در طول قرن‌های گذشته، شاعران فارسی‌زبان همواره ارادت و عشق خود را به اهل بیت(ع) با زبان شعر به نمایش گذاشته‌اند. این اشعار، که از دل تاریخ تا امروز زمزمه می‌شوند، انعکاس‌دهنده‌ صدای خالص عشق و ایمان فارسی‎زبانان به ائمه معصومین(ع) است. به مناسبت روز ولادت حضرت معصومه (س) و آغاز دهه کرامت، بار دیگر این شور و زیبایی معنوی در قلب‌ها طنین‌انداز می‌شود؛ دهه‌ای که بهانه‌ای است برای بازخوانی شعرهایی که از عاطفه و ارادت شاعران برخاسته‌اند. در این روزهای مبارک، یاد و نام حضرت معصومه(س) نه تنها در تاریخ، بلکه در دل مردم عاشق اهل بیت(ع) نیز جاودانه است. در ادامه ، همراه با گزیده‌ای از اشعار، به زیبایی و عمق این ارادت می‌پردازیم.

 حبیب ا... چایچیان
به دیوار و در این بیت توحید
فروغ عترت و قرآن توان دید
بود این بارگاه خلد آذین
حریم دخت هفتم خسرو دین
مزار حضرت معصومه اینجاست
رضا را خواهر مظلومه اینجاست
چو اینجا شد چراغ عشق روشن
به دل‎ها این حرم شد پرتو افکن
بُوَد این درگه از ابواب رحمت
در باغی است از باغ جنّت
که اشک عاشقان شد جویبارش
نمی گردد خزان هرگز بهارش
تو ای زائر به تعظیم شعائر
ببوس این درگه پر نور و طاهر
بیا اینجا به اشک خود وضو کن
بیا جان خود اینجا شست و شو کن
بپا خیز و بخوان اذن دُخولش
اجازت از خدا گیر و رسولش
به اذن حیدر و زهرای اطهر
به اذن یازده معصوم دیگر
قدم چون می نهی داخل از این در
بگو بسم ا... و ا... اکبر
و...

 قادر طراوت پور
عاصی و محتاجِ ترّحم شدم
راهی بیت الکرم قم شدم
رد شدم از وحشتِ دشتِ کویر
رد شدم از تشنگیِ گرمسیر
 کیست که این‌گونه جلا می‌دهد
بوی غریبیِ رضا می‌دهد
 پاره‌ای از بارگهِ شاه طوس!
فاطمه ای خواهر «شمس‌الشّموس»!
 عمّه‌ مظلومه‌ «صاحب زمان»!
روشنیِ نیمه‌شب جمکران!
 از سفر سختِ کویر آمدم
شاعر و رنجور و فقیر آمدم
 اذنِ زیارت بده بانو! به من
رو به تو کردم، بنما رو به من
 اذنِ نمازم بده، بانویِ آب!
روضه‌ معصومیت آفتاب!
 «شیعه» به نام تو مباهات کرد
«نور» در این خانه مناجات کرد
 بس که در این خانه خدا منجلی است
هر کسی آمد به لبش «یا علی» است
 بُقعه‌ای از کوی بنی‌هاشم است
مدرسه‌ عالمه و عالِم است
و... 
 
