نگاهی به 8 سال فراز و نشیب طرح مدیریت آب های خروجی از کوه های هزارمسجد و انتقال آب به مشهد

تعارض اولویت ها در «هزار مسجد»

نویسنده: مسعود حمیدی

مترجم:

وقتی 8 سال پیش، تحت شرایط حاد خشکسالی و بحران آبی مشهد درباره هدررفت آب از یال شمالی کوه‌های هزار مسجد نوشتیم و طرحی با عنوان مدیریت منابع آبی کوه‌های هزار مسجد تهیه شد و در مجلس به تصویب رسید، تعارضات بین اولویت‌های این طرح از همان تاریخ به وجود آمد؛ ذات این طرح در خصوص مدیریت منابع و جلوگیری از خروج آب کشور از یال شمالی و 8 رودخانه مرزی این منطقه و ورود آب مازاد بر حقابه به کشور ترکمنستان بود و اصلی‌ترین پروژه آن بهره‌برداری از این منابع مدیریت‌شده برای تأمین بخشی از آب شرب مشهد. این مسئله کافی بود تا فعالان و سمن‌های محیط‌زیست و نهادهای مردمی منطقه کلات واکنشی شدید در خصوص این طرح داشته باشند که چرا باید آب منطقه کلات را به مشهد منتقل کرد و این کار علیه منافع مردم منطقه کلات است. شاید اساسی‌ترین مشکل مدیران دولتی و آب منطقه‌ای درخصوص طرح هزار مسجد این بود که به‌جای اشاره به فلسفه‌ طرح که جلوگیری از هدررفت آب کشور است، به یکی از خروجی‌های آن یا انتقال بخشی از آب مدیریت‌شده به مشهد تأکید کردند و باعث به وجود آمدن حساسیت شدید در گروه‌ها و سمن‌های محلی منطقه شدند. در تمامی گزارش‌هایی که در 8 سال گذشته در خصوص طرح انتقال آب هزار مسجد به مشهد تهیه‌کرده‌ایم، یکی از تأکیدات اساسی و اولویت‌های مطرح‌شده از سوی مدیران و متولیان آب استان در این طرح تأمین آب شرب و کشاورزی منطقه کلات در اولویت و انتقال مازاد این آب به مشهد در اولویت بعدی قرارگرفته اما با توجه به این که عنوان انتقال آب هزار مسجد به مشهد هم برای رسانه‌ها و هم برای مدیران جذاب‌تر بوده همواره خروجی این طرح مهم‌تر از ذات طرح جلوه کرده است.در همان دوره دو مسئله مهم مطرح شد؛ این که بعد از جلوگیری از خروج آب از یال شمالی هزار مسجد، منابع آبی مازاد بر مصرف محلی را چگونه به مشهد منتقل کنیم؟ یکی از نمایندگان خلاق مشهد در مجلس شورای اسلامی همان 8 سال پیش پیشنهاد داد که به‌جای خط لوله کارخانه آب‌معدنی در منطقه کلات دایر و آب را به‌صورت بسته‌بندی به مشهد منتقل کنیم که این طرح به دلیل مسائل و مشکلاتی که داشت زیاد مورد استقبال قرار نگرفت و بنا شد انتقال آب مازاد در قالب 8 ریزپروژه به‌صورت لوله به مشهد منتقل شود (این که آب مازاد 40 میلیون مترمکعب است یا 35 و یا کمتر هنوز مورد اختلاف جدی بین کارشناسان و مدیران آب استان و کشور است)  ...ادامه این مطلب را در سایت روزنامه خراسان مطالعه  نمایید.
10 صفحه اول