گفت و گوی «خراسان» با بانوی خوشنویس مشهدی که حافظ قرآن است
خوشنویسی؛ هنر مقدس
نویسنده: هانیه غلامی
مترجم:
قلم را بر میدارد و شروع به نوشتن میکند. نجوایش آیات قرآن است، میخواند و کتابت میکند. «فاصبر إن العاقبة للمتقین» این عبارت با زندگیاش عجین است، سینهاش محرم آیات قرآن و خوشنویسی در ضمیر او هنری الهی است. فاطمه مشکی بافمقدم، متولد ۱۳۷۰، تحصیل کرده ریاضی محض در دانشگاه فردوسی مشهد و اکنون مادر سه فرزند است. اما آن چه باعث شده است به سراغ او برویم این است که از بهترینهای هنر خوشنویسی است و در آزمون سراسری خوشنویسان ایران رتبه نخست را کسب کرده است، علاوه بر آن او حافظ قرآن هم هست.
آرامش کلام و انتخاب دقیق کلماتش برایم تداعی کننده جملاتی است که با زیبایی و صبر نگاشته شدهاند. خانم مشکیباف خطاط و نگارندهای است که به استناد آیات و روایات هنر خوشنویسی را فی نفسه یک هنر مقدس توصیف میکند. وقتی از این بانوی خوشنویس خواستم از ورود خود به این عرصه بگوید، گمان نمیکردم که آغازش این گونه باشد. شاید همین آغاز است که باعث شده او به خوبی بیاموزد؛ میشود با رنگ سیاه دوات، زیبایی بینظیر خلق کرد. فاطمه مشکیباف از ورودش به هنر خوشنویسی میگوید: «پاییز سال ۱۴۰۰، درست شب شهادت آقا امام رضا(ع)، فرزندم به رحمت خدا رفت، در آن زمان هر روز میآمدم حرم و در رأس همه چیز شفای بچه را طلب میکردم تا شب شهادت از آقا خواستم آنچه صلاح ما و فرزندمان است رقم بزند. من دیگر توان دیدن آن همه درد و اذیت بچهام را نداشتم. نزدیک اذان مغرب، تلاوت قرآن در حرم پخش میشد، من آیات را حفظ بودم، این آیهها در مورد داغ فرزند بود. احساس میکردم این آیات با من مرتبط است، آخرین عبارت این بود: «فاصبر إن العاقبة للمتقین» خداوند به من نهیب میزد باید صبر کنی، ته دلم خالی شد، مطمئن شدم قرار است اتفاقی بیفتد، از آقا صبر و آرامش خواستم.»
خوشنویسی ام هدیه امام رضا (ع) است
بغض در میان واژههای بانو مشکیباف، اسیر است، صبر بر کلماتش جاری و روایتش را ادامه میدهد: «از من خواستن به بخش مراقبهای ویژه بروم، دکتر کمی مقدمهچینی کرد و به من گفت فرزندم از دنیا رفته است. میترسیدم ناشکری کنم با صدای بلند میگفتم خدایا شکرت ... خدایا شکرت». مادر است دیگر، داغ فرزند برایش گران است و هیچ وقت قرار نیست سرد شود، آسمان میشود و میبارد. سخت است ولی ادامه میدهد: «آن شب در آن ازدحام جمعیت با همسرم بار دیگر به حرم مشرف شدیم، به آقا گفتم به جای محمدجوادم چیزی به من بدهید که حالم خوب شود. میخواهم بدانید چرا سه سال است؛ برای خوشنویسی از جان و دل مایه میگذارم، من فکر میکنم خوشنویسیِ من لطف و هدیه امام رضا (ع) است. همسرم به من پیشنهاد کرد که خوشنویسی بیاموزم. روز اول کلاس از استاد خواهش کردم «فاصبر إن العاقبة للمتقین» را برایم بنویسند، لطف کردند و به من هدیه دادند. این عبارت برای من پیوند حفظ قرآن با خوشنویسی محسوب می شود.»
