پیگیری گلایه جمعی از فعالان زیست محیطی و کوهنوردی درباره خطر تخریب یک اثر تاریخی ثبت ملی شده
کتیبه تاریخی «خان تاشی» در معرض تخریب!
نویسنده: بهاره موفقی
مترجم:

کتیبه تاریخی خان تاشی، یادگاری از دوران صفوی، قربانی بی توجهی شده است، به طوری که این اثر ملی به ثبت رسیده در سال ۱۳۸۶، نه از گزند زمان، که از بیتوجهی متولیان میراث فرهنگی و راه روستایی در معرض تهدید قرار گرفته است. هر چند مسئولان میراث فرهنگی در اعلام دلیل خود برای رسیدگی نکردن به این محوطه تاریخی به موضوع نخ نمای اعتبارات اندک و وظایف سنگین اشاره می کنند اما باید پذیرفت این موارد دلیل توجیه پذیری برای این اهمال نیست. «پاسبان» فعال زیست محیطی و کوهنوردی در تماس با روزنامه خراسان از بی توجهی متولیان به محافظت از این اثر تاریخی اظهار گلایه می کند و می گوید: کتیبه خان تاشی در جاده کلات است که در بالای این کتیبه مشغول جاده سازی هستند. تمام نخاله ها و سنگ ها در حال ریزش روی این کتیبه است. دوسال پیش که از آن بازدید داشتم تقریبا سالم بود، حتی مدتی بعد هم که رفتیم زیاد صدمه ندیده بود، اما امسال نخاله های جاده ای کاملا روی آن ریخته و درحال تخریب است، به طوری که متاسفانه بین نخاله ها دارد دفن می شود. این اثر باستانی و ثبت ملی شده است. برای کوهنوردی به این مناطق که می رویم با این صحنه مواجه و متاثر شدم که با هزینه کم و بسیار جزئی می توانستند حصار بکشند تا از این اثر حفاظت کنند.
بی توجهی به محافظت از کتیبه «خان تاشی» به عنوان یک اثر تاریخی ثبت ملی شده و
گلایه ها در این زمینه را از محمود طغرایی، رئیس اداره ثبت و حریم آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان پیگیری می کنیم. وی درباره وضعیت تخریب این کتیبه تاریخی به «خراسان رضوی» می گوید: این کتیبه تخریب نشده، اما در معرض تهدید قرار گرفته است. کتیبه خان تاشی در اسفند1386 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. با توجه به این که این کتیبه در فضای باز بود یک مولاژ (کپی) یک به یک از آن تهیه کردیم و آن را در موزه توس به نمایش گذاشتیم. وی افزود: سایت را هم تا مدت های مدید مرتب کردیم تا این که حدود سالهای 1388 راه روستایی بدون این که از ما استعلام بگیرد، در بالای کتیبه، راهی را برای دسترسی به روستاهای بالادست ایجاد کردند. در آن زمان ما مکاتبه کردیم که چرا بدون استعلام این کار را کردید، به ما گفتند ما به پیمانکار سپردیم و کار ما نبوده است و ما فکر نمی کردیم اصلا اثر تاریخی آن جا بوده باشد. طغرایی ادامه داد: بعد از آن خواهش کردیم مرتب سازی آنجا را انجام بدهند، اما گوش نکردند تا این که حدود سال های 1390 خودمان کارگر گرفتیم تا آن جا را تمیز کنیم. وی تصریح کرد: بعد از آن خبردار شدیم که گروهی دیگر آن جا را سامان دهی می کنند و شن ها را پشت کتیبه ریخته اند. قرار شد ما آن جا را حصار کشی کنیم و نگهبان هم نداشتیم، اما حصارها را سرقت می کردند.
سامان دهی کتیبه خان تاشی؛ شاید اردیبهشت سال آینده!
طغرایی در پاسخ به این سوال که چرا در این زمینه پیگیری قضایی نکردید؟ با اشاره به این که تمام همکاران ما تغییر کرده اند و ضمن اشاره به این که قانون این است که شکایت کنیم، پاسخ داد: باید آن زمان ببینید مدیر کل و ... چه تشخیصی دادند، شاید شکایت کرده اند. وی افزود: این موضوع تعمدی نبوده و ما نمی دانیم آن ها میدانستند یا خبر نداشتند. ممکن است بگویند چرا شما برای اثرتان حصار نکشیدید که ما آن را ببینیم و توپ را به زمین ما بیندازند. طغرایی تصریح کرد: خوشبختانه کتیبه سالم است و کسی کتیبه را مخدوش نکرده است اما باید سروسامان داده شود. سمت کتیبه رو به رودخانه است و خاکی که ریخته اند، پشت کتیبه را پر کرده است. آن جا تابلو هم داشته و شنیده ام تابلو را هم کنده اند. بنابراین تصمیم داریم این دفعه سازه ای بتنی بگذاریم که سرقت نشود. درحال حاضر برنامه داریم بعد از آمدن اعتبارات، در اردیبهشت ماه آن جا را سامان دهی کنیم . 100 تا 150 میلیون تومان برآورد کردیم که نیاز است تا آن جا را مرتب و تمیز کنیم.
90 درصد آثار تاریخی استان نیازمند مراقبت، حفاظت و مرمت
رئیس اداره ثبت و حریم آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی استان همچنین در پاسخ به این سوال که چرا از سوی میراث فرهنگی طی این سال ها تاکنون چاره ای برای محافظت از این اثر تاریخی اندیشیده نشده بود؟ بیان کرد: یک مرحله تمیز کردیم. پاسخ محدودیت اعتبار است. آثار تاریخی ما زیاد است و 90 درصد آثار تاریخی ما نیازمند مراقبت، حفاظت و مرمت هستند. باید این واقیعت را بپذیریم که تناسبی بین اعتبارات و و ظایف سازمانی ما وجود ندارد. وی افزود: ما توان کارشناسی و فنی و عِرق داریم اما اعتبارات ما آن قدر محدود است که ما در مشهد شاید به 5 بنا رسیدیم. وی با اشاره به وجود بیش از 1600 اثرتاریخی در استان گفت: اگر برای این 1600 اثر میزان 100 میلیون تومان اعتبار در نظر بگیریم؛ کل آن 160 میلیارد تومان
می شود، اما یک سوم این پول را به ما می دهند. خیلی از بناها را هنوز به مرمت نرسیده ایم. نه این که ما انجام ندهیم، اما بروید اعتبارات ما را نگاه کنید.
60 درصد آثار تاریخی استان نیازمند مرمت و حفاظت اضطراری
طغرایی در پاسخ به این سوال که چند بنای در معرض تخریب داریم؟ گفت: تقریبا 60 درصد آثار ما نیازمند مرمت و حفاظت اضطراری هستند. وی تصریح کرد: کلمه در معرض تخریب فرق می کند. تخریب یعنی شما پول در جیبتان است و ایستاده اید تا خراب شود؛ این گونه نیست. محوطه تاریخی در معرض تخریب نیست اما اگر حصار بکشیم آن را حفاظت اضطراری کرده ایم. طغرایی ادامه داد: محوطههای تاریخی را باید طبق قانون حداقل میله گذاری یا حصارکشی کنیم. ما 700 محوطه داریم که برای انجام این کار باید چندصد میلیارد تومان اعتبار در نظر بگیریم.
10 شماره آخر
پربازدیدهای خراسان آنلاین