صادق غفوریان
calture@khorasannews.com
رئیس جمهور گفت: «تحقق عدالت آموزشی نیازمند تغییر نگاه و عملکرد مدیران است و با پشت میزنشینی محقق نخواهد شد، همه مدیران باید آستین خود را بالا بزنند، ما نیز در ساختن مدرسه برای دانش‌آموزان مناطق محروم از کارگری کردن هم ابایی نداریم و اگر چنین نگاهی در مدیران ما نهادینه شود، کارهای بسیار بزرگی رقم خواهد خورد.» پزشکیان این جملات را یک‎شنبه شب، در نخستین جلسه طرح ویژه «محرومیت‌زدایی از فضاهای آموزشی» حتما پس از گزارش وزیر آموزش و پرورش از وضعیت نگران کننده فضای آموزشی کشور بیان کرده است. آن جا که در این گزارش به اطلاع رئیس جمهور رسانده اند:
وزیر آموزش و پرورش: استاندارد فضای آموزشی حدود ۸ و سه دهم متر است، درحالی که میانگین کشوری ۵ و ۳ دهم متر و مناطقی از کشور سرانه فضای آموزشی‌شان زیر ۳ متر است.(خبرگزاری صداوسیما-22مهر)
در حال حاضر هزار و73 مدرسه کانکسی مستقل با جمعیت بالای ۱۰ دانش آموز در سراسر کشور شناسایی شده است. (ایسنا- 6 مهر به نقل از رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور)
وزیر آموزش و پرورش: بیش از ۴۰ هزار کلاس درس در کشور با جمعیت بالای ۳۵ دانش آموز اداره می‌شود که طبیعتاً این موضوع روی کیفیت آموزش اثر می‌گذارد. یک بخش‌هایی هم مدارس سنگی داریم که بنا به آن ساختار جغرافیایی و زیست بوم آن‎جا این گونه تعبیه شده است که تعدادش تقریباً حدود ۴ هزار کلاس درس سنگی است؛ فکر می‌کنم حدود ۱۷۰۰ مدرسه کانکسی داریم و مناطقی هم داریم که سرانه فضای آموزشی‌شان زیر ۳ متر است. (خبرگزاری صداوسیما-22مهر)
معاون وزیر آموزش و پرورش: اکنون ۷ هزار و ۷۰۰ کلاس درس با جمعیت بالای ۴۰ نفر داریم و برای رسیدن به عدالت آموزش باید تراکم بالای کلاس‌های درس را کاهش داد. (رکنا-26 شهریور)
60 درصد کلاس ها شلوغ تر از استاندارد
​​​​​​​زمانی هم که ما دانش آموز بودیم، یعنی بیش از دو دهه قبل، کلاس های درس شلوغ بود. امروز هم همان غصه و درد در مدارس وجود دارد، از سویی کمبود معلم هم نظام آموزش و پرورش را آزار می دهد. تداوم و تکرار این مشکلات در سال های متعدد نشان می دهد نظام آموزش و پرورش هیچ‎گاه در اولویت عملکردی سیاست‎گذاران کشور نبوده است. یکی از نمونه ها از این عقب ماندگی را باید در سرانه پایین فضای آموزشی کشور امروز جست وجو و مشاهده کرد. رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش به تازگی گفته است:« ۶۰ درصد کلاس‌های درس بالای ۲۶ نفر جمعیت دارد یعنی از حد استاندارد بالاتر است. طبق گفته او، اکنون ۷ هزار و ۷۰۰ کلاس درس با جمعیت بالای ۴۰ نفر داریم و برای رسیدن به عدالت آموزش باید تراکم بالای کلاس‌های درس را کاهش داد.»
مطالبات اسناد بالادستی درباره سرانه آموزشی
اما اسناد بالادستی درخصوص سرانه مطلوب و مورد انتظار آموزشی چه  تکالیفی را برعهده مجریان قانون نهاده اند؟
برای یافتن پاسخ این پرسش به آمار 16 مهر وزیر آموزش و پرورش در جلسه شورای عالی آموزش‌وپرورش باید مراجعه کنیم: «استاندارد سرانه فضای آموزشی کل کشور براساس سند تحول بنیادین برای هر دانش‌آموز 8.39 متر مربع است که متوسط سرانه موجود کل کشور 5.28 متر مربع و هدف‌گذاری آن متناسب با قانون برنامه هفتم 6.1 متر مربع است.»
سرانه آموزشی 3 متری در برخی
 استان ها
در شرایطی که سرانه فضای آموزشی کشور از استاندارد جهانی پایین‌تر است، حتی مناطقی وجود دارند که سرانه فضای آموزشی آن‎ها از میانگین سرانه کشوری هم پایین‌تر است. مسئولان سازمان نوسازی مدارس کشور اعلام کرده اند که ۸ استان ایران، چنین شرایطی دارند و زیر خط میانگین فضای آموزشی هستند و از این تعداد ۴ استان شرایط وخیم‌تری دارند. استان‌های البرز با ۳.۱ متر مربع، سیستان و بلوچستان با ۳.۳ متر مربع، تهران با ۴.۱  مترمربع و آذربایجان غربی با ۴.۱ متر مربع، چهار استانی‎اند که کمترین میزان برخورداری از سرانه فضای آموزشی را در کشور دارند. 
نیاز به 14 میلیون متر مربع فضای جدید
آن طور که وزیر آموزش و پرورش اعلام کرده است، آموزش و پرورش نیاز به احداث نزدیک به ۱۴ میلیون متر مربع فضای آموزشی جدید دارد. این یعنی، جبران این میزان فضای آموزشی نیازمند اراده بزرگی است که طبق گفته یک‎شنبه شب رئیس جمهور «تحقق عدالت آموزشی نیازمند تغییر نگاه و عملکرد مدیران است و با پشت میزنشینی محقق نخواهد شد.» ضمن این که باز هم بنابر گفته پزشکیان، اگر لازم باشد، همه مدیران آستین های خود را بالا بزنند و حتی برای ساختن مدرسه برای دانش‌آموزان از کارگری کردن هم ابایی نداشته باشند.