​​​​​​​
هر سال و در ایام منتهی به ماه مبارک رمضان به دلیل افزایش تقاضای مقطعی، قیمت خرما افزایش می یابد اما امسال دلایل مختلفی از جمله جذابیت صادرات به علت افزایش نرخ ارز و کمبود عرضه باعث گرانی مزید بر علت قیمت انواع خرما شده است. بررسی های ما از بازار خرما در یک تا دو ماه اخیر حاکی از افزایش قیمت های شدید و گاه تا حدود 50 درصدی قیمت خرما بود. همین باعث شد تا برای بررسی موضوع در روزهای آغازین ماه مبارک رمضان، سری به بازار خرمافروشی ها در مشهد بزنیم و به صورت میدانی وضعیت را بررسی کنیم.

به خیابانی که مغازه های متعدد فروش خرما در آن قرار دارند، رفتم. از مرداب سنگ و پیارم گرفته تا کبکاب، رطب و زاهدی در این مغازه ها فروخته می شود؛ چه به صورت بسته بندی، کارتنی و چه به صورت فله ای. وارد یکی از مغازه ها شدم و قیمت انواع خرما را از فروشنده سوال کردم که گفت: رطب مضافتی کیلویی 170 هزار تومان، خرمای زاهدی کیلویی 130 هزار تومان و کبکاب هم کارتنی دارم که کیلویی 70 هزار تومان است. از فروشنده علت گرانی خرما را نسبت به یک ماه گذشته سوال کردم که پاسخ داد: در ۴۰ روز گذشته رطب از کیلویی حدود ۱۰۰ هزار تومان به کیلویی ۱۷۰ هزار تومان و خرمای خشک هم از کیلویی90  هزار تومان به کیلویی ۱۳۰ هزار تومان رسیده است. صادرات مداوم در حال انجام است و جنس خوب هم گیر نمی آید و می‌گویند اول فصل درختان را باران زده و بار ترش شده و زمینه بار خوب کم شده است. به مغازه دیگری رفتم، در مدت کوتاهی که مشغول بررسی قیمت و کیفیت خرماهای فله داخل مغازه بودم، دو مشتری آمدند و قیمت خرما را سوال کردند و چون قیمت ها از نظرشان گران بود از خرید کردن صرف نظر کردند. از فروشنده قیمت ها و وضعیت بازار را جویا شدم که گفت: بازار که سنگین است و دیدید که مردم هم خرید نمی کنند. رطب مجلسی الان کیلویی ۱۸۵ هزار تومان شده در صورتی که یکی دو ماه پیش کیلویی ۱۴۰ هزار تومان بود. خرمای مرداب سنگ که کیلویی ۹۰ هزار تومان بوده، الان کیلویی ۱۲۰ هزار تومان شده و خرمای کبکاب هم از کیلویی ۵۰ به ۷۰ هزار تومان رسیده است؛ تازه این نوع، خرمای ارزان و بار ضعیفی بوده که در بازار  حدود ۵۰ درصد افزایش قیمت داشته است. پیارم هم کیفیت های معمولی آن شده کیلویی ۳۸۰ هزار تومان درجه یک هم به کیلویی ۵۵۰ هزار تومان رسیده است. زاهدی هم از کیلویی ۹۰ تومان به حدود ۱۲۰ هزار تومان رسیده است. قبلا زمانی که نزدیک ماه رمضان می‌شد گران می‌شد اما الان کلا دو ماه یک بار و فاکتور به فاکتور قیمت ها بالا می‌رود. بنکداران به قیمت دلار نگاه می‌کنند و چون صادرات هم انجام می شود این مسئله تاثیر گذار بوده است.
