زنانگی در شعر به دور از تنانگی
گزارش خراسان از جلسه رونمایی و نقد و بررسی مجموعه شعر «شبانههای سرگردان» اثر سعیده موسوی زادهنویسنده:
مترجم:
گروه ادب و هنر - مراسم رونمایی و نقد و بررسی مجموعه شعر «شبانههای سرگردان» عصر روز جمعه با حضور تعدادی از شاعران و منتقدان ادبی خراسان در گالری رادین برگزار شد.
به گزارش خراسان، در ابتدای این نشست صمیمانه، محمدکاظم کاظمی، شاعر و منتقد ادبی شناختهشده افغانستانی که اجرای این جلسه را به عهده داشت، مختصری از سوابق کاری و ادبی موسویزاده را مرور کرد و گفت: «مجموعه «شبانههای سرگردان» به قلم سعیده موسویزاده، شاعر مشهدی، توسط نشر «مایا» وارد بازار کتاب شده است. شاعر این مجموعه غزل، دارای زبان شعری روان و صمیمی است که در حوزههای مختلف شعر، سالها در حال فعالیت است. کلمات وتصاویر مدرنی در این کتاب به چشم میخورد که با تبحر خوبی در کنار کلمات و تصاویر کلاسیک آمده است. این رفت و آمدها به همراه فضاسازیهای مدرن و کلاسیک حس و حال خوبی دارد که مخاطب را دچار لذت میکند.»
دغدغه مند و صریح
در ادامه این نشست، زینب بیات، مجری رادیو «دری»، شاعر و منتقد ادبی اهل افغانستان گفت: «شاعر این کتاب در حوزههای مختلف طنز، شعر و داستان کودک و نوجوان و ... فعالیت میکند. او همچنین داستانهای شاهنامه را برای کودکان بازنویسی کرده که این بازنویسیها کمک فراوانی به درک نسل جدید از آثار فاخر زبان فارسی دارد.»
وی افزود: «این شاعر با آگاهی به این موضوع مهم که لهجهها ریشه در هویت ما دارند، سالها در حوزه لهجه شعر سروده و در قالب چند مجموعه منتشر کرده است که این حرکت ادبی قابل تقدیری است. حاصل فعالیت سعیده موسوی زاده در حوزههای مختلف باعث شده است دایره واژگانی گستردهای را در شعر او شاهد باشیم که این دایره واژگانی نه تنها به کلمات رایج در کشور ایران بلکه به واژههای مشترک در لهجه محلی ایران و کشورهای فارسیزبان برمیگردد. تسلط او بر به کارگیری کلمات در مناسبترین محل ساختار جملات، صمیمیت آثارش را نزد فارسیزبانان بیشتر کرده است.»
این پژوهشگر ادبی خاطرنشان کرد: «دغدغههای اجتماعی یک شاعر و رسالت او در جامعهای که زندگی میکند، از مواردی است که در روزگار ما تا حدودی در شعر، رنگ باخته، اما در آثار سعیده موسویزاده علاوه بر طرح دغدغههای اجتماعی، شاهد صراحتگوییهایی سازنده هستیم.»
جسارت در شکستن فرم و قالب
علیرضا سپاهی لایین، دومین منتقد این مراسم نیز گفت: «درباره این کتاب در دو حوزه فرم و محتوا میتوان سخن گفت. کتاب «شبانههای سرگردان» صفحهآرایی، ویراستاری و فونت خوبی دارد و اجرای طرح جلد هم به خوبی انجام شده است؛ اما از این موضوعات که بگذریم به این نکته برمیخوریم که در این مجموعه شعر، برخی اشعار نام ندارند و این موضوع زمانی مشکلساز میشود که شعرها از نظر وزن، فرم و... پشت سر هم بیایند و ما دچار این اشتباه میشویم که دو یا چند شعر پشت سر هم، یک شعر است نه چند شعر.»
وی افزود: «در این مجموعه شعرها زنانه است اما تنانه نیست و این یک ویژگی مثالزدنی برای شعر امروز است.»
سپاهی لایین تصریح کرد: «خالق این مجموعه شعر با تیزبینی در هر پدیدهای که پیرامونش رخ میدهد، سوژههایی برای سرودن کشف میکند و آن را مینویسد. این جوشش، یک امتیاز است. به عبارتی شاعر این مجموعه، تاریخنگار لحظههای غم و شادی خود است.»
وی گفت: «جرئت و جسارت این شاعر در شکستن فرمها و قالبها ستودنی است. در مجموع این مجموعه به بارها خواندن میارزد که من خواندن چندباره این کتاب را به مخاطبان شعر توصیه میکنم.»
