جلوگیری از واردات برنج خارجی به بهانه حمایت از تولید برنج ایرانی باعث کاهش عرضه این کالا و افزایش قیمت آن در سطح بازار شده است؛ اتفاقی که باعث افزایش تقاضا و البته افزایش قیمت برنج ایرانی هم شده است. همچنین کاهش عرضه انواع برنج پاکستانی در بازار باعث شده که سودجویان با بسته بندی برنج های بی کیفیت در بسته بندی های برند های معروف خارجی اقدام به ارائه برنج های بی کیفیت و تقلبی در بازار کنند. همین باعث شد تا ما در دو مرحله و در 17 و 24 مهرماه برای بررسی نبض نامنظم بازار این روزهای برنج سری به یکی از بازارهای اصلی فروش برنج در مشهد بزنیم و به بررسی روند افزایشی قیمت برنج بپردازیم.
یک ماه و نیم افزایش قیمت عجیب!
به یکی از مغازه های برنج فروشی در خیابان دستغیب مراجعه می کنم و همین که از روند افزایش قیمت برنج می پرسم مورد استقبال مغازه دار قرار می گیرد و می‌گوید: تقریبا یک ماه و نیم است که برنج وحشتناک در حال گران شدن است. مثلا دوماه قبل ما برنج پاکستانی درجه ۱ را به قیمت کیلویی ۵۵ هزارتومان می خریدیم و الان همان برنج را باید کیلویی ۶۸ تا ۷۰ هزار تومان بخریم. از قیمت برنج ایرانی که می پرسم در پاسخ می گوید: برنج ایرانی را هم در نیمه تابستان امسال کیلویی ۸۷ هزار تومان می خریدیم. دیروز از یک برند معروف برنج ایرانی سفارش داده ام که به من کیلویی ۱۳۲ هزار تومان قیمت داده اند و تازه قبول نکرد در همان روز برای من ارسال کند و گفت روز بعد می فرستم و به قیمت روز، کیلویی ۱۳۸ هزار تومان سفارش مرا ثبت کردند. یکی دیگر از کسبه که در مغازه حضور دارد پی صحبت های هم صنفی اش را این گونه می گوید: متاسفانه الان زمزمه افزایش قیمت بنزین در جامعه پیچیده است و خیلی از همین کشاورزانی که دولت دارد از آن ها حمایت می  کند حتی برنجشان را به ما نمی فروشند و وقتی می گوییم چرا نمی فروشید؟ می گویند که بنزین چندماه دیگر گران می شود و ما هم آن موقع به قیمت بالاتری برنجمان را می فروشیم و این‌ها آثار جلوگیری از ترخیص برنج های پاکستانی توسط دولت است.
جولان برنج های تقلبی در بازار
وارد مغازه دیگری می شوم و قفسه نسبتا خالی برنج های پاکستانی در مقابل انبوه کیسه های برنج ایرانی توجهم را جلب می کند. با دست به 4 کیسه برنج پاکستانی باقی مانده در مغازه اشاره می کنم و از کم شدن برنج پاکستانی در بازار می پرسم. فروشنده پاسخ می دهد: دولت جلوی ترخیص برنج های وارداتی را گرفته و برنج پاکستانی در بازار کم شده است. الان هم فقط برنج های خارجی درجه 2 و3 در بازار یافت می شود که همان را هم باید به قیمت همین یکی دو ماه پیش برنج درجه 1 خرید و چون برنج های خارجی با برند های معتبر در بازار موجود نیست، برخی برنج های درجه 2 و 3 را با کیسه های برند های معتبر بسته بندی می کنند و با قیمت برنج درجه یک می فروشند.
سودی کمتر از یک پاکت چیپس!
یکی دیگر از کسبه درباره مصائب پیدا کردن برنج خارجی می گوید: خیلی بازار مزخرفی شده است! دیروز رفته بودم خرید کنم که پشیمان شدم. اگر برنج پاکستانی را نفروشم بیشتر به نفعم است در هر کیسه کلا ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان سود می کنیم و این حتی هزینه چیپسی که بچه ام می خورد نمی شود! این همه راه هم باید بروم تا مصلی و از کلی فروش سفارش دهم و تازه برنجی هم نیست و می گویند فقط سه کیسه برنج پاکستانی به تو می دهیم و بیشتر پیدا نمی شود. از او سوال می کنم که آیا گرانی و کم شدن برنج خارجی در بازار باعث افزایش فروش برنج ایرانی است؟ در پاسخ به من می گوید: مقداری بله که با کمبود برنج خارجی طبیعی هم هست اما دولت تصور می کند که با بستن مرز و رسیدن قیمت برنج پاکستانی 60 تومانی به 80 هزارتومان همه مردم برنج ایرانی کیلویی 100 هزارتومانی می خرند در حالی که کسی که برنج هندی و پاکستانی می خریده پول خرید برنج ایرانی را نداشته است و با این کار فقط برنج خارجی در بازار کمیاب می شود. با این کارها درآمد مردم که زیاد نمی شود تا برنج ایرانی بخرند.
چرایی اجرای قانون ممنوعیت واردات برنج خارجی
نکته جالب درباره این وضعیت اجرا نشدن این قانون در سال گذشته و توسط دولت سیزدهم بود تصمیمی که اتفاقا باعث کاهش قیمت ها شد و از کوچک شدن سفره مردم جلوگیری کرد. سوال این جاست که چرا دولت با اجرای دوباره این مصوبه باعث ایجاد کمبود در بازار و به تبع آن آب رفتن سفره مردم شده است و تنها راهی برای جولان سوداگران و دلالان گشوده است؟