جهان شاهد تحولات قابل توجهی در سال 1403 بود که نه تنها در سطح بین‌المللی بلکه در بسیاری از کشورهای مختلف تأثیرات عمیقی داشت. از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید و به چالش کشیدن سیاست‌های آمریکا گرفته تا بحران‌های انسانی و امنیتی در غزه، لبنان و اوکراین، هر یک از این رویدادها موجب تغییرات اساسی در معادلات جهانی شده است. در این میان، تحولات منطقه‌ای همچون سقوط حکومت بشار اسد در سوریه، انفجار پیجرها در لبنان و حملات نظامی آمریکا به یمن نیز بر پیچیدگی‌های وضعیت جهانی افزوده‌اند. در این گزارش، نگاهی به مهم‌ترین و پرتنش‌ترین رویدادهایی که در سال 1403 رخ داده است، خواهیم داشت:

بازگشت ترامپ به قدرت
دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ ایالات متحده با شکست کامالا هریس، نامزد حزب دموکرات، بار دیگر به کاخ سفید بازگشت. او تیمی متشکل از راست‌گرایان و چهره‌های محافظه‌کار را برای دولت خود تشکیل داده است. او با کسب ۳۱۲ رأی کالج الکترال در برابر ۲۲۶ رأی هریس، به‌عنوان چهل و هفتمین رئیس‌جمهور ایالات متحده انتخاب شد. این پیروزی، بازگشتی تاریخی برای ترامپ پس از شکست در سال ۲۰۲۰ محسوب می‌شود و او را به دومین رئیس‌جمهوری در تاریخ آمریکا تبدیل کرد که به‌صورت غیرمتوالی در این سمت خدمت می‌کند. پیروزی جمهوری‌خواهان به کنترل سنا و حفظ اکثریت در مجلس نمایندگان نیز انجامید. ترامپ در مسیر انتخابات با چالش‌های متعددی روبه‌رو بود. در برنامه تبلیغاتی‌اش هنگام سخنرانی در پنسیلوانیا، هدف سوءقصد قرار گرفت و از ناحیه گوش مجروح شد. پیش از آن، ترامپ به‌عنوان اولین رئیس‌جمهور پیشین آمریکا در دادگاهی در نیویورک به جعل اسناد تجاری در ۳۴ مورد محکوم شده بود.

تداوم جنگ زمینی در غزه و آتش‌بس موقت
جنگ میان اسرائیل و حماس که از مهر 1402 آغاز شد، در سال 1403 با شدت بیشتری ادامه یافت و بحران انسانی گسترده‌ای را در غزه رقم زد. حملات اسرائیل به این منطقه منجر به کشته شدن بیش از 48 هزار فلسطینی شد و زیرساخت‌های غیرنظامی را به‌طور گسترده تخریب کرد. شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه‌ای را برای آتش‌بس فوری در غزه تصویب کرد و در مذاکرات بین دو گروه، آتش بس موقت به همراه تبادل اسرا صورت گرفت. در این میان، بنیامین نتانیاهو به‌عنوان جنایتکار جنگی شناخته و سفر او به برخی کشورها محدود شد، اما این اقدامات مانع از ادامه حملات اسرائیل نشد. همزمان، بحران انسانی در غزه به سطحی کم‌سابقه رسید و جامعه جهانی با چالشی جدی در مدیریت این وضعیت روبه‌رو شده است.

انفجار بی‌سیم‌ها و پیجرها در لبنان
سلسله انفجارهایی که لبنان را لرزاند، ده‌ها شهید و هزاران زخمی بر جای گذاشت. حزب‌ا... لبنان اعلام کرد که اعضای نظامی و سیاسی این گروه نیز در این حملات آسیب دیده‌اند، اما این واقعه نه‌تنها بر انسجام و توان این جنبش تأثیر نگذاشت، بلکه بر نقش آن در معادلات منطقه‌ای تأکید کرد. در حالی که مقامات رژیم صهیونیستی، از جمله اسحاق هرتزوگ، هرگونه دخالت در این حملات را رد کردند، دو مأمور بازنشسته اطلاعاتی این رژیم در مصاحبه‌ای تلویزیونی فاش کردند که این عملیات از یک دهه قبل برنامه‌ریزی شده بود. حزب‌ا...، به‌رغم این تهدیدات، همچنان به‌عنوان یک بازیگر تأثیرگذار در معادلات امنیتی لبنان و منطقه باقی مانده است.

