درباره نمایش «هملت پایان خوش» که این روزها رتبه پنجم جدول فروش تئاتر مشهد را دارد

در پی تجربه نو روی صحنه نمایش

نویسنده: حمیدرضا حلاجیان

مترجم:

​​​​​​​
 نمایش «هملت هپی اند» اثر جدید علی حاتمی نژاد نویسنده و کارگردان خوش سابقه صحنه نمایش است که تا13 دی ماه در سالن دو سویه استاد نوری پذیرای هنردوستان مشهدی است. اما این کار چنان چه خودش نیز به آن اذعان دارد، تجربه متفاوتی از نمایش در مشهد است. او چنان چه پیشتر نوشته بود، می خواهد با غول ادبیات نمایشی یعنی شکسپیر دست و پنجه نرم کند و به اقتباس از سه اثر او یعنی هملت، شاه لیر و مکبث بپردازد. «هملت پایان خوش» اولین گام از این پروژه است.

مخاطب تئاتر مشهد، حاتمی نژاد را با کارهای جدی و سرتاسر عمیق چون «27سالگی» و «تب سرد روی پیشانی داغ» به خاطر می آورد که اصلا اهل صحنه های نازل نیست اما «هملت پایان خوش» پا را فراتر گذاشته و با ارجاعات موسع و کم و بیش پیچیده با صحنه آرایی از جنس گوتیک سعی دارد در تقابل اسطوره اودیپ و خوانشی معاصر از هملت، راهی که خودش ساخته را پیدا کند. انصافا نمی توان در این جریده کوتاه به ابعاد مختلف نمایش و جریانی که او در پی ساختن آن است پرداخت، اما به قدر استطاعت در گفت و گو با کارگردان و نویسنده اثر سعی کردیم کمی در عمق نمایش غور کنیم.شاید مهم ترین اتفاق این نمایش معاصر کردن هملت است، بازساخت اثر از نگاه نویسنده با تجربیات منحصر به خودش، این اتفاق همیشه با مقاومت هایی به خصوص از طرف متعهدان به سنت مواجه می شود، نظر حاتمی نژاد را در این باره جویا شدم و او بیان کرد: تمام لذت کار به شکستن این مقاومت هاست البته این مقاومت زمانی شکسته می شود که به آن حمله کنیم و آن اثر را ستایش نکنیم.کارگردان نمایش هملت هپی اند، در پاسخ به این سوال که آیا این نمایش و البته ساخت سه گانه ای که قولش را داده، می تواند جریان جدیدی در تئاتر مشهد راه بیندازد؟ گفت: تئاترها هم اکنون خصوصی شده است، بعضی باید به اجبار نگاهی به گیشه داشته باشند، من قضاوتی نمی کنم، ما قبلا سوبسید می گرفتیم، چنان چه در تمام دنیا هنوز به گروه های تئاتری سوبسید داده می شود، حالا یا توسط دانشگاه یا شهرداری و یا دیگر نهادها، این جا یک هنرمند است با بازیگران و هزار عوامل دیگر، بنابراین جریان تئاتر به سمت تئاتر با مخاطب عام حرکت می کند، من معتقدم نمایش حداقل مانند سینما مخاطب عام ندارد، مانند همه جای دنیا، واقعا یک خانواده احتمالا دوست دارد یک فیلم سینمایی خنده دار ببیند تا بیاید نمایش من را ببیند، تداوم تئاتر نیز به همین تنوعش است و من هرگز آن ها را سرزنش نمی کنم، کسانی که کمدی یا طنز می سازند همه این ها باعث تداوم تئاتر می شود، منتهی من خیلی وقت است که قید این کار را زده ام به خصوص در این کار که خیلی نگاهی به مخاطب عام نداشتم و حتی انتظاری هم ندارم.او در واکنش به این که روند کارش موید این است که به دنبال کار جدی است اما این کار حتی از نمایش «27 سالگی» که کار بسیار جدی و عمیقی نیز بود، متفاوت تر است، توضیح داد: برای من این جذاب بود که در 44 سالگی کار دیگر هم بکنم، یعنی به دنبال تکرار گذشته نباشم و مثلا 28 سالگی بنویسم، تجربه کردن جذاب است.حاتمی نژاد در کوتاه نوشته ای دریچه نگاه خود به هملت را در ترکیبی از فروید، لکان و یان کات می داند، این باعث شد مستقیم تر از قبل از کارگردان و نویسنده «هملت پایان خوش» تاثیر لکانی بر او در این نمایش را جویا شوم تا او این تجربه را این گونه تعبیر کند: دو تعبیر لکان نسبت به هملت برای من بسیار جذاب بود، یکی این که می گوید، علت این که هملت دچار مالیخولیا و جنون می شود، این است که هملت وقت سوگواری ندارد، این یک دریچه دیگری را برای من باز کرد که اتفاقا عین این دیالوگ را نیز در نمایش بازگو می کنیم، این توالی اتفاقات تراژیک و سرعت آن ها برای من جذاب بود. نکته دیگر این که لکان می گوید هملت می تواند عمویش را بکشد اما دوست ندارد این کار را بکند چراکه او تجسم آرزوهای هملت است و آرزوی او این است که پدرش را از بین ببرد و به سمت مادر خود برود و بنابراین آرزوی تجسم یافته هملت است،پس چرا او را بکشد.از علی حاتمی نژاد پرسیدم آیا به ارجعات درون نمایش اش تاکید دارد و می خواهد که مخاطب حتما آن ها را در نظر بگیرد؟ او به محکمی پاسخ داد: اصلا، اگر قرار باشد این کار را بکنم گویی مقاله فلسفی روان شناختی را با صدای بلند می خوانم، مهم ترین چیز برای من این است که این دریافت ها جایش روی صحنه هست یا نه، یعنی به بافت دراماتیک کار می چسبد یا نه، هیچ علاقه ای به این ندارم که نمایش نامه فلسفی یا روان شناختی بنویسم و حتی باید بگویم از این کار متنفرم.
این نمایش این شب ها ساعت 19:30 در تماشاخانه استاد نوری حوزه هنری استان واقع در حدفاصل خیابان هاشمیه 20 و 22 روی صحنه می رود.  

10 شماره آخر
پربازدیدهای خراسان آنلاین