ها و شکاف‌ها را دارند و می‌توانند به سازه‌های قمری دوام بیشتری بدهند. فناوری نوین پشت این آجرها نه تنها شرایط سکونت انسان در محیط خشن ماه را بهبود می‌بخشد، بلکه هزینه‌های حمل مواد ساختمانی از زمین را کاهش می‎دهد و راه را برای اکتشافات گسترده‌تر در فضا باز می‌کند.
ماجرای آجرهای خودترمیم‌شونده
ساخت سازه‌های پایدار روی ماه با چالش‌های متعددی روبه‌روست؛ از تغییرات شدید دما گرفته تا برخورد شهاب‌سنگ‌های کوچک و تشعشعات کیهانی. برای حل این مشکلات، دانشمندان به‎تازگی موفق به طراحی نوعی آجر خودترمیم‌شونده شده‌اند که از خاک ماه (لایه سطحی موسوم به رگولیت) ساخته می‌شود. به گزارش« یورو نیوز»ماهیت این آجرها بر پایه فناوری بیومیمیکری یا تقلید زیستی است، بدین معنا که فرایند خودترمیمی آن‌ها از سیستم‌های طبیعی مثل ترمیم زخم در موجودات زنده الهام گرفته شده است. این آجرها در ابتدا از ترکیب خاک ماه، آب و نوعی باکتری خاص ساخته می‌شوند. این باکتری‌ها، که به طور فراوری شده قابلیت زیست در شرایط سخت ماه را دارند، می‌توانند در صورت ایجاد ترک یا شکاف ساختار سازه، فعال شوند و با تولید مواد معدنی مانند کربنات کلسیم، شکاف‌ها را پر کنند. این ماده معدنی با اتصال ذرات خاک، ترک‌ها را ترمیم می‎کند و نقاط آسیب‌دیده را به حالت اولیه بازمی‌گرداند. مهم‌ترین نکته این فناوری استفاده از خاک موجود در ماه به عنوان ماده اصلی آجرهاست، که از نظر اقتصادی بسیار مقرون‌به‌صرفه است و حمل مصالح ساختمانی از زمین به ماه را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، این آجرها با وجود خاصیت خودترمیمی، مقاومت خوبی در برابر عوامل محیطی ماه از جمله تشعشعات، دمای بسیار بالا یا بسیار پایین و ضربات ناشی از برخورد شهاب‌سنگ‌های کوچک دارند.
اهمیت ساخت پایگاه روی ماه
این آجرهای خودترمیم‌شونده  که توسط پژوهشگران هندی ساخته شدند می‌توانند نقطه عطفی در ساخت پایگاه‌های فضایی بر روی ماه باشند. ماه، به‌عنوان نزدیک‌ترین جرم آسمانی به زمین، از اهمیت استراتژیک زیادی برخوردار است. ساخت پایگاه‌های قمری پایدار، نه تنها امکان سکونت طولانی فضانوردان را فراهم می‌کند، بلکه بستری ایده‌آل برای انجام تحقیقات علمی، استخراج منابع ارزشمند و آماده‌سازی برای مأموریت‌ها به سیارات دورتر، مانند مریخ، خواهد بود. یکی از مشکلات اصلی در مأموریت‌های فضایی، هزینه‌های بالای ارسال مصالح ساختمانی به ماه است. تولید آجر از خاک همان منطقه و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند خاصیت خودترمیمی، نه تنها این هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه امکان ایجاد سازه‌هایی مقاوم‌تر را فراهم می‌کند که در برابر آسیب‌های محیطی ماه دوام بیشتری داشته باشند. این نوع فناوری همچنین در مأموریت‌های طولانی‌مدت فضایی نقش کلیدی خواهد داشت و امکان توسعه سکونتگاه‌های دایمی در فضا را نزدیک‌تر از همیشه می‌سازد.
چرا ماه مهم است و ساخت سکونتگاه روی آن دشوار؟
ماه، به دلیل موقعیت نزدیک به زمین و شرایط منحصر‌به‌فرد، نقشی کلیدی در آینده اکتشافات فضایی ایفا می‌کند. ساخت سکونتگاه روی این کره، امکان انجام تحقیقات علمی، آزمایش فناوری‌های جدید و حتی استخراج منابع غنی مثل هلیوم-3 را فراهم می‌کند که می‌تواند در صنایع انرژی و فناوری کاربرد گسترده داشته باشد. با این حال، شرایط حاکم بر ماه به‌شدت خشن و متفاوت با زمین است. نبود جو باعث شده ماه در برابر تغییرات شدید دما، تشعشعات خورشیدی و کیهانی و برخورد شهاب‌سنگ‌های کوچک کاملاً آسیب‌پذیر باشد. همچنین، نبود آب و منابع طبیعی محدود، چالش‌هایی اساسی را برای تأمین مواد اولیه و سازه‌های پایدار ایجاد می‌کند. برای غلبه بر این چالش‌ها، همکاری بین‌المللی و استفاده از فناوری‌های نوین ضروری است.