لبخند لهجه‌دار خراسانی

نشست تخصصی عصر طنز در مشهد برگزار شد

نویسنده:

مترجم:

​​​​​​​
 نشست تخصصی عصر طنز با محوریت لهجه و ظرفیت‌های آن در خلق آثار ادبی با حضور سعیده موسوی زاده، دکتر دلیلی صالح و مجید رحمانی صانع، سه تن از شاعران طنزپرداز خراسانی و جمعی از شاعران مشهد در مکتب‌خانه رضوان برگزار شد.
لبخندهای کم‌رنگ دنیای بزرگ‎سالی
سعیده موسوی زاده در ابتدای این نشست ضمن توضیح درباره‌ طنز و طنزپردازی گفت: همه‌ ما در دوران کودکی به‌طور غریزی آدم‌های طنازی بودیم، اما به دلیل قوانین اخلاقی و اجتماعی یاد گرفتیم که کمتر شوخی کنیم وجدی‌تر باشیم. دنیای بزرگ‎سالی پر از تضاد و تناقض است و ما حتی گاهی خنده‌های خود را نیز از اطرافیان پنهان می‌کنیم.
 موسوی زاده با اشاره به این‌که خنده برتری موقعیت است، توضیح داد: انسان در موقعیتی قرار می‌گیرد که نسبت به دیگران دارای برتری و فضیلت است و این باعث ایجاد خنده می‌شود. طنزپرداز، کودکی است که پافشاری می‌کند تا بزرگ شود و از هر فرصتی برای ریشخند وضعیت مضحک قوانین انسانی استفاده می‌کند. این واکنش دفاعی انسان در برابر تلخی‌های روزگار است.
کاربرد طنز در لهجه‌ها
سعیده موسوی زاده در ادامه با اشاره به کاربرد طنز در لهجه‌ها گفت: از زمانی که زبان بوده، طنز نیز در لهجه‌ها وجود داشته است. حتی قبل از وجود رسانه‌هایی مثل رادیو و تلویزیون، لهجه‌ها بیشتر از زبان معیار کاربرد داشتند. طنز شفاهی نیز از ابتدا در ادبیات کهن وجود داشته است، مانند طنز در افسانه‌ها، ضرب‌المثل‌ها، چیستان‌ها و نمایش‌ها.
خصوصیات بارز طنز لهجه
 وی خصوصیاتی مانند بی‌پروایی، راحتی و رهایی، وارونه‌سازی، شیطنت‌های زبانی و گفتاری، رک‌گویی، تقابل‌های سنت و مدرنیته، حاضر‌جوابی و بازی‌های لفظی را از خصوصیات بارز طنز لهجه بیان کرد و گفت: لهجه خراسانی سرشار از نیش و نوش، دوپهلویی، رک‌گویی و بی‌پروایی است و همین بی‌پروایی در طنز لهجه، آن را لذت‌بخش‌تر می‌کند.
گزندگی و رک‌گویی در لهجه خراسانی
این طنزپرداز با اشاره به گزندگی و رک‌گویی در لهجه خراسانی گفت: این زبان پر از کنایه و رک‌گویی است و به گسترش ادبیات و غنی شدن طنز کمک می‌کند. وی حاضر‌جوابی‌ها و بازی‌های لفظی را نیز از خصوصیات لهجه خراسانی دانست و توضیح داد که در مکالمات روزمره خراسانی‌ها مملو از خنده و شوخی است.
تقابل سنت و مدرنیته در لهجه‌ها
موسوی زاده در پایان با اشاره به تقابل‌های سنت و مدرنیته در لهجه گفت: یکی از ظرفیت‌های لهجه، تقابل‌های سنت و مدرنیته است که باعث ایجاد خنده و تقابل می‌شود. این نشست به بررسی ظرفیت‌های طنز در لهجه‌های مختلف پرداخت و نشان داد که چگونه طنز می‌تواند به‌نقد اجتماعی و بیان مسائل انسانی کمک کند.
تأثیر طنزپردازان بر زندگی اجتماعی
دکتر دلیلی صالح در ادامه به تأثیر طنزپردازان بر زندگی اجتماعی اشاره کرد و گفت: اگر متفکران شوخ‌طبع نبودند، شاید دموکراسی وجود نداشت. طنزپردازها با روش طنز به‌نقد قوانین و رفتارهای اجتماعی می‌پردازند. وی افزود: تأثیری که یک طنزپرداز بر مخاطبان می‌گذارد، آمیزه‌ای از لبخند، درد و تفکر است.
نیاز به شوخ‌طبعی در تاریخ زندگی بشر
مجید رحمانی صانع نیز در بخش دیگری از این نشست به نیاز انسان به شوخ‌طبعی اشاره کرد و گفت: انسان برای فراموش کردن گوشه‌های تاریک زندگی خود به شوخ‌طبعی نیاز دارد. حتی در تاریخ نیز پادشاهان برای راحتی حکومت و تحمل از ابزارهای طنز و طنزپردازان در دربار استفاده می‌کردند.
10 شماره آخر
پربازدیدهای خراسان آنلاین