طنین همدلی به روایت «تار ایرانی»

گفت‌وگوی خراسان با میدیا فرج‌نژاد، آهنگ ساز برجسته‌ کردزبان کشور که با پروژه موسیقایی «تار و تاریخ» تلاش‌های بسیاری برای احیای میراث فرهنگی و همگرایی ملی انجام داده است. در این گفت‌وگو، از او درباره تاثیر موسیقی ایرانی بر تقویت وحدت ملی پرسیده‌ایم

نویسنده: محمدبهبودی نیا 

مترجم:


در سال‌های اخیر، در گوشه و کنار برخی تلاش‌ها در جهت ایجاد صداها، شعارها و تحرکاتی در جهت تفرقه افکنی های زبانی و قومی قبیله ای صورت گرفته و می گیرد که این رفتارهای وحدت شکن، ذهن و ضمیر همه آنان را که دل در گروی ایران این سرزمین پرزگهر دارند، می رنجاند. بی شک هنر به‌عنوان یکی از قدرتمندترین ابزارها در ایجاد پیوند میان اقوام و مقابله با سازهای ناکوک ضد وحدت، نقش مهمی را ایفا می‌کند. پروژه «تار و تاریخ» که از چهار سال قبل آغاز شده نمونه‌ای بارز از فعالیت هنرمندان دلسوزی است که علیه اقدامات تفرقه افکن میان زبان ها و فرهنگ های ایرانی قد علم کرده‌اند. این پروژه با تولید آثاری مبتنی بر همگرایی ملی و مبارزه با تفرقه‌افکنی، کوشش می کند میان اقوام مختلف ایرانی ذیل پرچم مقدس این سرزمین بزرگ، فضایی همدلانه و وحدت آفرین ایجاد کند. در همین راستا، میدیا فرج‌نژاد، سرپرست، خواننده و آهنگ ساز این پروژه که از هموطنان کرد زبانمان است، به‌تازگی قطعه «جانیم» را در ساحل دریاچه ارومیه به زبان ترکی روی صحنه برده است. با این هنرمند وحدت آفرین درباره نقش هنر در مقابله با فعالیت های تفرقه افکن گفت‌وگو کردیم.
​​​​​​​


آقای فرج‌نژاد، لطفاً مختصری درباره پروژه «تار و تاریخ» و بهره‌گیری از موسیقی به نفع تقویت فرهنگ، هویت، میراث ملی و وحدت قومیت‌های ایرانی توضیح دهید.
پروژه تار و تاریخ از حدود چهار سال پیش کلید خورد و هدف اصلی این پروژه اجرای آثار فاخر ایرانی البته با نگاهی متفاوت بود که یکی از آن‌ها حمایت از میراث فرهنگی ایران است. در همین راستا، من که اصالتاً کردزبان هستم، در سفر به ارومیه قطعه‌ای به نام «جانیم» را که به زبان ترکی است اجرا کردم، زیرا معتقدم کرد و ترک و لر و عرب و فارس همه در کشوری به نام ایران زندگی می‌کنیم و ایرانی هستیم. به نظر من هنر به‌عنوان زبان مشترک میان اقوام و کشورها، ابزاری است برای خنثی کردن برخوردهای رادیکال. هنرمندانی که این مسیر را دنبال می‌کنند، به دنبال ایجاد فصل مشترکی هستند که به‌وسیله هنر این نوع اختلافات را از میان بردارند. در سال های گذشته، برخی فعالیت‌ها از سوی برخی کشورهای همسایه تحت لوای حق‌طلبی و قومیت‌گرایی انجام‌شده که هدفشان ایجاد فضای جدایی‌طلبی بوده است. متاسفانه برخی اندک از هم‌وطنان نیز گاهی ناخواسته شعارهای همسو با آنان سر می دهند. پروژه موسیقی محور «تار و تاریخ» از همان ابتدا هدفش شکستن این فضا بوده است. قطعه «جانیم» را پویا پایور میکس و مسترینگ کرده، کارگردانی، تدوین و تصویرِ این اثر کاری از مرتضی حاج محمدی و گرافیک از میلاد فاتحی است. نشر بین‌المللی این آهنگ هم بر عهده موسسه فرهنگی هنری نغمه‌سازان دل‌نشین است.
 آیا شما تا امروز به خاطر تولید آثار مرتبط با گسترش فرهنگ همگرایی و مقابله با تفرقه افکنی، با واکنش‌ منفی افرادی که در مسیر تفکر قومی گرایی حرکت می‌کنند، روبه‌رو شده‌اید؟
 بله، بدون شک هنرمندانی که در این مسیر گام برمی‌دارند، با چالش‌ها و واکنش‌های متعددی مواجه می‌شوند. چند سال قبل در پروژه‌ای مشترک قطعه‌ای را به نام «ساری گلین» با همکاری خوانندگان آذری، فارس و ارمنی اجرا کردیم. یکی از خوانندگان آذری‌زبان به دلیل حضور بخش ارمنی در این اثر، حاضر به همکاری نبود. درنتیجه، این خواننده را حذف کردم و گفتم همکاری با چنین دیدگاه‌های تند روانه‌ای، خارج از شأن این پروژه است. پس‌از این ماجرا، خودم بخش مربوط به زبان ارمنی را اجرا کردم و خواننده آذری دیگری را به گروه اضافه کردم که بخش ترکی را خواند. در روزهایی که برخی در تلاش‌اند میان مردمان این خاک تفرقه بیندازند، صدای ما صدای پیوند است و نه جدایی.
ما باید هوشیار باشیم که برخی کشورهای خارجی برای نابودی این سرزمین، به دنبال ایجاد شکاف میان اقوام مختلف هستند. در حوزه‌هایی مانند ورزش، سیاست و فرهنگ نیز اتفاقات عجیبی در حال رخ دادن است و امیدواریم مسئولان در این زمینه هوشیاری لازم را داشته باشند.
تاریخ ایران مملو از حضور شاعران، فیلسوفان و موسیقی‌دانان برجسته‌ای بوده و هست که با زبان‌ها و لهجه‌های مختلف، هویت ایرانی و زبان فارسی را به رسمیت شناخته‌اند. هنر و دانش با عطر و رنگ ایرانی رشد کرده تا به جهان بگوید سربلندی این آب‌وخاک، در گرو تلاش اقوام مختلف این سرزمین است.
و سخن پایانی شما
در پایان امیدوارم مسئولان بیش‌ازپیش از ابزارهای فرهنگی و هنری برای مقابله با افراطی‌گری بهره ببرند و از تمامی ظرفیت‌های این کشور استفاده شود.
10 شماره آخر
پربازدیدهای خراسان آنلاین