​​​​​​​
 در دنیای امروز که  پر شده از شاعر نام آشنای فارسی، گاه‌گاهی نام «بابا فغانی» نیز سر برمی‌آورد. این شاعر کمتر شناخته شده سده نهم هجری، با غزل هایی که به شیوه‌ای تازه و نوآورانه سروده بود، صدایی خلاق و نوآورانه در عصر خود بود. کتاب «تقلید و خلاقیت در غزل: استقبال از فغانی» اثر محقق غیرفارسی‌زبان، دکتر لوزنسکی، با ترجمه دکتر علی خزاعی فر و دکتر سید مهدی زرقانی، به تلاشی عمیق برای کشف این آتش افروخته‌ ادبی می‌پردازد.  به گزارش خراسان، مراسم رونمایی از  کتاب «تقلید و خلاقیت در غزل: استقبال از فغانی» در دانشگاه فردوسی برگزار شد و استادان برجسته‌ای همچون سعید شفیعیون، بهمن بنی هاشمی، دکتر محمودرضا قربان صباغ و مترجمان کتاب در این نشست به سخنرانی پرداختند.

بابافغانی؛ شبیه نیمای غزل امروز
در ابتدای این نشست سعید شفیعیون، استاد دانشگاه و منتقد ادبی گفت:  بسیاری از افرادی که ادبیات می خوانند، به دنبال دلایل جریان‌سازی بابا فغانی هستند و این کتاب لوزنسکی از این جهت مهم است که به روشنی به تشریح و بیان نقش بابا فغانی در جریان‌سازی غزل می‌پردازد. لوزنسکی با دیدی بسیار علمی به ادبیات دوره بابا فغانی نگاه می‌کند . ترجمه اثر نیز به قدری روان است که ترجمه بودن کتاب احساس نمی‌شود.وی افزود: لوزنسکی از بیرون از فرهنگ ما وارد شده و با تسلط ویژه ای که بر تذکره های فارسی دارد، درباره بابا فغانی می‌نویسد. لوزنسکی که استاد ادبیات تطبیقی است، برخی نظرات غالب درباره ادبیات این دوره را زیر سوال می‌برد. او در تالیف این کتاب به مقایسه های محتوایی شعر شاعران می‌پردازد که این کار نیاز به آشنایی بسیار زیادی با ادبیات فارسی دارد. از این جهت، کتاب را می‌توان به نوعی کتاب ادبیات تطبیقی به شمار آورد.وی خاطرنشان کرد: از مترجمان زبردست این کتاب بسیار تشکر می‌کنم و امیدوارم این کتاب باعث توجه بیشتر محققان به سبک هندی شود. بابافغانی را می‌توان در دنیای کلاسیک شبیه نیمای غزل امروز دانست. او در دل تاریخ ادبیات چنین جایگاهی دارد و این کتاب از بسیاری جهات در مسیر معرفی این شاعر به نسل امروز  دارای اهمیت است.
همنشینی های بینارشته ای در ترجمه
در ادامه دکتر محمودرضا  قربان صباغ، استاد زبان انگلیسی دانشگاه فردوسی  به نقد ترجمه این کتاب پرداخت و گفت: ترجمه این کتاب از نظر من به بهترین شکل ممکن انجام شده است. در این کتاب یک استاد مترجم برجسته در کنار یک استاد مسلط زبان و ادبیات فارسی کنار هم قرار گرفته اند و به همین دلیل است که خواننده فارسی‌زبان به راحتی با آن ارتباط می‌گیرد و روانی ترجمه نیز به فهم و درک عمیق مفاهیم کتاب کمک فراوانی می کند.این ترجمه هوشمندانه از نام کتاب تا تمامی متن را شامل می‌شود. به عبارتی یکی از مهم ترین دلایل خوش خوان بودن این ترجمه را می توان همکاری دو استاد مسلط در زبان انگلیسی و ادبیات فارسی دانست.
بهترین نوع ترجمه کدام است؟
 دکتر خزاعی فر، یکی از مترجمان این کتاب نیز ضمن تشریح کامل شیوه ترجمه کتاب گفت: ترجمه مشترک در تمام جهان معمول است. این نوع ترجمه بر سه نوع است که در این میان بدترین نوع ترجمه، ترجمه نصف‌نصف است، یعنی نیمی از ترجمه را یک نفر و نیمی دیگر را یک مترجم دیگر انجام می‌دهد. نوع دیگر ترجمه همکاری دو مترجم با تخصص‌های مختلف است. اما بهترین نوع ترجمه آن است که دو مترجم همزمان در انتخاب تک تک واژگان با هم به گفت و گو بنشینند و مشارکت فکری کنند که بنده با دکتر زرقانی از این روش استفاده کردیم که تجربه ای لذت بخش بود.وی افزود: در ایران بسیاری از ترجمه ها رنگ و بوی ترجمه دارد و جاهایی کشمکش های روحی مترجم باعث این موضوع است و اثر در این قبیل ترجمه ها از یک متن تالیفی فاصله می گیرد. ما برای یک ترجمه خوب باید متنی را خلق کنیم که به ژانر تالیف نزدیک باشد. بنده و دکتر زرقانی در این اثر جملات را همان طوری ترجمه کردیم که اگر می‌خواستیم همین کتاب را به زبان فارسی بنویسیم، همین ساختارهای زبانی را انتخاب می‌کردیم.در پایان این مراسم دکتر زرقانی، استاد زبان و ادبیات فارسی و دیگر مترجم کتاب گفت: این کتاب، دیدگاه محقق ایرانی را نسبت به مواجهه با غزل عوض می کند. یکی از غلط های مشهور که کتاب به آن پرداخته بیت اندیشی سبک هندی است. در صورتی که نگاه به غزل باید نگاهی دراماتیک باشد. نویسنده این کتاب وقتی غزل ها را بررسی می کند نگاهی دراماتیک به غزل دارد و این طرز نگرش به غزل که در دانشگاه‌های ما مرسوم نیست، تصور ما را از ژانر غزل کاملا تغییر می دهد.وی افزود: تخصص لوزنسکی ادبیات تطبیقی است، منتها در این کتاب و به مناسبت به تطبیق غزل‌های فغانی با غزل‌های استقبال کنندگانش می پردازد. چنین تطبیقی که فراتر از معیارهای مکتب فرانسوی و آمریکایی ادبیات تطبیقی است، رویه جدیدی در ادبیات تطبیقی را به خوانندگان فارسی زبان معرفی می کند.زرقانی تصریح کرد: نگاه لو زلنسکی در بخش های مختلف کتاب مشهود است. او از مسائلی بحث می کند که بنده پیش از خواندن کتاب به آن فکر هم نکرده بودم. طرز مواجهه او با مفاهیم عادی شده ای مثل تقلید، تتبع و استقبال در منابع فارسی بی سابقه یا کم نظیر است. او تصور خواننده را درباره این مفاهیم کلیدی ادبیات تغییر می دهد.وی خاطرنشان کرد: در پایان باید به این نکته اشاره کنم که این کتاب را می توان یک تک نگاری شایسته نیز به شمار آورد. از این جهت می تواند الگوی مناسبی باشد برای علاقه مندان به ژانر تک نگاری.