اخیرا پادکست‌های ایرانی با دعوت از روان‌درمانگران علمی و معتبر به جای سلبریتی‌ها، گامی مؤثر در ارتقای سطح آگاهی عمومی در حوزه روان‌شناسی برداشته‌اند. دو نمونه برجسته از این رویکرد، برنامه «باضیا» با حضور «دکتر آذرخش مکری» و برنامه «اکنون» با میزبانی «دکتر نیما قربانی» بودند. این تغییر در انتخاب مهمانان، نشان‌دهنده تمایل رسانه‌ها به ارائه محتوای علمی و کاربردی به مخاطبان است. اما چرا این مسئله مهم است؟

 مروری بر تاثیرات مثبت این تغییر رویکرد
«باضیا» یک تاک‌شوی گفت‌وگو محور است که در آن مجری «علی ضیا»، با افراد سرشناس به گفت‌وگو می‌پردازد. در یکی از قسمت‌های این برنامه، دکتر «آذرخش مکری»، روان‌پزشک و دانشیار گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، حضور داشت. دکتر مکری با تخصص در زمینه ترک اعتیاد و تجربه سال‌ها فعالیت در این حوزه، به ارائه دیدگاه‌های علمی و کاربردی پرداخت. او با استفاده از زبان ساده و قابل فهم، به بررسی موضوعات مرتبط با اعتیاد و راه‌های پیشگیری و درمان آن پرداخت که می‌تواند برای عموم مردم مفید باشد. در چهارمین قسمت برنامه «اکنون» هم که توسط سروش صحت اجرا می‌شود و در هر قسمت با یکی از چهره‌های برجسته در حوزه‌های مختلف به گفت وگو می‌پردازد، دکتر «نیما قربانی» روان‌شناس برجسته ایرانی و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و مدرسه روان‌پزشکی واشنگتن، حضور داشت. دکتر قربانی با تخصص در حوزه روان‌شناسی، به بررسی روان انسان و موضوعات مرتبط با آن پرداخت. گفت‌وگوی او با سروش صحت، فرصتی برای مخاطبان فراهم کرد تا با مفاهیم پیچیده روان‌شناسی به زبانی ساده و قابل درک آشنا شوند. دعوت از روان‌درمانگران علمی و معتبر به جای سلبریتی‌ها در برنامه‌های پرمخاطب، نشان‌دهنده تغییری مثبت در رویکرد رسانه‌هاست. این تغییر می‌تواند تأثیرات متعددی داشته باشد که عبارتند از:
1 ارتقای سطح آگاهی عمومی| با ارائه اطلاعات علمی و کاربردی در حوزه روان‌شناسی، مخاطبان می‌توانند درک بهتری از مسائل روان‌شناختی پیدا کنند و در نتیجه، بهبود کیفیت زندگی خود را تجربه کنند.
2 کاهش انگ زدن| بحث درباره موضوعات مرتبط با سلامت روان در رسانه‌های عمومی می‌تواند به کاهش برچسب‌زنی و استیگما مرتبط با مشکلات روان‌شناختی کمک کند و افراد را تشویق به جست وجوی کمک حرفه‌ای کند.
3ترویج فرهنگ مراجعه به متخصص| با معرفی روان‌درمانگران معتبر و تأکید بر اهمیت مراجعه به متخصصان در مواجهه با مشکلات روان‌شناختی، می‌توان فرهنگ مراجعه به متخصص را در جامعه ترویج داد.
4افزایش سواد روان‌شناختی| مباحث مطرح‌شده توسط متخصصان می‌تواند به افزایش سواد روان‌شناختی جامعه کمک کند و افراد را در مدیریت بهتر احساسات و رفتارهای خود یاری دهد.
5کاهش آسیب‌های توصیه‌های نادرست| سلبریتی‌ها و افراد غیرمتخصص گاهی توصیه‌های غیرعلمی و حتی مضر ارائه می‌دهند که می‌تواند آسیب‌زا باشد. دعوت از متخصصان باعث می‌شود اطلاعات صحیح جایگزین این توصیه‌های نادرست شود و سلامت روانی جامعه بهبود یابد.
6ایجاد الگوهای معتبر و علمی| حضور چهره‌های دانشگاهی و متخصصان در برنامه‌های پرمخاطب، می‌تواند الگوی جدیدی در جامعه ایجاد کند که در آن علم و دانش جایگزین شایعات و اطلاعات سطحی شود.
7تأثیر مثبت بر سیاست‌گذاری‌های رسانه‌ای| موفقیت این برنامه‌ها می‌تواند شبکه‌های تلویزیونی و رسانه‌های دیگر را ترغیب کند که در آینده نیز بیشتر به متخصصان و افراد آگاه در حوزه‌های مختلف میدان دهند، به جای آن که تنها به دنبال جذب مخاطب از طریق چهره‌های پرطرفدار باشند.
8 افزایش اعتماد عمومی به رسانه‌ها| مردم زمانی که اطلاعات علمی و دقیق از رسانه‌های عمومی دریافت کنند، به آن‌ها اعتماد بیشتری پیدا خواهند کرد و این امر باعث می‌شود رسانه‌ها نقش مؤثرتری در ارتقای سطح آگاهی جامعه ایفا کنند.
9تمایز بین روان‌شناسی علمی و شبه‌علم| حضور متخصصان برجسته‌ای مانند دکتر آذرخش مکری و دکتر نیما قربانی در برنامه‌های تلویزیونی، باعث می‌شود مردم با معیارهای روان‌شناسی علمی آشنا شوند و بتوانند آن را از روان‌شناسی زرد که اغلب بر پایه ادعاهای غیرمستند و غیرعلمی است، تشخیص دهند. روان‌شناسی زرد معمولاً شامل توصیه‌های سطحی، غیرمستند و گاهی آسیب‌زاست که بر اساس شواهد علمی پشتیبانی نمی‌شوند.
10 کاهش تأثیر خرافات و باورهای غیرعلمی در حوزه روان‌شناسی| یکی از مشکلات جوامع در حال توسعه، گسترش باورهای نادرست درباره سلامت روان است. بسیاری از این باورها ریشه در سنت‌ها و خرافات دارند و مانع از مراجعه افراد به متخصصان می‌شوند. برنامه‌های علمی، با ارائه اطلاعات دقیق و مستند، به چالش کشیدن این باورها کمک   و افراد را به پذیرش روش‌های درمانی مبتنی بر شواهد ترغیب می‌کنند.
11 افزایش تفکر نقاد در جامعه| افراد وقتی در معرض گفت‌وگوهای علمی و دقیق در رسانه‌ها قرار می‌گیرند، مهارت تفکر انتقادی آن‌ها تقویت می‌شود و یاد می‌گیرند که به هر توصیه‌ای، بدون بررسی علمی، اعتماد نکنند. این امر باعث کاهش پذیرش توصیه‌های نادرست از سوی افراد غیرمتخصص و به اصطلاح «اینفلوئنسرهای روان‌شناسی زرد» می‌شود.
12 افزایش اعتماد عمومی به روان‌شناسی| دعوت از چهره‌های دانشگاهی معتبر در برنامه‌های تلویزیونی و پادکست‌های پرمخاطب، باعث می‌شود که مردم به جای دریافت اطلاعات از منابع غیرموثق، به متخصصان علمی اعتماد کنند. این امر در بلندمدت باعث افزایش اعتبار روان‌شناسی علمی در جامعه خواهد شد.
​​​​​​​