​​​​​​​
عربستان سعودی از سیاست انفعالی خود در برابر جنایات تل‌آویو در غزه حداقل در ظاهرفاصله گرفته و موضع خود را در قبال رژیم صهیونیستی تغییر داده است؛ موضوعی که رسانه انگلیسی «میدل‌ایست‌آی» در گزارشی به بررسی دلایل آن پرداخته است. این رسانه تأکید دارد که روابطی که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، ادعا می‌کند در طول سه سال گذشته با ریاض شکل داده بود، در عرض چند روز از بین رفت. نتانیاهو در سفر اخیر خود به واشنگتن در مصاحبه‌ای به‌صراحت از این روابط سخن گفت و فاش کرد که تنها افراد معدودی در هر سه طرف (رژیم صهیونیستی، عربستان و آمریکا) از این ارتباطات آگاه بودند.
چرا عربستان موضع خود را تغییر داد؟
بر اساس این گزارش، روابط میان عربستان و اسرائیل بیش از آن که بر مبنای منافع راهبردی باشد، تحت تأثیر جاه‌طلبی‌های فردی قرار داشت. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، برای تحکیم قدرت خود در داخل، از ابتدا به دنبال جلب حمایت آمریکا و اسرائیل بود. او که در ابتدا با مخالفت شدید داخلی روبه‌رو بود، متوجه شد که حمایت تل‌آویو و واشنگتن می‌تواند مسیر او را هموار کند. در سال ۲۰۱۷، او با مقامات اسرائیلی دیدار مخفیانه‌ای داشت و حتی مواضع سخت‌گیرانه‌ای علیه آرمان فلسطین اتخاذ کرد. او همچنین محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، را تحت فشار قرار داد که یا با تل‌آویو مذاکره کند یا سکوت کند.به‌رغم نزدیکی عربستان به اسرائیل و تلاش برای پیوستن به توافق‌نامه ابراهیم، ریاض برای مدت طولانی هیچ واکنشی به جنایات رژیم صهیونیستی نشان نداد. در ۱۵ ماه ابتدایی جنگ غزه، حتی برگزاری تجمعات حمایتی در عربستان ممنوع بود و نشانه‌ای از تغییر موضع در ریاض دیده نمی‌شد. اما در ادامه، زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، پیشنهاد تصرف نوار غزه و جابه‌جایی اجباری فلسطینیان را مطرح کرد و از کشورهای حاشیه خلیج فارس (به‌ویژه عربستان) خواست که هزینه این عملیات را بپردازند، ورق برگشت. این درخواست، عربستان را به‌شدت خشمگین کرد و موجب شد که موضع خود را به‌طور رسمی تغییر دهد.
نزدیکی به ایران و بازگشت به سیاست‌های ملک فیصل؟
ریاض به‌سرعت واکنش نشان داد و در بیانیه‌ای تأکید کرد که عربستان تنها در صورتی روابط خود را با اسرائیل عادی خواهد کرد که تشکیل کشور مستقل فلسطین با پایتختی بیت‌المقدس شرقی تضمین شود. علاوه بر این، عربستان موضع قاطع خود را علیه هرگونه نقض حقوق فلسطینیان، سیاست‌های شهرک‌سازی و آوارگی اجباری آن‌ها اعلام کرد. این تغییر موضع، نقطه عطفی در سیاست خارجی عربستان به شمار می‌رود و برخی تحلیلگران آن را بازگشت به سیاست‌های ناسیونالیستی ملک فیصل، پادشاه فقید عربستان، دانسته‌اند.میدل‌ایست‌آی تأکید می‌کند که سیاست‌های ترامپ و نتانیاهو در چند روز تمام برنامه‌ریزی‌های قبلی آن‌ها را از بین برد. نتانیاهو که تا پیش از این، ولیعهد عربستان و محمد بن زاید، رئیس امارات، را متحدان خود می‌دانست، اکنون به صراحت اعلام کرده که قصد دارد صلح را با زور به آن‌ها تحمیل کند. این تغییر رویکرد باعث شد که عربستان برای اولین بار در ۱۵ ماه گذشته، در کنار سایر کشورهای عربی علیه اقدامات رژیم صهیونیستی موضع‌گیری کند.از دیگر دلایل این تغییر رویکرد، نزدیکی عربستان به ایران است. توافق‌نامه ابراهیم در ابتدا به‌عنوان یک اتحاد ضدایرانی مطرح شده بود، اما سعودی‌ها اکنون دریافته‌اند که به حاشیه‌راندن ایران به نفع آن‌ها نیست. روابط میان تهران و ریاض در ماه‌های اخیر بهبود یافته و ولیعهد سعودی تمایل دارد که این روند را ادامه دهد. علاوه بر این، عربستان متوجه شده است که حمایت از آرمان فلسطین در میان مردم این کشور محبوبیت بالایی دارد. به گفته نشریه آتلانتیک، بن سلمان در گفت وگو با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه پیشین آمریکا، اذعان داشته که هرچند خود به مسئله فلسطین اهمیتی نمی‌دهد، اما ۷۰ درصد از جمعیت جوان عربستان این موضوع را مهم می‌دانند.
پیامدهای سیاست‌های توسعه‌طلبانه تل‌آویو
در نهایت، میدل‌ایست‌آی هشدار داده که سیاست‌های توسعه‌طلبانه رژیم صهیونیستی و طرح‌های آن برای گسترش اراضی اشغالی، نه‌تنها منطقه را بی‌ثبات خواهد کرد، بلکه عواقب ناگواری برای عربستان نیز خواهد داشت. در شرایط کنونی، عواملی که در سال ۲۰۱۷ کشورهای عربی را به سکوت در برابر مسئله فلسطین سوق داده بودند، دیگر وجود ندارند و این موضوع می‌تواند موجب ایجاد یک جبهه جدید از پایتخت‌های عربی علیه رژیم صهیونیستی شود.