ترور رهبران مقاومت
ترور سید حسن نصرا...، دبیر کل حزب ا... لبنان، در تاریخ 6 مهر 1403 توسط رژیم اسرائیل انجام شد و این حادثه به شدت بر اوضاع سیاسی و امنیتی منطقه تأثیر گذاشت. اسرائیل منطقه‌ای در ضاحیه را با بمب‌های سنگرشکن بمباران کرد و در این بمباران سید حسن نصرا... به شهادت رسید. ظاهرا در این ساختمان جلسه‌ای میان اعضای رده بالای حزب ا... در حال برگزاری بود. کمی بعد از ترور نصرا...، اسرائیل به طور اتفاقی، یحیی سنوار رهبر حماس را در غزه ترور کرد. تصویری از یحیی سنوار پس از حمله در حالی که چوب‌دستی خود را به سمت اسرائیلی‌ها پرت می‌کرد، مورد توجه قرار گرفت. ترور در غزه و در حین حضور سنوار در یک جلسه با فرماندهان ارشد حماس انجام شد. پیش از سنوار، اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس در ایران ترور شده بود.

سقوط حکومت اسد
بشار اسد پس از ۲۴ سال حکومت در سوریه، دمشق را به مقصد مسکو ترک کرد. او در حالی از قدرت کناره‌ گرفت که معارضان دولتش در کمتر از دو هفته موفق شدند شهرها را یکی پس از دیگری اشغال کنند و وقتی به دروازه‌های دمشق رسیدند، بشار دیگر آنجا نبود. در دمشق، دولت انتقالی تشکیل شد و جولانی که روزگاری رهبر تحریرالشام بود، مهم‌ترین چهره در سوریه شده که مدام مواضع خود را در گفت و گو با رسانه‌ها عوض کرده و از پوشیدن دستار به پوشیدن کت‌وشلوار و کراوات رسیده است.

سقوط دولت ائتلافی آلمان
دولت ائتلافی آلمان به دلیل اختلافات بر سر وضعیت اقتصادی کشور سقوط کرد و شرایط برای برگزاری انتخابات زودهنگام فراهم شد. با تشدید بحران اقتصادی و عدم توافق میان احزاب حاکم، فرانک والتر اشتاین‌مایر، رئیس‌جمهور آلمان، دستور انحلال پارلمان را صادر کرد. سقوط دولت ائتلافی، ثبات سیاسی آلمان را با چالش‌های جدی مواجه کرد و احزاب سیاسی را به سمت تشکیل ائتلاف‌های جدید برای رقابت در انتخابات سوق داد.

انتخابات پارلمان اروپا و افزایش نفوذ راست افراطی
انتخابات پارلمانی اروپا با مشارکت ۱۸۵ میلیون رأی‌دهنده در ۲۷ کشور اتحادیه اروپا برگزار شد و به تغییر توازن قوا در پارلمان این اتحادیه انجامید. احزاب راست‌گرا و پوپولیست که مخالف سیاست‌های کنونی اتحادیه اروپا هستند، موفق به افزایش نفوذ خود شدند، در حالی که احزاب سنتی طرفدار اتحادیه با کاهش کرسی‌ها مواجه شدند. در این انتخابات، دموکرات‌های مسیحی ۱۸۹ کرسی، سوسیال دموکرات‌ها ۱۳۵ کرسی، گروه حامی کسب‌وکار «رینیو» ۸۳ کرسی و سبزها ۵۳ کرسی به دست آوردند. افزایش حمایت از احزاب راست افراطی در سراسر قاره اروپا، نشانه‌ای از تغییر نگرش رأی‌دهندگان نسبت به مسائل مهاجرت، اقتصاد و حاکمیت ملی تلقی می‌شود.