شعر مجید تال


کس به احترام مقام تو خم نشد
آقا نشد بزرگ نشد محترم نشد

دل خسته بود و راهی این آستانه شد
دل خسته بود و راهی باغ ارم نشد

گفتند مرقدت حرم آل فاطمه ست
با این حساب هیچ کسی بی حرم نشد

این حاجت من است الهی قلم شود
دستم اگر برای تو بانو قلم نشد

باز این چه لطفی است که در حق ما شده
ما شاعرت شدیم ولی محتشم نشد

می خواستم برای تو بهتر از این غزل
من را ببخش آنچه که می خواستم نشد

 قاسم صرافان
موسی که دید حال و هوایت، دادت به دست‌های رضایت
اشکی نشست گوشه‌ چشمش، تا فاطمه زدند صدایت
از جنس آسمانی و نوری، از چشم باز پنجره دوری
بین برادران غیوری، خورشید هم ندیده ردایت
رنج سفر برای تو آسان، شب از قبیله‌ تو هراسان
شد قبله‌ دل تو خراسان، ای عطر دوست قبله نمایت!
من تشنه‌ای رسیده به دریا، با آرزوی دیدن «زهرا»
دربان! بگو ملیکه‌ قم را: از راه آمده‌ست گدایت
کنج ضریح سر بگذارد، بال و پری اگر چه ندارد
دل را به دست تو بسپارد، تا پر دهی به سمت خدایت
لبخند شهر تو نمکین است، قم قلب مهربان زمین است
ما هر چه داشتیم همین است: جان‌های ما، کریمه! فدایت
ای دختر یگانه‌ مادر! ای جویباری از دل کوثر!
مثل «علی» نیامده دیگر، کو همسری به شأن سرایت؟
می‌بارد از ضریح تو رحمت، از آسمان اسم تو عصمت،
از «اشفعی لنا»ی تو «جنت»، وا شد به‌ روی ما، به دعایت
این شاعرت دلش شده آهو، آهو اسیر شهر و هیاهو
اذن زیارتی بده بانو! این شعر را نخوانده برایت
​​​​​​​
علی اکبر لطیفیان
حرم امن تو کافی است هراسان شده را
مثل شه راه بده آهوی گریان شده را
دل سپردیم به آن معجزه چشمانت
تا که آباد کنی خانه ویران شده را
مِهر تو باعث خاموشی آتشـدان است
خارج از دست خلیل است ، گلستان شده را
گندم ری به تنور کرمت پخته شود
از تو داریم پس این مزرعه نان شده را
هرچه شد خرج حرم ارزش او بیشتر است
از طلا حرف نزن، نقره ایوان شده را
در محلّه خبر لطف تو   بهتر پیچید
پخش کردند اگر قصه مهمان شده را
شدنی نیست کرم داشته باشی ، امّا
دستگیری نکنی دست به دامان شده را
پنجره ساخته ای دور ضریح کرمت
تا ببندند به آن زلف پریشان شده را
ما فقط ظاهری از اوج تو را می بینیم
گذری نیست به معراج ِ تو حیران شده را
جلوه ای کردی و زهرای پر از جذبه تو
تا قم آورد دل شاه خراسان شده را

ماجرای تولد «دهه کرامت»

