بازی دوسر باخت نتانیاهو

کابینه امنیتی رژیم صهیونیستی در نشستی به ریاست نتانیاهو، توافق آتش‌بس در نوار غزه را تصویب کرد. از جزئیات متن این توافق چه می دانیم؟

نویسنده: فاطمه ملک زاده

مترجم:

​​​​​​​
در پی عملیات ۷ اکتبر و فشارهای مستمر از سوی مقاومت فلسطینی، به‌ویژه گروه‌های حماس و جهاد اسلامی و همچنین تحت تأثیر بحران های داخلی رژیم صهیونیستی، مذاکرات برای توافق آتش‌بس در غزه به مرحله اجرایی نزدیک شد. نخست‌وزیر قطر در ۱۶ ژانویه از نهایی شدن این توافق خبر داد که قرار است از ۱۹ ژانویه (روز یک‌شنبه 30 دی) آغاز شود. در حالی که رئیس‌جمهور آمریکا نیز به تأیید این توافق پرداخت، جزئیات آن شامل سه مرحله مختلف است که هرکدام با اهداف خاصی همراه هستند.
آغاز حرکت به سمت آتش‌بس دایمی
در مرحله اول، توافق به‌ویژه بر مبادله اسرا و توقف موقت عملیات نظامی تأکید دارد. گروه‌های فلسطینی نظیر گردان‌های قدس و الاقصی توانسته‌اند با فشارهای متقابل، اسرائیل را پای میز مذاکره بکشانند. حملات موشکی و عملیات‌های ویژه، علاوه بر افزایش فشار بر ارتش اسرائیل، موجب ناامیدی در داخل این رژیم شده و واکنش‌های داخلی، به‌ویژه فشارهای سیاسی و نظامی، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل را تحت تأثیر قرار داده است. این تحولات نشان‌دهنده شکست اسرائیل در تحقق اهداف خود در غزه است.در این میان، دولت آمریکا و مقامات رژیم صهیونیستی، به‌ویژه دونالد ترامپ و جو بایدن، تأثیر زیادی بر تغییر استراتژی‌های اسرائیل در جهت حفظ حمایت‌های بین‌المللی داشتند. حماس که با توجه به وضعیت جدید در غزه و موفقیت‌های نظامی خود، در موقعیت قدرت قرار دارد، به‌طور نسبی به مفاد توافق آتش‌بس پاسخ مثبت داده و به نظر می‌رسد توانسته است خواسته‌های خود را به طرف اسرائیلی تحمیل کند.

مرحله اول
 آتش‌بس بشردوستانه
مرحله اول توافق که ۴۲ روز به طول خواهد انجامید، بر جنبه‌های بشردوستانه تمرکز دارد. طبق این مرحله، اسرائیل باید ۳۳ اسیر خود، شامل زنان، کودکان، سالمندان و مجروحان را آزاد کند. این اسرا در ابتدا به‌صورت یک جانبه و در ازای آزادی زندانیان فلسطینی که به‌ویژه در زندان‌های اسرائیل نگهداری می‌شوند، مبادله خواهند شد. شرایط سخت اقتصادی و انسانی در غزه که بر اثر محاصره اسرائیل تشدید شده، نیاز مبرم به تأمین کمک‌های بشردوستانه را به وضوح نشان داده است. از این رو، این مرحله از توافق، علاوه بر جنبه‌های نظامی، به نفع مردم غزه و برای کاهش بحران انسانی در منطقه خواهد بود.