کسب امتیازات بالا در آزمونهای سراسری خوشنویسی کشوری
فاطمه مشکیباف در توضیح عملکرد سه ساله خود در زمینه خوشنویسی میگوید: «با شروع خوشنویسی، تقریبا روزی ۷ ساعت کار می کردم و همین باعث پیشرفت سریع تر من شد. با تشویق استادم ۳ ماه بعد از شروع، سه آزمون را در یک روز انجام دادم و خوشبختانه قبول شدم، همین انگیزهام را افزایش داد. بعد از آن در مرحله عالی نیز که خود شامل سه آزمون بود؛ قبول شدم. چند ماه بعد هم توانستم مدرک ممتاز را بگیرم و در یک سال به مرحله ممتاز رسیدم. پس از آن خط نسخ را شروع کردم و در کل کشور در مرحله عالی تنها فردی بودم که نمره ۲۰ را کسب کردم و ترم گذشته نیز مرحله فوق ممتاز را برای کل خطوط پشت سر گذاشتم و بالاترین نمره را به دست آوردم.» این بانوی خوشنویس مشهدی که حافظ قرآن کریم نیز هست در پاسخ به این سوال که آیا انس با قرآن تأثیری در علاقه او به خوشنویسی داشته است؟ بیان میکند: «بله، به خصوص زمانی که من خط نسخ را شروع کرده بودم که خط قرآن است، همزمان که مشغول حفظ قرآن بودم هر آیه یا صفحهای که در حفظ آن مشکل داشتم را با قلم می نوشتم، واقعا خوشنویسی در حفظ قرآن هم به من کمک کرده است، گره خوردن قرآن و خوشنویسی برای من بسیار شیرین است.» نفر اول آزمون سراسری خوشنویسی کشور در مورد برنامهای که برای آینده خود دارد، میگوید: با توجه به این که در زمینه حفظ قرآن هم فعالیت دارم اگر این توفیق را داشته باشم، خیلی دوست دارم موسسهای "قرآنی، خوشنویسی" داشته باشم؛ یعنی قرآنآموز همراستا با حفظ قرآن، خوشنویسی را هم یاد بگیرد و این پیوند نمود داشته باشد. به عنوان نکته آخر از بانو مشکیباف سوال میشود به نظر شما در مشهد حمایت کافی از خوشنویسی و خوشنویسان صورت میگیرد؟ وی در پاسخ میگوید: من هنوز در مرحله تعلیم هستم، اما آنچه در مورد استادان بزرگ که بعضا در دنیا شناخته هم شده هستند، می بینم حمایت درستی از آن ها نشده است.

آرامش کلام و انتخاب دقیق کلماتش برایم تداعی کننده جملاتی است که با زیبایی و صبر نگاشته شدهاند. خانم مشکیباف خطاط و نگارندهای است که به استناد آیات و روایات هنر خوشنویسی را فی نفسه یک هنر مقدس توصیف میکند. وقتی از این بانوی خوشنویس خواستم از ورود خود به این عرصه بگوید، گمان نمیکردم که آغازش این گونه باشد. شاید همین آغاز است که باعث شده او به خوبی بیاموزد؛ میشود با رنگ سیاه دوات، زیبایی بینظیر خلق کرد. فاطمه مشکیباف از ورودش به هنر خوشنویسی میگوید: «پاییز سال ۱۴۰۰، درست شب شهادت آقا امام رضا(ع)، فرزندم به رحمت خدا رفت، در آن زمان هر روز میآمدم حرم و در رأس همه چیز شفای بچه را طلب میکردم تا شب شهادت از آقا خواستم آنچه صلاح ما و فرزندمان است رقم بزند. من دیگر توان دیدن آن همه درد و اذیت بچهام را نداشتم. نزدیک اذان مغرب، تلاوت قرآن در حرم پخش میشد، من آیات را حفظ بودم، این آیهها در مورد داغ فرزند بود. احساس میکردم این آیات با من مرتبط است، آخرین عبارت این بود: «فاصبر إن العاقبة للمتقین» خداوند به من نهیب میزد باید صبر کنی، ته دلم خالی شد، مطمئن شدم قرار است اتفاقی بیفتد، از آقا صبر و آرامش خواستم.»