امروز همزمان با ولادت با سعادت حضرت فاطمه معصومه(س) خواهر بزرگوار امام رضا(ع)، دهه کرامت آغاز شد. ما در این گزارش چگونگی و پیشینه نام گذاری این دهه را واکاوی کردیم
صادق غفوریان
​​​​​​​
حالا حدود دو دهه است که از سالروز ولادت باسعادت حضرت فاطمه معصومه(س) تا 11 ذی‎القعده، سالروز میلاد مسعود حضرت رضا(ع) به عنوان «دهه کرامت» یاد می شود. اگرچه در طول سال ها، برخی همواره در تلاش بوده و هستند که برخی از مناسبت های سوگ را به «دهه»های جدید تبدیل کنند اما هیچ گاه این دهه سازی ها آن چنان به توفیقی دست نیافتند و چه بسا بعضا برخی علما این موضوع را نهی می کردند.
اما از حق نمی توان گذشت که نام‎گذاری و پیگیری نام نهادن ایام ولادت کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه(س) تا میلاد باسعادت امام مهربانی و کرامت، حضرت رضا(ع) به دهه کرامت، از بامعناترین نام‎گذاری ها در تاریخ جمهوری اسلامی قلمداد می شود.
یک نام‎گذاری مردمی
10 روز نخست ماه محرم و ایام سوگواری حضرت سیدالشهدا(ع) به عنوان «دهه»، ریشه ای تاریخی دارد و به سده های نخست تاریخ اسلام بازمی گردد و در تمامی این قرن ها به واسطه اهتمام گسترده و جوشش مردمی، بر عظمت و شکوه عزا در این ایام همواره افزوده شده است. بامرور و بررسی چگونگی شهرت و نام‎گذاری «دهه کرامت» نیز در می‎یابیم که این نام‏گذاری ریشه در اقدامات و حرکت های مردمی داشته است. ما برای آگاهی از پیشینه نام‎گذاری «دهه کرامت» به سراغ سید جواد جعفری، مدیرکل اسبق فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی و دبیر و از موسسان جشنواره فرهنگی و هنری امام رضا(ع) رفتیم. او سال های دهه 80 در مسئولیت دبیری شورای فرهنگ عمومی این استان  نقش بسزایی در توسعه جشن های ولادت مسعود حضرت معصومه(س) تا میلاد باسعادت امام رضا(ع) داشته است. جعفری در این باره با اشاره به این که نام‎گذاری «دهه کرامت» ریشه و خاستگاهی کاملا مردمی دارد، می گوید: سال های 1382- 1381 ما در شورای فرهنگ عمومی خراسان، ویژه برنامه های حدفاصل ولادت حضرت معصومه(س) تا ولادت امام رضا(ع) را با عنوان «جشن های عید رضوی» نام‎گذاری کردیم. به موازات این جشن ها، مقرر شد جشنواره ای فرهنگی و هنری با نام «امام رضا(ع)» نیز در 8 موضوع برگزار شود. آن سال همین جشن ها در شهر مقدس قم با عنوان جشن های دهه کرامت نام‎گذاری شد. در واقع تا قبل از آن چنین عنوانی برای این ایام به کار برده نمی شد و به نوعی نام‎گذاری دهه کرامت، خاستگاهی کاملا مردمی دارد و شوراهای فرهنگ عمومی یا ادارات ارشاد، تا آن موقع در این نام‎گذاری نقشی نداشتند.
راه اندازی ستاد جشن های دهه کرامت
جعفری ادامه می دهد: طبیعتا عنوان دهه کرامت، با توجه به مباحث معارفی مرتبط با حضرت معصومه(س) و حضرت رضا(ع)، نامی کاملا حساب شده و با مسما به شمار می آمد؛ از این رو، بخش های فرهنگی دولتی نیز پس از آن در مسیر این نام‎گذاری حرکت کردند و وزارت ارشاد، ستادی نیز با عنوان «ستاد جشن های دهه کرامت» تشکیل داد تا در جشن ها و ویژه برنامه های این ایام نقش ایفا کند. از جمله اقداماتی که با تشکیل این ستاد، طراحی شد برگزاری جشن های سراسری و ملی در سالروز ولادت حضرت معصومه(س) در قم و نیز برپایی جشن میلاد باسعادت امام رضا(ع) در پایان این دهه به صورت ملی و فراگیر بود.
پیگیری ها برای راهیابی دهه کرامت به رسانه ملی
جعفری که در اواسط دهه 80 در مسئولیت اداره کل ارشاد خراسان رضوی، جشنواره فرهنگی هنری امام رضا(ع) را در ایام ولادت امام هشتم(ع) از مشهد به سراسر کشور گسترش داده بود، به ماجرای جالبی اشاره می کند: همان سال ها در جلسه ای با آقای موسوی مقدم، قائم مقام وقت صداوسیما، از وی خواستیم صدا و سیما نیز در برنامه ها و پوشش های رسانه ای جشن های این ایام از عنوان دهه کرامت استفاده کند که ایشان معتقد بود، ما تا زمانی که چنین عنوانی توسط شورای فرهنگ عمومی نام‎گذاری رسمی نیابد، نمی توانیم به این نام رسمیت بدهیم؛ البته چنان‏چه مقام معظم رهبری نیز در جایی از این عنوان استفاده کنند، این مجوز برای ما صادر می شود که در ترویج آن اقدام کنیم. جعفری در ادامه، این طور می گوید: خوشبختانه سال 1386 رهبر انقلاب در سفرشان به قم و زیارت حرم کریمه اهل بیت(س) در ابتدای بیاناتشان «دهه کرامت» را تبریک گفتند که پس از آن، این عنوان در سطحی وسیع به صدا وسیما راه یافت.
شورای فرهنگ عمومی مصوب کرد
تصویب عنوان «دهه کرامت» برای حدفاصل این دو مناسبت مبارک در شورای فرهنگ عمومی، موضوعی است که جعفری درباره آن می گوید: پس از بیانات مقام معظم رهبری، شورای فرهنگ عمومی این نام‎گذاری را مصوب کرد و از آن سال، سالروز ولادت حضرت معصومه(س) تا ولادت برادر بزرگوارشان امام رضا(ع) در تقویم ها و مناسبت های رسمی به دهه کرامت نام‎گذاری شد.
ماجرای 8/8/88
پس از این نام‎گذاری که حال و هوای امام رضایی در ایام ولادت این برادر و خواهر بزرگوار در کشور رنگ و لعاب بیشتری یافته بود،در مناسبت 8/8/88 نیز اتفاقات جالب توجهی در کشور رقم خورد. جعفری در این باره توضیح می دهد: در این روز نمایندگان مجلس شورای اسلامی وقت با تاسیس فراکسیون رضوی به مشهد سفر کردند و در مشهد، مصوباتی را به یادگار گذاشتند که تشکیل معاونت زیارت در استانداری های خراسان رضوی و قم و ایجاد ردیف بودجه زیارت مهم ترین این مصوبات بود. جالب است بدانیم که قرائت صلوات خاصه در ساعت 8 صبح و شب در شبکه های صداو سیما یادگاری از همان سال است.

