جعفر یوسفی
Political@khorasannews.com
به تازگی سید حسن خمینی، در واکنش به تحولات اخیر منطقه و شهادت سید حسن نصرا...، به اهمیت افزایش سطح بازدارندگی نظامی ایران اشاره و بیان کرده است که «بازدارندگی نظامی ما باید یک سطح بالاتر برود». این اظهارات به شدت در رسانه‌ها و میان تحلیلگران سیاسی مورد بحث قرار گرفته است، اما پرسشی که همچنان بی‌پاسخ مانده، این است که مفهوم واقعی و ابعاد ارتقای سطح بازدارندگی چیست و ایران برای دستیابی به این هدف چه اقداماتی باید انجام دهد؟ افزایش سطح بازدارندگی نظامی ایران در برابر تهدیدات خارجی به‌طور واضحی نیازمند رویکردهای جامع و چند بعدی است. از ارتقای توان هوایی و بهبود دکترین هسته‌ای گرفته تا ایجاد معاهدات امنیتی با کشورهای غیرمتخاصم، هر یک از این اقدامات می‌تواند به تقویت موقعیت ایران در عرصه بین‌المللی و افزایش امنیت ملی کشور کمک کند.  در این گزارش، به بررسی اقداماتی که می‌تواند به افزایش سطح بازدارندگی ایران کمک کند، می‌پردازیم.



ارتقای توان هوایی
با وجود دستاوردهای قابل توجه ایران در حوزه پهپادها و موشک‌های بالستیک، هنوز هم در زمینه جنگنده‌ها و هواپیماهای نظامی، نقاط ضعفی وجود دارد که باید برطرف شود. قدرت هوایی به عنوان یکی از ارکان اصلی بازدارندگی نظامی شناخته می‌شود و ناتوانی در این حوزه می‌تواند به تهدیدات خارجی منجر شود. ایران نیاز دارد تا با سرمایه‌گذاری در به‌روز رسانی و افزایش تعداد جنگنده‌های خود، به استانداردهای مدرن جهانی نزدیک‌تر شود. این موضوع نه تنها به قدرت بازدارندگی ایران می‌افزاید، بلکه می‌تواند نقش مهمی در کاهش آسیب‌پذیری در برابر حملات هوایی دشمنان ایفا کند. در همین راستا ایران در حال مذاکره با طرف روسی برای دریافت سوخو 35 است. ورود جنگنده‌های پیشرفته «سوخو ۳۵» می‌تواند موازنه نظامی ایران را در منطقه افزایش دهد به گونه‌ای که با ورود این جنگنده‌ها ایران قدرت هوایی خود را در کنار پهپادها با هواپیماهای جنگی نیز ارتقا خواهد بخشید. «سوخو ۳۵» یکی از قدرتمندترین جنگنده‌های نسل 4++ دنیاست که به رادار پیشرفته آرایه فازی N-035 مجهز است و امکان کشف ۳۰ هدف و درگیری با ۸ هدف را به صورت همزمان در آسمان و دریا و زمین داراست.
 تغییر دکترین هسته‌ای
تغییر دکترین هسته‌ای ایران یکی دیگر از مباحث مهم و داغ این روزهاست. پس از افزایش تهدیدات رژیم صهیونیستی، پربسامدترین گزاره محافل سیاسی و رسانه ای تجدید نظر در سیاست‌های هسته‌ای است. نکته ای که قبلا برخی از مسئولان هم به آن اشاراتی داشته اند مثلا سردار احمد حق طلب با تاکید بر امنیت کامل مراکز هسته‌ای کشور در واکنش به تهدید رژیم صهیونیستی گفته بود: تجدید نظر در دکترین و سیاست‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و عدول از ملاحظات گذشته محتمل است. یا کمال خرازی دیپلمات با سابقه کشورمان با اشاره به تهدیدات اسرائیل علیه ایران گفته بود: «در صورتی که رژیم صهیونیستی جسارت کند و به تأسیسات هسته‌ای ایران لطمه بزند، سطح بازدارندگی ما متفاوت خواهد شد. ما تصمیمی برای تولید بمب هسته‌ای نداریم، اما اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهیم.» با این حال افزایش جنایات رژیم صهیونیستی به ویژه پس از عملیات «طوفان الاقصی» زمینه‌های اجتماعی و سیاسی برای تغییر دکترین هسته‌ای ایران را فراهم کرده است. بسیاری از شهروندان و نخبگان کشور خواهان تجدیدنظر در این دکترین هستند تا از حق حاکمیت و موجودیت ایران دفاع کنند. بنابراین، اصلاح دکترین هسته‌ای و اتخاذ رویکردی جدید در این زمینه می‌تواند به شدت بر سطح بازدارندگی کشور افزوده و نشان‌دهنده عزم جدی ایران برای مقابله با تهدیدات خارجی باشد.


ایجاد معاهدات امنیتی و نظامی
ایجاد معاهدات امنیتی و نظامی با کشورهای غیرمتخاصم یکی دیگر از راه‌های مؤثر برای افزایش سطح بازدارندگی ایران است. اخیرا احمدیان دبیر شورای عالی امنیت ملی با ارائه پیشنهاد ایجاد کمیسیون امنیت بریکس در یکی از نشست های این مجمع گفته بود: «پیشنهاد مشخص جمهوری اسلامی ایران تاسیس ساختار امنیتی مختص بریکس با عنوان کمیسیون امنیتی بریکس و تغییر سازوکارهای همکاری مشترک در حوزه‌های صلح و امنیت بین‌الملل برای مقابله با تهدیدات مشترک از جمله تروریسم و افراط گرایی است. اعضای بریکس می‌توانند به موازات همکاری‌های اقتصادی، پایه گذار نظام امنیتی تازه‌ای در سطح جهان باشند تا از این طریق نقاط ضعف نظام امنیتی موجود را برطرف کنند.»  علاوه بر این، نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در حال بررسی طرح‌هایی برای ایجاد پیمان‌های امنیتی با گروه‌های مقاومت و کشورهای حامی آن ها هستند. این نوع معاهدات، چه با کشورهای همسایه و چه با کشورهای دیگر، می‌تواند به شکل‌گیری یک جبهه قوی‌تر و متنوع‌تر برای مقابله با تهدیدات خارجی منجر شود.