نوروز با همه شیرینی ها و خاطرات دوست داشتنی اش اما گاهی با تلخکامی هایی همراه می شود که تا مدت ها نه تنها تمام نوروزهای بعدی بلکه تک تک روزهای سال را تلخ و سیاه می کند؛ تلخکامی هایی که مقصر بخش زیادی از آن سوانح جاده ای است و البته قصور خود ما در بی توجهی به قوانین و مقررات رانندگی! یکی از مهم ترین مواردی که همیشه در آستانه نوروز مورد توجه قرار می‌گیرد و البته تلاش ها و هم افزایی ها برای فرهنگ‌سازی درباره آن قوت می گیرد، همین افزایش تصادفات به دلیل سفرهای نوروزی است. در گزارش پیش رو نگاهی به داده های آماری پزشکی قانونی کشور از فوتی ها و مرگ و میر حوادث رانندگی در نوروز سال های اخیر در استان داشتیم تا از دریچه آمار بیشتر بر ضرورت «نه به تصادف» تاکید شود.

​​​​​​​
 «بابا کیف مدرسه رو هم باید بردارم، آخه معلم مون چند بار گفت تو سفر از درس و مشق یادتون نره!» دوان دوان به سمت پدرش که مشغول بار کردن وسایل سفر در صندوق عقب خودروست می رود و کیف مدرسه اش را به او می دهد. یک خانواده 3 نفره که قرار است نوروز را از مشهد به یکی از شهرهای شمالی سفر کنند. «بدو بابا جون باید قبل از تاریکی هوا تو جاده باشیم.» همه چیز مهیای سفر است اما مثل همیشه «عجله» چاشنی کار! بخش زیادی از جاده که زیرساخت های جاده ای بهتر و فراهم تر است با شادی و خنده و البته همچنان با «عجله» پیش می روند اما غافل از این که جمله پرتکراری که بارها و بارها شنیده ام اما به آن بی توجهیم در کمین است؛ «حادثه خبر نمی کند!» مسیر جاده ای حالا دیگر هم باریک تر و هم دو طرفه است و هوا هم تاریک شده و خسنگی هم چاشنی دیگر سفر آن ها می شود. «کلافه شدم پشت این کامیون...» همه چیز در کمترین زمان ممکن رقم خورد، سبقت غیرمجاز برای رهایی از پشت کامیون در جاده ای خطرناک و تمام! همه آن شور و شوق سفر، همه آن خنده ها و شادی، همه آن برنامه ریزی ها حالا در آن واحد دود می شود و جایش را به تلخی و سیاهی می دهد! از آن نوروز تلخ 1403 تقریبا یک سالی می گذرد و هر چند «رویا» یک سال بزرگ تر شده اما دیگر نه خبری از پدر و مادر است و نه خبر از برنامه ریزی برای سفر نوروزی!
روزی 3.5 قربانی در حوادث رانندگی نوروز امسال!
بررسی داده های پزشکی قانونی کشور نشان می دهد که میزان قربانی های سوانح رانندگی در نوروز 1403 یعنی از 25 اسفند 1402 تا 15 فروردین ماه 1403 در مجموع 73 مورد بوده است؛ یعنی روزی تقریبا 3.5 قربانی که عددی قابل تامل و ناراحت کننده است. در نوروز امسال متاسفانه وضعیت قربانیان سوانح رانندگی همچنان در مدار همیشگی قرار داشت و خانواده های زیادی داغدار شدند. بر اساس آمار دیگر استان، خراسان رضوی در جایگاه ششم در بین دیگر استان های کشور از نظر تعداد فوتی های ناشی از سوانح رانندگی در نوروز 1403 قرار داشت. سیستان و بلوچستان با 93 فوتی در رتبه اول و استان های تهران، فارس، کرمان، اصفهان و خراسان رضوی در رتبه های بعدی قرار داشتند.
وضعیت در نوروز قبل از آن هم به همین نحو بود؛ در حدفاصل 25 اسفند 1401 تا 15 فروردین 1402 یعنی نوروز سال قبل نیز 74 مورد فوتی در جاده های استان ثبت شد که نشان می دهد ترمز روند فوتی های سوانح جاده ای نوروز در خراسان رضوی کشیده نشده است. بررسی آمارهای پزشکی قانونی نشان می دهد که تعداد فوتی های ناشی از سوانح رانندگی نوروزی در خراسان رضوی طی سال های 1400 و 1401 نیز به ترتیب 63 و 79 مورد بوده است که این آمارها نشان می دهد که طی سال های اخیر نه تنها وضعیت بهتر نشده بلکه سال به سال بر تعداد قربانیان سوانح جاده ای نوروز در استان خراسان رضوی افزوده شده است.
پویشی برای کاهش قربانیان جاده ای سفرهای نوروزی
اما حالا که به روزهای برنامه ریزی و آغاز سفرهای نوروزی نزدیک می شویم شاید بد نباشد چند گزاره مهم در این زمینه را بررسی کنیم؛ آن طور که معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد می گوید «۵۰ درصد تصادفات با عامل انسانی قابل پیشگیری است و این کار نیاز به فرهنگ سازی دارد.» یعنی بخش زیادی از این حوادث تلخ قابل پیشگیری است، اگر نسبت به رانندگی ایمن حساس باشیم و آن را جدی بگیریم. این یعنی فرهنگ سازی نقشی اساسی در این زمینه ایفا می کند و از همین روی هم پویشی طی امسال در استان و دیگر شهرهای کشور کلید خورده تا با فرهنگ سازی، در مسیر کاهش این تلخکامی ها قدم بردارد؛ پویش «نه به تصادف» که از ۱۵ اسفند همزمان با سایر استان‌ ها در خراسان رضوی آغاز شده و تا پایان تعطیلات نوروزی نیز ادامه دارد. این پویش شامل اقدامات فوری در ۴۵ روز، برنامه ریزی برای یک تا دو سال و همچنین یک برنامه بلندمدت سه ساله است و هدف نهایی این است که با کاهش تصادفات، جان انسان‌ ها نجات یابد و آسیب‌ های اجتماعی به حداقل برسد.