همین ابتدا ی شروع این گزارش، درخواست ما از شما این است که تمام سطرها و کلمات را تا پایان گزارش به زبان مادری‌تان بخوانید.نام‌گذاری این روز جهانی مرهون مبارزه مردم بنگلادش برای دفاع از زبان مادری‌شان است. مبارزاتی که اهمیت بالای این عنصر هویتی را در ذهن بسیاری از مردم جهان زنده کرد و روزی به این نام در تقویم پدید آمد.مدافعان تعدد زبان می‌گویند برخوردار نبودن از حق گویش به زبان هر قوم یا فرهنگ، خطر گسست مناسبات انسانی و طبیعی میان افراد را به دنبال دارد. در ایران به مناسبت روز جهانی زبان مادری سخنرانی‌ها و مطالب زیادی ارائه و نوشته می‌شود اما به گفته بسیاری از کارشناسان این موضوع چندان جدی گرفته نشده و لهجه‌ها و زبان مادری بسیاری از مردم کشور ما مانند بسیاری از دیگر کشورها درمعرض خطر قرارگرفته است. در این گزارش قصد داریم به دلایل جنگیدن برای بقای گویش‌ها و لهجه‌ها یا همان زبان مادری سخن بگوییم.

زبان‌های در معرض نابودی
حدود نیمی از زبان‌های دنیا در معرض نابودی قرار دارند. مرگ هر زبان به معنای از دست رفتن مجموعه‌ای از فرهنگ، تاریخ و آداب گروهی از ساکنان زمین است. زبان فارسی که امروز به‌عنوان زبان ملی ایران شناخته می‌شود، بازمانده‌ای از فارسی میانه زردشتی است. این زبان نیز یکی از شاخه‌های بازمانده از فارسی باستان است که شامل فارسی دری نیز می‌شود. زبان مادری در ایران نیز شامل گونه‌های مختلفی از فارسی مانند گیلکی، خراسانی، کردی، بلوچی، خوزی و... است.
دلایل اهمیت زبان مادری
زبان مادری فراتر از یک ابزار ارتباطی است؛ این زبان حامل ارزش‌ها، باورها، سنت‌ها، ادبیات، هنر و علوم هر ملت است. این عنصر ارتباطی، پیوندی محکم میان نسل‌های گذشته، حال و آینده ایجاد می‌کند و از فراموشی و از دست رفتن هویت ملی جلوگیری می‌کند. کودکی که زبان مادری خود را می‌داند، قادر است از تجربیات و دانش نسل‌های پیشین بهره ببرد و درانتقال آن‌ها به نسل‌های آینده نقش مهمی ایفا کند. زبان مادری، حق بنیادین هر انسان است و باید به‌عنوان یک حق انسانی محترم شمرده شود. نابودی یا تغییر زبان‌های واقع در جغرافیای هر کشور، به معنی از بین بردن اصالت‌هاست که بزرگ‌ترین سلاح هر مرز و بومی در برابر تهاجم فرهنگی است.
​​​​​​​
اهمیت گویش‌ها در متون ادب فارسی
متون بسیاری درادبیات فارسی وجود دارد که در آن‌ها باید به سراغ لهجه‌ها رفت تا به معنی صحیح متن دست پیدا کرد. ازجمله این متون، تاریخ بیهقی و شاهنامه فردوسی و... هستند. تاریخ بیهقی که یکی از مهم‌ترین آثار نثر فارسی است، حاوی واژگان و اصطلاحاتی است که بدون شناخت لهجه‌ها و گویش‌های قدیمی، فهم کامل آن دشوار می‌شود. همچنین شاهنامه فردوسی، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین آثار ادبیات حماسی جهان، پر از واژگان و تعبیراتی است که ریشه در گویش‌های مختلف ایرانی دارند. شناخت این لهجه‌ها و گویش‌ها به درک بهتر مفاهیم و ارزش‌های این متون کمک می‌کند و زمینه‌ساز حفظ و تقویت فرهنگ و زبان‌های محلی می‌شود.
راهکارهای تقویت و زنده نگه‌داشتن زبان مادری
آموزش در مدارس:
ارائه دوره‌های آموزش زبان مادری در مدارس و مراکز آموزشی
تشویق کودکان به یادگیری و استفاده از زبان مادری در کنار زبان‌های رسمی
رسانه‌ها و فناوری:
تولید محتواهای دیجیتال به زبان مادری مانند اپلیکیشن‌ها، وب‌سایت‌ها و بازی‌های آموزشی
ایجاد برنامه‌های تلویزیونی، رادیویی و پادکست‌ها به زبان مادری
کتاب‌ها و ادبیات:
انتشار کتاب‌ها، داستان‌ها و مجلات
تشویق نویسندگان به نوشتن و چاپ آثار ادبی به زبان‌های محلی
خانواده و جامعه:
تشویق خانواده‌ها به صحبت کردن با کودکان به زبان مادری
برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی
فعالیت‌های هنری و فرهنگی:
ایجاد تئاترها، نمایش‌ها و فیلم‌های
برگزاری مسابقات شعر، داستان‌نویسی و هنری
محیط‌های چندزبانه:
ایجاد محیط‌های آموزشی و کاری چندزبانه که به استفاده از زبان مادری احترام بگذارند
تشویق به استفاده از زبان مادری در مکان‌های عمومی و تجاری
ترویج انتشار کتاب به زبان مادری:
ایجاد کتابخانه‌های عمومی با مجموعه‌ای از کتاب‌های مرتبط با این موضوع
برگزاری کارگاه‌های کتاب‌خوانی و معرفی کتاب هایی که به این زبان نوشته شده اند 
تحقیقات و پژوهش‌ها:
انجام تحقیقات و پژوهش‌های علمی درباره زبان‌های محلی و گویش‌ها
ثبت و مستندسازی زبان‌های محلی و گویش‌ها برای حفظ و انتقال به نسل‌های آینده
ارتباط با جوامع بین‌المللی:
ایجاد ارتباط با جوامع بین‌المللی که به همان زبان مادری صحبت می‌کنند
تبادل فرهنگی و زبانی با این جوامع برای غنی‌سازی زبان مادری
 پلی به‌سوی اتحاد و تنوع
اگرچه حفظ زبان مادری موضوع پراهمیتی است، اما باید به این نکته نیز توجه داشت که این زبان‌ها زمانی امکان ادامه بقا خواهند داشت که زیر چتر زبان فارسی قرار بگیرند. زبان فارسی به‌عنوان زبان رسمی کشور، نقش محوری در برقراری ارتباطات ملی و حفظ یکپارچگی فرهنگی ایفا می‌کند. ازاین‌رو، پشتیبانی از زبان‌های محلی نباید به بهانه‌ای برای جداسازی‌های قومی و فرهنگی تبدیل شود. بلکه باید به‌گونه‌ای عمل کرد که زبان‌های محلی در کنار زبان فارسی، به تقویت هویت ملی کمک کنند.بسیاری از استادان زبان و ادبیات فارسی با تیز بینی خاصی نسبت به این موضوع  در گفت‌وگوهای خودمانی و خانوادگی از زبان مادری خود استفاده می‌کنند، اما آثار علمی و ادبی خود را به زبان فارسی می‌نویسند و سخنرانی‌هایشان را نیز به این زبان ارائه می‌دهند. این رویکرد نشان می‌دهد که می‌توان هم‌زمان با حفظ و ترویج زبان مادری، به تقویت و توسعه زبان رسمی نیز پرداخت.