خوشنویسی ام هدیه امام رضا (ع) است
بغض در میان واژههای بانو مشکیباف، اسیر است، صبر بر کلماتش جاری و روایتش را ادامه میدهد: «از من خواستن به بخش مراقبهای ویژه بروم، دکتر کمی مقدمهچینی کرد و به من گفت فرزندم از دنیا رفته است. میترسیدم ناشکری کنم با صدای بلند میگفتم خدایا شکرت ... خدایا شکرت». مادر است دیگر، داغ فرزند برایش گران است و هیچ وقت قرار نیست سرد شود، آسمان میشود و میبارد. سخت است ولی ادامه میدهد: «آن شب در آن ازدحام جمعیت با همسرم بار دیگر به حرم مشرف شدیم، به آقا گفتم به جای محمدجوادم چیزی به من بدهید که حالم خوب شود. میخواهم بدانید چرا سه سال است؛ برای خوشنویسی از جان و دل مایه میگذارم، من فکر میکنم خوشنویسیِ من لطف و هدیه امام رضا (ع) است. همسرم به من پیشنهاد کرد که خوشنویسی بیاموزم. روز اول کلاس از استاد خواهش کردم «فاصبر إن العاقبة للمتقین» را برایم بنویسند، لطف کردند و به من هدیه دادند. این عبارت برای من پیوند حفظ قرآن با خوشنویسی محسوب می شود.»
کسب امتیازات بالا در آزمونهای سراسری خوشنویسی کشوری
فاطمه مشکیباف در توضیح عملکرد سه ساله خود در زمینه خوشنویسی میگوید: «با شروع خوشنویسی، تقریبا روزی ۷ ساعت کار می کردم و همین باعث پیشرفت سریع تر من شد. با تشویق استادم ۳ ماه بعد از شروع، سه آزمون را در یک روز انجام دادم و خوشبختانه قبول شدم، همین انگیزهام را افزایش داد. بعد از آن در مرحله عالی نیز که خود شامل سه آزمون بود؛ قبول شدم. چند ماه بعد هم توانستم مدرک ممتاز را بگیرم و در یک سال به مرحله ممتاز رسیدم. پس از آن خط نسخ را شروع کردم و در کل کشور در مرحله عالی تنها فردی بودم که نمره ۲۰ را کسب کردم و ترم گذشته نیز مرحله فوق ممتاز را برای کل خطوط پشت سر گذاشتم و بالاترین نمره را به دست آوردم.» این بانوی خوشنویس مشهدی که حافظ قرآن کریم نیز هست در پاسخ به این سوال که آیا انس با قرآن تأثیری در علاقه او به خوشنویسی داشته است؟ بیان میکند: «بله، به خصوص زمانی که من خط نسخ را شروع کرده بودم که خط قرآن است، همزمان که مشغول حفظ قرآن بودم هر آیه یا صفحهای که در حفظ آن مشکل داشتم را با قلم می نوشتم، واقعا خوشنویسی در حفظ قرآن هم به من کمک کرده است، گره خوردن قرآن و خوشنویسی برای من بسیار شیرین است.» نفر اول آزمون سراسری خوشنویسی کشور در مورد برنامهای که برای آینده خود دارد، میگوید: با توجه به این که در زمینه حفظ قرآن هم فعالیت دارم اگر این توفیق را داشته باشم، خیلی دوست دارم موسسهای "قرآنی، خوشنویسی" داشته باشم؛ یعنی قرآنآموز همراستا با حفظ قرآن، خوشنویسی را هم یاد بگیرد و این پیوند نمود داشته باشد. به عنوان نکته آخر از بانو مشکیباف سوال میشود به نظر شما در مشهد حمایت کافی از خوشنویسی و خوشنویسان صورت میگیرد؟ وی در پاسخ میگوید: من هنوز در مرحله تعلیم هستم، اما آنچه در مورد استادان بزرگ که بعضا در دنیا شناخته هم شده هستند، می بینم حمایت درستی از آن ها نشده است.
۱۰ شماره آخر
پربازدیدهای خراسان آنلاین