این منتقد ادبی درادامه ضمن اشاره به جلسات کم رونق نقد شعر در 10 سال اخیر گفت: «این روزها حسرت جلسات نقد و بررسی دهه هفتاد را میخورم، جلساتی که چه از نظر کیفیت و چه کمیت دارای شرایط بسیار مطلوبی بود. همیشه این آرزو را در دلم دارم که دوباره ادبیات به آن روزگار خوش برگردد.»
حضور کم رنگ اول شخص در شعرها
پس از به پایان رسیدن سخنرانی علیرضا سپاهی لایین، عاطفه رنگ آمیز طوسی به عنوان سومین منتقد ضمن ابراز خرسندی از انتشار این مجموعه غزل گفت: «سعیده موسویزاده شاعری دارای احساس و اندیشه در چند حوزه شعری است. این میزان از فعالیت، نیازمند تواناییهای فراوانی است، زیرا وقتی به عنوان مثال در حوزه شعر کودک مینویسیم، برای شعر گفتن در حوزه بزرگسال باید تغییر فضایی عمیق را ایجاد کنیم که این کار نیازمند عرق ریزی ذهنی فراوان است و سعیده موسویزاده این توانایی را دارد.»
وی افزود: «او در این مجموعه غزل، شعرهایی درباره زنان سروده اما بیشتر از این که خود او پشت این شعرها باشد، میبینیم از زبان دیگر زنان صحبت کرده و درد آنها را روایت میکند. به همین دلیل گاهی من به عنوان یک مخاطب زن احساس میکنم او دغدغه زنان را دارد ولی خودش از این فضا جداست و مانند خواهری است که از درد زنان میگوید، اما واقعیت این است که شاعر باید خودش به عنوان اول شخص در شعر حضور پیدا کند. به عبارتی دیگر، روایت «من» در این شعرها کم رنگ است و بیشتر شرح حال مخاطب را روایت میکند.»
انتخاب زاویه دید مناسب در شعر
پری غلامی از نویسندگان مشهدی نیز به عنوان آخرین منتقد این نشست گفت: «زاویه دید و روایت در این کتاب در قالب سوم شخص با تبحر خوبی بیان شده است. روایت از دید سوم شخص در شعر در بیشتر موارد بسیار هنرمندانهتر از اول شخص بودن است، کما این که سعیده موسویزاده در بسیاری از شعرها از زاویه دید زبان اول شخص حرف ها و احساسش را با مخاطب در میان میگذارد. او با مهارت و تیزبینی، مناسبترین زاویه دید را برای سرودن پیدا میکند و خودش را و دغدغههای مردمش را در آن فضا روایت میکند. بی تعارف باید بگوییم که فعالیت این شاعر در ژانرهای مختلف همواره با موفقیت همراه بوده و این کار هر کسی نیست».
به گزارش خراسان، در ابتدای این نشست صمیمانه، محمدکاظم کاظمی، شاعر و منتقد ادبی شناختهشده افغانستانی که اجرای این جلسه را به عهده داشت، مختصری از سوابق کاری و ادبی موسویزاده را مرور کرد و گفت: «مجموعه «شبانههای سرگردان» به قلم سعیده موسویزاده، شاعر مشهدی، توسط نشر «مایا» وارد بازار کتاب شده است. شاعر این مجموعه غزل، دارای زبان شعری روان و صمیمی است که در حوزههای مختلف شعر، سالها در حال فعالیت است. کلمات وتصاویر مدرنی در این کتاب به چشم میخورد که با تبحر خوبی در کنار کلمات و تصاویر کلاسیک آمده است. این رفت و آمدها به همراه فضاسازیهای مدرن و کلاسیک حس و حال خوبی دارد که مخاطب را دچار لذت میکند.»
دغدغه مند و صریح
در ادامه این نشست، زینب بیات، مجری رادیو «دری»، شاعر و منتقد ادبی اهل افغانستان گفت: «شاعر این کتاب در حوزههای مختلف طنز، شعر و داستان کودک و نوجوان و ... فعالیت میکند. او همچنین داستانهای شاهنامه را برای کودکان بازنویسی کرده که این بازنویسیها کمک فراوانی به درک نسل جدید از آثار فاخر زبان فارسی دارد.»
وی افزود: «این شاعر با آگاهی به این موضوع مهم که لهجهها ریشه در هویت ما دارند، سالها در حوزه لهجه شعر سروده و در قالب چند مجموعه منتشر کرده است که این حرکت ادبی قابل تقدیری است. حاصل فعالیت سعیده موسوی زاده در حوزههای مختلف باعث شده است دایره واژگانی گستردهای را در شعر او شاهد باشیم که این دایره واژگانی نه تنها به کلمات رایج در کشور ایران بلکه به واژههای مشترک در لهجه محلی ایران و کشورهای فارسیزبان برمیگردد. تسلط او بر به کارگیری کلمات در مناسبترین محل ساختار جملات، صمیمیت آثارش را نزد فارسیزبانان بیشتر کرده است.»