آتش‌سوزی‌های گسترده در لس‌آنجلس
آتش‌سوزی در لس‌آنجلس که همزمان با   زمستان آغاز شد، خسارات سنگینی به بار آورد و هزاران نفر را بی‌خانمان کرد. رسانه‌های آمریکایی از مرگ حداقل ده‌ها نفر خبر دادند. شعله‌های آتش که بیش از ۲۰۰ هزار هکتار از مناطق مسکونی و جنگلی را دربرگرفت، خساراتی بین ۱۳۵ تا ۱۵۰ میلیارد دلار به همراه داشته است. شرکت‌های بیمه از زیان ۸ میلیارد دلاری سخن گفته اند و بیش از ۱۰ هزار سازه ویران شد. علت اولیه این بحران، اتصالی سیم‌های برق در بادهای شدید اعلام شد. انتقادات درباره سوءمدیریت منابع طبیعی و تأخیر در واکنش دولت آمریکا شدت گرفت. همزمان، ترامپ فرماندار کالیفرنیا را مسئول دانست و از سیاست‌های زیست‌محیطی این ایالت انتقاد کرد.

ادامه جنگ روسیه و اوکراین و تحقیر بی‌سابقه زلنسکی
گفت‌وگوی اخیر میان دونالد ترامپ و ولودیمیر زلنسکی در کاخ سفید به درگیری لفظی شدیدی تبدیل شد. ترامپ که از مواضع اوکراین در جنگ با روسیه انتقاد کرد، به‌طور بی‌رحمانه‌ای زلنسکی را تحقیر کردو تصمیم به لغو یک معامله کلیدی در زمینه مواد معدنی گرفت که آن را گامی به سوی آتش‌بس با روسیه می‌دانست. در این نشست، ترامپ نه تنها از حمایت‌های آمریکا به عنوان ابزاری برای سلطه استفاده کرد بلکه از مواضع ولودیمیر زلنسکی به شدت انتقاد و او را به دلیل ادامه جنگ به بی‌احترامی متهم کرد. در این میان، ترامپ از پوتین و روسیه حمایت بی‌سابقه‌ای به نمایش گذاشت، در حالی که زلنسکی همچنان بر ادامه جنگ تأکید داشت. این تحولات نشان می‌دهند که جنگ روسیه و اوکراین هنوز به پایان نرسیده و ترامپ در تلاش است تا از طریق برگزاری نشست‌های گفت‌وگو و پیشنهادهای آتش‌بس به روند جنگ خاتمه دهد.
​​​​​​​
 اولین حمله نظامی در دوره ترامپ به یمن
حمله نظامی اخیر آمریکا به یمن که نخستین اقدام ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید است، واکنشی به نفوذ فزاینده انصارا... در منطقه محسوب می‌شود. این حملات هوایی به دستور رئیس‌جمهور آمریکا و با پشتیبانی نیروی دریایی از ناو «هری اس ترومن» انجام شد و به مناطق مسکونی در صنعا و صعده اصابت کرد که منجر به کشته و زخمی شدن ده‌ها غیرنظامی شد. وزارت بهداشت یمن اعلام کرد که این حملات به زیرساخت‌های غیرنظامی اصابت کرده نه اهداف نظامی. شورای عالی سیاسی یمن، با محکومیت حملات، از آمادگی برای پاسخ متقابل خبر داد. کارشناسان معتقدند انصارا... قادر است اهداف آمریکایی و صهیونیستی را در دریای سرخ و اسرائیل هدف قرار دهد. این حملات نه تنها بر استراتژی یمن تأثیر نخواهد گذاشت، بلکه ممکن است تنش‌های ژئوپولیتیکی را تشدید کند.