مرحله دوم
 تبادل اسرا و عقب‌نشینی ارتش اسرائیل
مرحله دوم توافق به‌ویژه از منظر سیاسی و استراتژیک برای اسرائیل چالش‌برانگیز خواهد بود. این مرحله شامل تبادل بیشتر اسرا و عقب‌نشینی تدریجی ارتش اسرائیل از نوار غزه است. طبق توافق، اسرائیل باید به‌طور کامل از برخی مناطق غزه عقب‌نشینی و بسیاری از پایگاه‌ها و تأسیسات نظامی خود را تخریب کند. از سوی دیگر، حماس و سایر گروه‌های فلسطینی نیز باید به‌ازای آزادی هر اسیر اسرائیلی، تعداد زیادی از اسرا و زندانیان فلسطینی را آزاد کنند. این مسئله نه‌تنها به‌عنوان یک پیروزی بزرگ برای مقاومت فلسطین محسوب می‌شود، بلکه باعث بهبود موقعیت سیاسی و نظامی حماس در غزه خواهد شد.
مرحله سوم
 بازسازی و آینده غزه
مرحله سوم توافق مربوط به آینده غزه و فرایند بازسازی آن است. در این مرحله، موضوعات اساسی مانند بازگشایی گذرگاه‌ها، تسهیل حرکت کالاها و افراد و کمک‌های بشردوستانه مطرح خواهد شد. این موضوعات می‌توانند نقش مهمی در تقویت موقعیت فلسطینی‌ها در برابر اسرائیل ایفا کنند. یکی از موارد مهم در این مرحله، بازسازی زیرساخت‌های آسیب‌دیده غزه و بازگشت آوارگان به خانه‌های خود خواهد بود. بازسازی غزه که به‌ویژه در نوار غزه از مدت‌ها پیش مورد نیاز بوده است، می‌تواند نقطه عطفی در تحولات آتی باشد.
نتانیاهو در جنگ اخیر غزه، که به‌طور آشکار در دام سیاست‌های ‌ تحریک‌آمیز خود افتاد، نه تنها هیچ‌گونه دستاورد قابل افتخار و ملموسی به‌دست نیاورد بلکه مجبور شد با قبول آتش‌بس و دادن امتیازاتی به حماس، به شکست خود اذعان کند. این بازی دو سر باخت برای نخست‌وزیر اسرائیل، که ابتدا به‌دنبال تقویت جایگاه سیاسی داخلی خود بود، به‌جای تحکیم قدرت، تنها هزینه‌های انسانی و سیاسی سنگینی برای او به‌دنبال داشت. در حالی که خود را از افتادن در باتلاقی که خود ایجاد کرده بود، نجات داد، مردم فلسطین و گروه‌های مقاومت همچنان با پشتوانه‌ای از حق و مشروعیت، به مقاومت ادامه دادند.
واکنش‌ها
با توجه به فشارهای داخلی اسرائیل و موفقیت‌های نظامی مقاومت فلسطینی، توافق آتش‌بس در غزه می‌تواند نقطه عطفی در تحولات منطقه‌ای باشد. حماس، با کسب پیروزی‌های نظامی و دیپلماتیک، توانسته است نه‌تنها اسرائیل را مجبور به نشستن بر سر میز مذاکره کند، بلکه در زمینه‌های بشردوستانه و سیاسی نیز موقعیت خود را تقویت کند. در این شرایط، اسرائیل با چالش‌های جدی در راستای اجرای مفاد توافق روبه‌رو خواهد بود و ممکن است با نقض آن، تبعات سنگینی را متحمل شود. «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور منتخب آمریکا مدعی شد که دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور کنونی این کشور هیچ کاری برای حصول توافق آتش‌بس در غزه انجام نداده و این توافق با فشارهای ترامپ و تیم او به دست آمده است.وی در گفت و گویی تلویزیونی اظهار کرد: اگر ما در این توافق مداخله نمی‌کردیم، این توافق هرگز به دست نمی‌آمد. ما مسیر را عوض کردیم، ما روند را سریع‌تر کردیم. صادقانه بگویم خیلی بهتر شد که قبل از ورود من به کاخ سفید این توافق حاصل شد.»ترامپ با انتقاد شدید از جو بایدن بابت این که تلاش دارد اعتبار این توافق را به نام خود بزند، او را «منفور» خطاب کرد و افزود: «او هیچ کاری انجام نداد، اگر من این کار را نکرده بودم، اگر ما دخالت نمی‌کردیم، گروگان‌ها هرگز آزاد نمی‌شدند.»روزنامه عبری زبان «اسراییل هیوم» به نقل از یک مسئول ارشد دولتی رژیم صهیونیستی اعلام کرد که ایتمار بن گویر وزیر امنیت داخلی در اعتراض به توافق آتش بس و مبادله اسرا در غزه استعفا خواهد کرد اما اسموتریچ وزیر دارایی در دولت خواهد ماند.
خلیل الحیه، از رهبران حماس نیز طی نشست تلویزیونی گفت: ما در این لحظه تاریخی جهاد ملت خود، به مردم خود در غزه ابراز غرور و عزت می کنیم. ما به خانواده و کاروان شهدایی که در نبرد دفاع از قدس و اقصی به شهادت رسیدند، درود می‌فرستیم. الحیه با بیان این   که نبرد طوفان الاقصی نقطه عطف مهمی در تاریخ آرمان ملت فلسطین بود، گفت: کاری که گردان های القسام انجام داد، ضربه مهلکی به دشمن وارد کرد و در تاریخ ماندگار خواهد بود. دشمن از ما حتی برای یک لحظه ضعف و سستی نخواهد دید. خلیل الحیه با ستایش از ایران نیز گفت: جمهوری اسلامی ایران از مقاومت ما و مردم ما حمایت کرد، وارد جنگ شد و در دو عملیات «وعده صادق» عمق رژیم صهیونیستی را در هم کوبید.«محمد عبدالسلام»، سخنگوی رسمی انصار ا... یمن از فداکاری های گسترده مقاومت فلسطین در غزه و شهادت شماری از فرماندهان بزرگ از جمله شهید اسماعیل هنیه و شهید فرمانده یحیی سنوار که با تمام قدرت و شجاعت، به مبارزه با دشمن ادامه دادند تا او را وادار به قبول آتش بس کنند، تقدیر کرد.عبدالسلام ضمن درود به جبهه های پشتیبانی و در راس آن جبهه مقاومت اسلامی در لبنان، به مقاومت اسلامی در عراق بابت نقش برجسته و موثر در نبرد پشتیبانی غزه درود فرستاد.کایا کالاس مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ضمن استقبال از توافق آتش‌بس در غزه، این رویداد را گامی مثبت برای پایان خشونت‌ها دانست و تأکید کرد که اکنون زمان اجرای کامل این توافق و کمک به مردم غزه فرا رسیده است.کایا کالاس شامگاه چهارشنبه با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «از توافق آتش‌بس و آزادی اسرا استقبال می‌کنم. این یک تحول مثبت و اساسی برای پایان خشونت‌هاست.»وی با تأکید بر لزوم اجرای این توافق گفت: «اکنون زمان آن است که این توافق برای تمام گروگان‌ها و خانواده‌هایشان، مردم غزه و همه مردم منطقه عملی شود.»
10 شماره آخر
پربازدیدهای خراسان آنلاین