صادرات؛ علت اصلی افزایش قیمت خرما
به مغازه بعدی رفتم و از علل افزایش قیمت خرما سوال کردم که فروشنده این گونه پاسخ داد: در ۴۰ روز گذشته خرما افزایش قیمت زیادی داشته است؛ دست ما هم نیست. بنکداران در انبارهایشان خرما دارند و هرچه هم درباره علت افزایش قیمت ها می پرسیم، می‌گویند دلار بالا رفته است. البته ربطی به دلار ندارد ولی چون صادرات انجام می‌شود خب آن ها هم گران‌تر می‌دهند. الان هم که نزدیک ماه رمضان است تقاضا برای خرما بالا می‌رود و وقتی به کسی که با دلار خرید می کند، بفروشند نفع بیشتری می‌برند. فروشنده ادامه داد: به عنوان مثال خرمای پیارم که صادراتی است و صد در صد وابسته به قیمت دلار است، از اول فصل از ۳۰۰ هزار تومان گرفته ایم تا الان که آخرین بار را ۴۸۰ هزار تومان خریدیم و 550 هزار تومان می‌فروشیم.  دلیل دیگری که می توان برای افزایش قیمت خرما گفت این است که امسال تقریبا تمام بارهای ضعیف را هم خریده اند، برای همین قیمت بالا رفته است‌‌. خرمایی که ما اول فصل کیلویی ۹۰ هزار تومان خریده ایم و رطب معمولی است الان به قیمت ۱۱۰ تا ۱۲۰ هزار تومان رسیده است. علاوه بر بالا رفتن تقاضا پیش از ماه رمضان، یک علت دیگر گرانی قیمت خرما این است که بار خوب خیلی در بازار نیست. معمولا خرماهایی که خیلی باکیفیت، مشکی و پوست نازک هستند، مال سراوان است‌. معمولا بار سراوان زیاد بود و کیفیت خوبی هم داشت. اما امسال اول فصل آن جا باران آمده و این هارا گذاشتند دو سه روز روی درخت بماند تا خشک شود. همین خرما که می آید ظاهرش خیلی عالی است ولی ترش و به اصطلاح هوازده شده که باعث کاهش بار با کیفیت و افزایش قیمت بوده است.
ممنوعیت صادرات خرما از 14 اسفند ماه
رئیس اتحادیه صنف بارفروشان مشهد با بیان این که به رغم افزایش قیمت بار، خرما در میادین مشهد به صورت فراوان وجود دارد، با اشاره به صدور بخشنامه ممنوعیت صادرات توسط وزارت جهاد کشاورزی به «خراسان رضوی» می گوید: الان بخشنامه ای از سمت وزارت جهاد کشاورزی آمده که به مدت دو ماه برای کنترل و رفع نیازهای بازار داخلی صادرات خرما، سیب درختی و پرتقال ممنوع شده است و مطابق شنیده ها از ۱۴ اسفند اجرایی خواهد شد. قنبری شکوه می افزاید: از طرفی در نظر بگیرید که ما افزایش قیمت شدیدی را در همین ایام در بحث کرایه ها داشته ایم مثلا کرایه تریلی در یک مسیر قبلا ۵۰ میلیون تومان بوده، الان حتی برخی می‌گویند بالای ۱۰۰ میلیون تومان است؛ یعنی دوبرابر. این افزایش قیمت طبیعی نیست و بر قیمت ها در مقصد تاثیرگذار است.
پیش بینی کاهش قیمت خرما در مشهد با عرضه از ابتدای هفته
رئیس بازرسی و نظارت بر اصناف استان نیز درباره وضعیت عرضه خرما در بازار مشهد به «خراسان رضوی» می گوید: درباره خرما تاکید می کنم که هیچ گونه کمبودی در بازار وجود ندارد و ما که وظیفه پایش بازار و نظارت بر بازار را داریم، هیچ گزارش میدانی مبنی بر کمبود در عرضه خرما نداشته ایم. انواع خرما در بازار هست و هر قدر که صادرات هم باشد، اما کمبودی نیست. محمدزاده درباره علل افزایش قیمت خرما تصریح می کند: یکی از علل تاثیرگذار بر افزایش قیمت ها کرایه حمل و نقل است. در یکی دو ماه گذشته تا ۳۵ درصد افزایش هزینه حمل و نقل را داشته ایم که طبعا بر قیمت ها تاثیر می‌گذارد. وی می افزاید:  از ابتدای هفته جاری بارهای جدید در سطح بازار مشهد عرضه می شود و خود به خود با افزایش عرضه به بازار،  قیمت ها هم شکسته خواهد شد. البته در نظر داشته باشید این قیمت ها هم تا حدودی طبیعی است چون شوکی است که در چند روز باقی مانده به ماه رمضان به بازار وارد می‌شود. ان شاءا... پس از شروع عرضه این بارهای جدید قیمت ها می‌شکند و پیش بینی ما هم برای قیمت رطب درجه یک حداکثر ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار تومان است. بنابراین با عرضه بارهای جدید کمی تب بازار فروکش می‌کند و شهروندان هم می توانند با قیمت مصوب انجمن خرمای ایران که بین ۷۰ تا ۱۵۰ هزار تومان است، خرمای موردنیاز خود برای ماه مبارک رمضان را تهیه کنند.