بی شک مقوله «وحدت و هم افزایی میان مسلمانان» از روشن ترین و راهبردی ترین مبانی و سنت های الهی در طریق دینی و روشی عقلانیت مدار برای زیست بشری است. آیات نورانی قرآن و کلام آسمانی نبی مکرم اسلام(ص) و نیز مولای متقیان به عنوان نخستین راهبران اسلامی، در موقعیت ها و فصول متعدد بر ضرورت «اتحاد» و تبیین خسارات «تفرقه» آگاهی بخشی نموده اند. امام علی(ع) در خطبه 127 نهج البلاغه کلام خود را به تندی و تیزی آکنده می فرماید و بیان می کند: «...دست خدا بر سر جماعت است و از تفرقه بپرهیزید و هر که به جدایی و تفرقه دعوت کرد، به شدت با او برخورد کنید، حتی اگر زیر عمامه من باشد!»
استراتژی «امت واحده» در روش نبوی
مطالعه تاریخ و روش حکمرانی نبوی، ما را با نمونه ها و مصادیق متعددی از اهتمام پیامبر اکرم(ص) در ایجاد زیست همدلانه میان مسلمانان در شرایط ملتهب و متشتت آن دوران مواجه می کند. تشکیل ساختار حکمرانی پس از هجرت، انعقاد پیمان های متعدد با گروه ها و جوامع، عقد اخوت میان مهاجران و انصار و انبوه گفتارها و کلام ایشان در پرهیز از تفرقه نشان می دهد، بنا و ریشه اسلامی در امر حکمرانی سیاسی بر مدار وحدت، انسجام و همدلی و برادری است.
به هر سو و مرام و مکتبی نظر افکنیم، عقلانیت، عرف، تدبیر و سیاست ورزی، مسئله وحدت چه در حوزه های داخلی میان یک ملت و چه در عرصه کلان، میان امت اسلامی را می پسندد و بر آن صحه می گذارد. این امر در راهبرد جمهوری اسلامی و در نصوص رویکرد و رویکرد امامین انقلاب اسلامی در بیش از 4 دهه گذشته به دفعات و کرات مورد تاکید قرار گرفته است. رهبر انقلاب روز گذشته در دیدار دست‌اندرکاران حج و جمعی از زائران بیت‌ا...الحرام این گونه بیان کردند: «امروز هیچ منفعتی بالاتر از اتحاد برای امت اسلامی وجود ندارد و در صورت وجود اتحاد و هماهنگی و هم‌افزایی امت اسلامی، فجایع کنونی در غزه و فلسطین اتفاق نمی‌افتد و یمن این گونه تحت فشار قرار نمی‌گیرد. با اتحاد امت، امنیت و پیشرفت و هم‌افزایی کشورهای اسلامی و کمک‌های آن‎ها به یکدیگر ممکن می‌شود و به فرصت حج باید به این چشم نگاه کرد.»
 وحدت اسلامی در فاز اقدام
اما آن چه در تبیین روش جمهوری اسلامی تا امروز در امر تشکیل امت واحده و اتحاد اسلامی به مرحله اجرا درآمده است، خود برگ زرینی از یک اهتمام جدی به مسئله وحدت و همدلی اسلامی است. جدا از تصریحات در مشی و مرام و کلام امامین انقلاب اسلامی و اصل یازدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران(در ارتباط با ضرورت ایجاد وحدت و انسجام در میان کشورهای اسلامی)، توجه به حقوق و عقاید فرقه‏‌های اهل سنت، نام گذاری هفته وحدت، تأسیس مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، برگزاری کنفرانس‏‌های بین‏‌المللی وحدت اسلامی‏، تأسیس جامعه المصطفی(ص) العالمیه‏ و البته فتوای تاریخی رهبر معظم انقلاب مبنی بر حرمت اهانت به مقدسات اهل سنت از جمله مصادیق و موارد اجرایی سازی رویکرد وحدت اسلامی به شمار می آید.
 قدرت تاثیرگذاری و حتی بقای جوامع در سایه اتحاد اسلامی
مسئله وحدت اسلامی نه صرفا پدیده ای از امروز بلکه همان‎گونه که بدو این نگاشته اشاره شد، از آغاز مدنیت اسلامی مورد توجه رهبران بوده  است. در یکصد سال اخیر که تعامل و روابط میان ملل و نحل در جهت پیشبرد اهداف، شکل مدرن به خود گرفته است، کوشش های سید جمال الدین اسدآبادی از مصلحان موثر اجتماعی زبانزد این بخش تاریخ اسلامی است به ویژه اتکای او بر منافع و رهاورد وحدت، با تکیه بر کیان و هویت مذاهب. در واقع، به باور سیدجمال سنت خداوند در جوامع بشری چنین اقتضا می کند که «سهم و بهره هر قوم و ملتی از بقا و نیرومندی به میزان وحدت و یگانگی آن ملت بستگی دارد.»
 امروز، ما و وحدت
با همه آن چه در توصیف «وحدت» قابل طرح و بیان است اما امروز، جوامع اسلامی بیشترین آسیب را از فقدان همین اصل تجربه می کنند. نمونه و مصداق بارز واگرایی امروز کشورهای اسلامی، بلایی است که رژیم کودک‎کش صهیونی بر سر فلسطین به عنوان پاره تن اسلام آورده که این واگرایی و فقدان اراده برای تولید همدلی به ویژه در جوامع عربی، در بیش از یک سال اخیر، شرایط منطقه را دچار تغییرات جدی نمود. برای جوامع هم‎دین و هم‎کیش، چه تجربه هایی تلخ تر، دردناک تر و خونین تر از شرایط و ابتلائات امروز می تواند وجود داشته باشد که برادران و خواهرانشان، این گونه قربانی شوند؟
 در واقع اهتمام و تلاش های «جمهوری اسلامی ایران» در کارزار امروز منطقه اگرچه با همراهی مطلق رهبران ملل صورت نمی گیرد، اما انرژی صدها میلیون مردمان آزاده کشورها با آیین و ادیان گوناگون را به همراه دارد. امروز، جمهوری اسلامی، نباید از این راه رفته و کوشش در جهت گسترش وحدت آفرینی با کشورها و دولت های منطقه احساس خستگی کند. سیاست نیکو و بجای تقویت روابط با همسایگان که از دوران شهید جمهور، سید ابراهیم رئیسی شکل جدی و فعالی به خود گرفت، از مهم ترین ابزارهایی است که ضمن توسعه مناسبات اقتصادی، چتر امنیت و وحدت آفرینی را گسترده تر می نمایاند. سفر اخیر مقام سعودی به ایران هم اگرچه با برخی انتقادهای غیرمنطقی همراه شد، نشان می دهد، ایران در مسیر اتحاد و وصول به جریان امت واحده، همچنان دست برتر را دارد که باید آن را تقویت و حمایت کرد.