​​​​​​​
آری،در نقش نوسانات اقتصادی به عنوان مانعی در مسیر فرزندآوری نمی توان تشکیک کرد اما آیا می توان فی المثل، رسیدن موالید سال 1403 به زیر یک میلیون نفر را صرفا ناشی از شرایط اقتصادی تلقی کرد؟ وزارت بهداشت به عنوان متولی تخصصی این حوزه، مخالف این ادعاست و اعلام کرده است که۱۳ استان برخوردار که از نظر درآمد، اشتغال و مسکن کمترین مشکل را دارند، صاحب کمترین میزان باروری کلی در کشور هستند. با این وصف و دست‎کم درباره همین 13 استان باید پرسید که مشکل ناشی از چیست؟ وزارت بهداشت براین باور است که انگاره های ذهنی درباره اهمیت و اولویت فرزندآوری دستخوش تغییر شده و اکنون فرهنگ‎سازی برای فرزندآوری ضرورتی دوچندان یافته است.

خطای نگاه تک بعدی به مقوله جمعیت
در همین زمینه،رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با تاکید بر لزوم نگاه جامع به چالش های جمعیتی، گفت: ازدواج، فرزندآوری، سقط، ناباروری و مهاجرت، بخشی از مسائل و  چالش های جمعیت هستند و نگاه تک بعدی به جمعیت، نادرست است و ما را به خطا می اندازد. به گزارش ایسنا، دکتر صابر جباری فاروقی اظهار کرد: در سیاست های جمعیتی، چند برنامه بالادستی مرتبط با فرزندآوری و جمعیت داریم که شامل سیاست های کلی جمعیت، سیاست های کلی خانواده، سیاست های کلی سلامت و حتی سیاست های کلی رفاه و تامین اجتماعی است.
به سرعت به سوی چاله جمعیتی
وی با بیان این که متاسفانه کشور ما به سرعت در حال رفتن به سمت چاله جمعیتی است، افزود: ازدواج حتما مهم است اما اگر ۱۰ میلیون نفری که در سن ازدواج قرار دارند، ازدواج کنند، نرخ باروری در سال های آینده رشد می کند، چون در کشور ما متوسط تولد اولین فرزند پس از ازدواج، بالای ۴ سال است یعنی در میان این جوان ها، فرزندآوری در سال های اول رخ نمی دهد.رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با اشاره به ضرورت مشارکت همه دستگاه های اجرایی کشور در حوزه جمعیت یادآور شد: وزارت بهداشت می تواند نقش مهمی در سلامت جمعیت داشته باشد چون مراقبت های قبل، حین و بعد بارداری، سلامت نوزادان و کودکان توسط وزارت بهداشت ارائه می شود؛ بنابراین وزارت بهداشت در حوزه جمعیت، نقش ویژه ای دارد.
ضرورت تغییر انگاره های ذهنی
بر پایه گزارش روابط عمومی وزارت بهداشت، جباری تصریح کرد: در سیاست کنترل جمعیت همه دستگاه ها و وزارت بهداشت نقش خود را به خوبی انجام دادند؛ اما در حال حاضر و در راستای افزایش نرخ رشد جمعیت، وزارت بهداشت است که با تمام توان برای جوانی جمعیت کار می کند. مهم ترین مسئله در رشد جمعیت و فرزندآوری، فرهنگ‎سازی است تا انگاره های ذهنی مردم برای سرمایه دانستن فرزند به جای هزینه، تغییر یابد. وی در پایان یادآور شد: ۱۳ استان برخوردار کشور که از نظر درآمد، اشتغال و مسکن کمترین مشکل را دارند، صاحب کمترین میزان باروری کلی در کشور هستند. چون سبک زندگی و نگاه به مادری تغییر کرده است ،بسیاری از افراد علی‎رغم تحصیل بالا و درآمد مناسب، اقدام به ازدواج و فرزندآوری نمی کنند.
ایران سالخورده ترین کشور منطقه می شود؟
 در همین زمینه،وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: اگر شیب کاهش رشد جمعیت اصلاح نشود، در ۲۰ تا۲۵ سال آینده سالخورده‌ترین کشور منطقه می‌شویم. به گزارش ایسنا، محمدرضا ظفرقندی در یکصد و دهمین جلسه مجمع عمومی فرهنگستان علوم پزشکی که به تازگی با حضور رئیس‌جمهور برگزار شد، با تشکر از رئیس‌جمهور به خاطر توجه ویژه به شبکه سلامت گفت: انتظار ما از فرهنگستان و اساتید این است که رابطه مردم با حوزه سلامت را بهبود دهند. مشکلات نظام سلامت در سه حوزه ساختار، اقتصاد و نیروی انسانی خلاصه می‌شود، البته این سه مشکل از هم مجزا نیستند و به نوعی درهم تنیده‌اند. در برنامه‌های توسعه بر این نکته تأکید شده است که باید شبکه سلامت در عین حالی که گسترش می‌یابد، عمیق هم شود. بر اساس همین دستور برنامه توسعه، ما به دنبال گسترش پزشک خانواده و نظام ارجاع و تکمیل آن هستیم. وی با تأکید بر این‌که «اگر اقتصاد سلامت درست شود مشکلات این حوزه حل خواهد شد»، افزود: اگر نتوانیم اقتصاد سلامت را درست کنیم، مطمئنا طرح‌هایی مانند پزشک خانواده به پیش نخواهد رفت و بیشتر از قبل شاهد مهاجرت اهالی سلامت به خارج از کشور خواهیم بود و این جاست که مشکل نیروی انسانی ما را مضاعف خواهد کرد. ظفرقندی همچنین به بحران سالمندی در کشور اشاره کرد و گفت: بحران سالمندی یکی از اتفاقات خطرناک است و باید همه دستگاه‌ها از جمله رسانه‌ها و صدا و سیما خطرات بحران سالمندی را برای مردم روشن کنند. اگر شیب کاهش رشد جمعیت اصلاح نشود، در ۲۰ تا۲۵ سال آینده سالخورده‌ترین کشور منطقه می‌شویم و آمار تولد سالانه در کشورمان به زیر یک میلیون نفر خواهد رسید که باید برای آن فکری کنیم.