صادق غفوریان
M.ghafoorian@khorasannews.com
خیلی می تواند جذاب و مایه مباهات و افتخار باشد که دست برتر، توان علمی و هوش ایرانی در کاستن از یکی از دردها  و مسائل بشر، نقش اصلی را ایفا کند. حال این دست برتر چیست که می توانیم امروز سرمان را در جهان بالا بگیریم؟
 
آری، گروهی از دانشمندان ایرانی با همکاری محققان دانشگاه کلمبیای آمریکا، الگوریتم هوش مصنوعی «سینا» را برای شناسایی و تشخیص بافت های سرطان پستان توسعه داده و به نتیجه رساندند.
آزمایش های موفق پروژه
اماهمین ابتدا باید تصریح کرد که پروژه الگوریتم هوش مصنوعی«سینا» در مرحله عملیاتی روی بیماران به نتایج مثبت رسیده و توانسته در تشخیص سرطان کمک کند. دکتر صادق کاظمی‌فرد، مدیر این کلان پروژه روز گذشته در این باره گفت: هوش مصنوعی توسعه یافته تاکنون روی چند بیمارمشکوک به سرطان پستان در داخل و خارج از کشور آزمایش شده و توانسته است سرطان‌ پستان را در مراحل ابتدایی شناسایی کند. در آخرین کارآزمایی بالینی نیز بار دیگر توانایی‌های خود را در تشخیص دقیق سرطان به نمایش گذاشت و توانست توده سرطانی را در بافت سینه خانم جوانی شناسایی کند که در آزمایش های اولیه به اشتباه به عنوان کیست تشخیص داده شده بود.
اخذ تاییدیه WHO و به زودی در مراکز درمانی
حتما این پرسش هم برایمان پدید می آید که آیا این پروژه تاییدیه های معتبر هم دارد که در پاسخ باید گفت: مدل هوش مصنوعی «سینا» موفق به کسب تاییدیه سازمان بهداشت جهانی (WHO) شده است و از ابتدای سال ۲۰۲۵ در اختیار مراکز درمانی و تحقیقاتی قرار خواهد گرفت.
سالانه 15 هزار ابتلا به سرطان در کشور
طبیعتا وقتی از آمار ابتلا به سرطان سینه در کشور آگاه شویم، میزان اهمیت این دستاورد جدید ایرانی هم برایمان روشن می شود. پیشتر، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت اعلام کرده که سالانه ۱۵ هزار مورد جدید ابتلا به سرطان سینه در کشور ثبت می‌شود. طبق اعلام او، سرطان سینه بیشترین فراوانی بروز را در بین سرطان‌ها در کشور دارد و ۹۵ درصد مبتلایان را زنان تشکیل می‌دهند.
همچنین بنابر اعلام رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی کمتر از ۳۰ درصد از بیماران مبتلا در هر سال فوت می‌کنند. طبق گفته وی، در ایران 21.4 درصد مبتلایان سرطان پستان زیر ۴۰ سال دارند درحالی که در دنیا حدود 4درصد است و این موضوع نیازمند توجه است.
و اما روایت مدیر پروژه سینا
با این تفاصیل، پروژه علمی تشخیص سرطان سینه که توسط محققان و دانشمندان ایرانی به مدیریت دکتر صادق کاظمی‌فرد در کشور انجام شده، به عنوان یک گام بلند در عرصه پزشکی جهان به شمار می آید که من و شمای ایرانی می توانیم به آن افتخار کنیم. ما برای پاره ای از پرسش هایمان عصر روز گذشته به سراغ دکتر صادق کاظمی‌فرد مدیر پروژه الگوریتم هوش مصنوعی «سینا» در تشخیص بافت های سرطان سینه رفتیم.
او درابتدا به فرایند تشخیص بافت های سرطانی سینه اشاره و اظهار می کند: بافت سرطان از زمان شکل گیری تا زمان این که به حجمی برسد که قابلیت تشخیص داشته باشد، دوره زمانی 10 تا  15 سال را طی می کند. بافت های سرطانی معمولا در ماموگرافی و سونو گرافی به عنوان «کیست» تشخیص داده می شود و عملا یک اشتباه پزشکی رخ می دهد. چون درست و به موقع تشخیص داده نمی شود از این رو فرد، در آینده به بیماری سرطان مبتلا می شود. حال ما روی این مسئله یعنی شناسایی بافت های سرطان در مراحل اولیه متمرکز شده ایم تا بتوان غربالگری سرطان را به طور کامل در ابتدای راه انجام داد.
دکتر کاظمی فرد با اشاره به آزمایش های صورت گرفته در این دستاورد، گفت: در ایران روی 10 بیمار انجام شده است که از این 10 مورد در4  بیمار تشخیص سرطان داده شد. فاز جدیدی که اکنون اطلاع رسانی آن صورت گرفته است، آزمایش آن در آمریکا انجام شد که در تست 100 مورد، 13 مورد سرطان را تشخیص دادیم.
از کاظمی فرد درباره مراحل ورود این دستاورد به حوزه عملیاتی و مراکز درمانی می پرسیم که پاسخ می دهد: با توجه به دستگاه هایی که در زمینه تشخیص سرطان قبلا ساخته شده، اکنون برای تکمیل زنجیره هوش مصنوعی این دستگاه ها، در حال اقدام هستیم و ان شاءا... به زودی (اوایل سال 2025) غربالگری سرطان در تمام مناطق کشور انجام خواهد شد.
از وی درباره اثرگذاری این دستاورد در تشخیص سرطان سینه می پرسم که پاسخ قابل تاملی می دهد: در حال حاضر 3 موضوع و چالش در تشخیص سرطان سینه وجود دارد: اول این که افرادی که به طرف غربالگری سینه نمی روند، دچار ترس هستند. نکته دوم نگرانی از مشکلاتی است که برای خودشان و قوام خانواده شان ممکن است پدید آید و مورد سوم که مهم ترین عامل است، مسائل اقتصادی است. حالا اگر بتوانیم موضوع غربالگری را به نحو دیگری به بانوان معرفی و آن را با هزینه کم یا رایگان اجرایی و سرطان را شناسایی کنیم، قطعا از آسیب های اجتماعی و اقتصادی بیشتر با ورود این بیماری به خانواده جلوگیری کرده ایم. بنابراین ما با این رویکرد در حال حرکت هستیم که غربالگری سرطان برای افراد با هزینه کم یا رایگان انجام شود که امیدواریم به نتایج اثر بخشی نایل شویم.