نورافکن دیوان محاسبات به نیم‌سایه دولتی اقتصاد

نویسنده: امینی

مترجم:

گزارش تفریغ بودجه سال گذشته در حالی توسط رئیس دیوان محاسبات به مجلس ارائه شد که در خود حاوی مسائل قابل تاملی در خصوص انحراف بودجه شرکت‌های دولتی، وابستگی مدیریتی شرکت های شبه دولتی به دولت و نیز وضعیت بحرانی صندوق های بازنشستگی است.

به گزارش خراسان رئیس دیوان محاسبات در جریان ارائه گزارش تفریغ بودجه به مجلس  عملکرد بودجه شرکت های دولتی را تشریح کرد. دستغیب با اشاره به تحقق منابع بودجه شرکت‌های دولتی گفت: مجلس در بودجه 1402، 2883 هزار میلیارد تومان را برای منابع شرکت های دولتی مصوب کرد. اما شرکت های دولتی مستند به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، تغییراتی را در آن ایجاد کردند که عدد تغییرات قابل توجه است و «میزان تغییرات» به 1006 هزار میلیارد تومان رسیده، یعنی 35 درصد رشد داده شده است. به گزارش ایسنا، وی ادامه داد: شرکت‌ها می‌توانند (در بودجه خود) تغییرات ایجاد کنند اما  نقد من متوجه این است که چرا دولت وقتی لایحه می‌دهد، دو هزار هزار میلیارد تومان باید این بودجه افزایش پیدا کند، یعنی شما ۲۸۰۰ هزار میلیارد تومان را مصوب می‌کنید که در نهایت ۴۸۰۰ هزار میلیارد تومان می‌شود که‌این خیلی انحراف بزرگی از جهت پیش بینی است.
 زیان 17 برابری شرکت ها نسبت به  پیش بینی قانون بودجه
دستغیب با تصریح بر این نکته که عمده انحرافاتی (بودجه ای) که انجام می شود، در حوزه شرکت‌هاست، اظهار داشت:  در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ گفته (پیش بینی) شده فقط ۱۷ شرکت زیان‌ده با ۲۱ هزار میلیارد تومان هستند، اما در عملکرد، گزارش ما حاکی از آن است که ۱۳۴ شرکت با ۳۵۴ هزار میلیارد تومان زیان‌ده هستند، یعنی ۱۷ برابر. این چه نوع پیش‌بینی است که در بودجه صورت می‌گیرد؟ برای چه لایحه بودجه را غیر شفاف می‌آورند؟
شرکت های دولتی که عملاً شرکت نیستند
رئیس دیوان محاسبات کشور تصریح کرد: ۸۰ درصد زیان شرکت‌ها مربوط به ۶ شرکت یعنی شرکت بازرگانی دولتی ایران، سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، سازمان بیمه سلامت ایران و شرکت مادر تخصصی است.  مگر این ها دیگر ماهیت شرکتی دارند؟ این‌ها را باید ما خارج کنیم، مثلاً سازمان هدفمندی دیگر اصلاً ماهیت شرکتی ندارد. شرکت بازرگانی دولتی ایران ماهیت شرکتی ندارد و این‌ها متاسفانه یک باری را در بودجه ایجاد می‌کنند.
 شرکت های شبه دولتی تحت الشعاع منصوبان دولتی
دستغیب رئیس دیوان محاسبات در بخش دیگری از سخنان خود، به وضعیت شرکت های شبه دولتی اشاره کرد. وی آمار شرکت های دولتی را 2334 شرکت بیان کرد که زیرمجموعه دولت هستند. 522 شرکت نیز زیرمجموعه نهادهای عمومی غیر دولتی است.  با این حال نکته جالب اینجاست که دولت از طریق وزرا و روسای دستگاه اجرایی به طور مستقیم و غیر مستقیم انتصاب ۶۴۳۱ نفر در هیئت مدیره‌ها را بر عهده دارد.
 وضعیت بحرانی 80 درصد صندوق های بازنشستگی
دستغیب هم چنین در بیان گزارش دیوان محاسبات از تفریغ بودجه 1402، به تشریح وضعیت صندوق‌های بازنشستگی پرداخت و گفت:  طبق بررسی ها از ۱۵ صندوق بازنشستگی ، ۱۲ صندوق در وضعیت بحرانی است.
رئیس دیوان محاسبات اظهار کرد: در سازمان تامین اجتماعی نسبت تامین منابع از محل سود سهام شرکت ۵ درصد است یعنی سازمان تامین اجتماعی ۲۸۱ شرکت زیرمجموعه دارد و فقط ۵ درصد از منابع آن سود سهام شرکت است. صندوق بازنشستگی کشوری نیر ۱۶۳ شرکت دارد که حقوق بازنشستگان را بدهد اما فقط ۶ درصد منابع حاصل کرده است. خوب دولت (بطور مستقیم پرداخت حقوق این بازنشستگان را) انجام دهد؛ بهره‌وری در شرکت‌های شبه دولتی بسیار پایین است.
10 شماره آخر