این پژوهشگر ادبی خاطرنشان کرد: «دغدغههای اجتماعی یک شاعر و رسالت او در جامعهای که زندگی میکند، از مواردی است که در روزگار ما تا حدودی در شعر، رنگ باخته، اما در آثار سعیده موسویزاده علاوه بر طرح دغدغههای اجتماعی، شاهد صراحتگوییهایی سازنده هستیم.»
جسارت در شکستن فرم و قالب
علیرضا سپاهی لایین، دومین منتقد این مراسم نیز گفت: «درباره این کتاب در دو حوزه فرم و محتوا میتوان سخن گفت. کتاب «شبانههای سرگردان» صفحهآرایی، ویراستاری و فونت خوبی دارد و اجرای طرح جلد هم به خوبی انجام شده است؛ اما از این موضوعات که بگذریم به این نکته برمیخوریم که در این مجموعه شعر، برخی اشعار نام ندارند و این موضوع زمانی مشکلساز میشود که شعرها از نظر وزن، فرم و... پشت سر هم بیایند و ما دچار این اشتباه میشویم که دو یا چند شعر پشت سر هم، یک شعر است نه چند شعر.»
وی افزود: «در این مجموعه شعرها زنانه است اما تنانه نیست و این یک ویژگی مثالزدنی برای شعر امروز است.»
سپاهی لایین تصریح کرد: «خالق این مجموعه شعر با تیزبینی در هر پدیدهای که پیرامونش رخ میدهد، سوژههایی برای سرودن کشف میکند و آن را مینویسد. این جوشش، یک امتیاز است. به عبارتی شاعر این مجموعه، تاریخنگار لحظههای غم و شادی خود است.»
وی گفت: «جرئت و جسارت این شاعر در شکستن فرمها و قالبها ستودنی است. در مجموع این مجموعه به بارها خواندن میارزد که من خواندن چندباره این کتاب را به مخاطبان شعر توصیه میکنم.»
این منتقد ادبی درادامه ضمن اشاره به جلسات کم رونق نقد شعر در 10 سال اخیر گفت: «این روزها حسرت جلسات نقد و بررسی دهه هفتاد را میخورم، جلساتی که چه از نظر کیفیت و چه کمیت دارای شرایط بسیار مطلوبی بود. همیشه این آرزو را در دلم دارم که دوباره ادبیات به آن روزگار خوش برگردد.»
حضور کم رنگ اول شخص در شعرها
پس از به پایان رسیدن سخنرانی علیرضا سپاهی لایین، عاطفه رنگ آمیز طوسی به عنوان سومین منتقد ضمن ابراز خرسندی از انتشار این مجموعه غزل گفت: «سعیده موسویزاده شاعری دارای احساس و اندیشه در چند حوزه شعری است. این میزان از فعالیت، نیازمند تواناییهای فراوانی است، زیرا وقتی به عنوان مثال در حوزه شعر کودک مینویسیم، برای شعر گفتن در حوزه بزرگسال باید تغییر فضایی عمیق را ایجاد کنیم که این کار نیازمند عرق ریزی ذهنی فراوان است و سعیده موسویزاده این توانایی را دارد.»
وی افزود: «او در این مجموعه غزل، شعرهایی درباره زنان سروده اما بیشتر از این که خود او پشت این شعرها باشد، میبینیم از زبان دیگر زنان صحبت کرده و درد آنها را روایت میکند. به همین دلیل گاهی من به عنوان یک مخاطب زن احساس میکنم او دغدغه زنان را دارد ولی خودش از این فضا جداست و مانند خواهری است که از درد زنان میگوید، اما واقعیت این است که شاعر باید خودش به عنوان اول شخص در شعر حضور پیدا کند. به عبارتی دیگر، روایت «من» در این شعرها کم رنگ است و بیشتر شرح حال مخاطب را روایت میکند.»
انتخاب زاویه دید مناسب در شعر
پری غلامی از نویسندگان مشهدی نیز به عنوان آخرین منتقد این نشست گفت: «زاویه دید و روایت در این کتاب در قالب سوم شخص با تبحر خوبی بیان شده است. روایت از دید سوم شخص در شعر در بیشتر موارد بسیار هنرمندانهتر از اول شخص بودن است، کما این که سعیده موسویزاده در بسیاری از شعرها از زاویه دید زبان اول شخص حرف ها و احساسش را با مخاطب در میان میگذارد. او با مهارت و تیزبینی، مناسبترین زاویه دید را برای سرودن پیدا میکند و خودش را و دغدغههای مردمش را در آن فضا روایت میکند. بی تعارف باید بگوییم که فعالیت این شاعر در ژانرهای مختلف همواره با موفقیت همراه بوده و این کار هر کسی نیست».
10 شماره آخر
پربازدیدهای خراسان آنلاین