جشن های دهه کرامت از امروز همزمان با سالروز ولادت حضرت فاطمه معصومه (س) در مشهدالرضا (ع) و سراسر ایران آغاز شد
ایران امام رضا
هانیه غلامی

​​​​​​​
 اهل آسمان عرش را آذین می‌بندند و زمزمه انتظار بر لب دارند. قرار است عزیزترین خواهر برای بهترین برادر چشمانش را به دنیا بگشاید؛ معصومه باشد و مرهم زخم‌های جانِ پدر. قرار است برادر و مولای خواهر منت بر خاک گذارد و به عالم ناسوت با آمدنش نظر افکند، سلسلة الذهب بخواند و شهد شیرین عشق را بر قلب های ملتهب بچشاند. گنبد آبی آسمانِ دیار خراسان برای بوسیدن قدم های علی بن موسی الرضا (ع) سر به زیر آورده است. گل های بهاری، شکوفه های درختان و چشمه های جاری نجوا می کنند؛ ریگ های بیابان تو را می شناسند، کوچه های خراسان تو را می شناسند، عطر قدم‌هایت یادگاری جاودانه است برای وجب به وجب کشور دل های عاشق. هم نام حیدر کراری و عالم آل محمد (ص)، سلطان خراسانی و در خانه ات بر هیچ سائلی بسته نیست.


ابالحسن است و دریای کرامتش به وسعت قلب تپنده‌اش برای بشریّت بی همتاست و آستان و بارگاهش قبله‌گاه دل‌های بی قراری است که قرار خود را جز در سایه امن مهربانی او نمی‌یابند. همزمان با دهه کرامت درهای رحمت الهی بیش از پیش به روی عاشقان خاندان حضرت
 رسول (ص) گشوده خواهد شد و لبخندی عریض بر چهره سلطان خراسان می‌نشیند.
تدارک برنامه های ویژه
 در حرم مطهر رضوی
به رسم هر ساله و به شکرانه رحمت لایزال الهی از روز تولد حضرت معصومه (س) تا میلاد هشتمین اختر تابناک امامت و ولایت امام رضا (ع)، دهه کرامت نام گذاری شده و ویژه برنامه های متنوعی نیز به همین مناسبت در جای جای مشهدالرضا (ع)، ایران اسلامی و دیگر کشورهای جهان تدارک دیده شده و برگزار می شود. آستان قدس رضوی نیز روز گذشته نشستی خبری برگزار کرد و برنامه های ویژه این ایام را تشریح کرد. به گزارش «خراسان رضوی» رضا خوراکیان، مدیر عالی حرم در نشست خبری به منظور تبیین برنامه‌های دهه کرامت گفت:  شعار محوری دهه کرامت امسال «ایرانِ امام رضا (ع)» است. وی افزود: با همه این ظرفیت‌ها کماکان زائر و زیارت دغدغه مسئولان نیست و توجهی درخور متناسب با ظرفیتش به آن نشده است، دقت نشده که زیارت 
می تواند در جهت رفع مشکلات نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد. وی با قدردانی از کارگروه زیارت گفت: طولانی شدن اجرای مصوبات این کارگروه نگران کننده است. تا زمانی که مصوبات رنگ اجرا نداشته باشد، اهداف محقق نخواهد شد. امیدواریم در اجرای مصوبات تسریع شود تا زمانی که مصوبات رنگ اجرا به خود نگیرد، فواید مورد انتظار محقق نخواهد شد.
​​​​​​​خوراکیان در تبیین ویژه‌برنامه‌های حرم مطهر رضوی برای دهه کرامت عنوان کرد: 4800 نفر از خدمه و خادمیاران در ۶۲ عنوان خدمتی به انجام امور زائران می‌پردازند. بخشی از برنامه ها جاری است، جشن‌های میلاد از سه‌شنبه همه روزه تا روز تولد امام رضا (ع) خواهد بود. تشرف دختران در روز تولد حضرت معصومه (ع) داریم. مراسم گرامیداشت روز دختر و تجلیل از چهره‌های برگزیده‌ در این سن را داریم. مراسم تعویض پوش ضریح و پرچم را در روز میلاد یعنی صبح روز 19 اردیبهشت ماه خواهیم داشت. وی افزود: تشرف گروهی اقشار و اصناف مختلف از جمله کارگران، ورزشکاران و ... ، تجمع ۵ هزار نفر از معلمان برای عرض تبریک، اجرای برنامه‌های معرفت افزا و تجلیل از چهره های برتر، خواندن گروهی زیارت‌نامه در صحن انقلاب و تجمع ویژه نوجوانان. در حوزه فرهنگی رونمایی از کتاب " خورشید از نزدیک"، ۲۱ خاطره از افراد غیرمسلمان در سفر به مشهد، اجرای نمایش‌های آیینی در صحن امام حسن(ع) در پنج نوبت، ۵۵۰ هزار کتاب و محصولات فرهنگی تهیه و توزیع برای کودکان و نوجوانان، برگزاری مسابقه مهربان ترین پیام، پرده‌خوانی و نقالی مبتنی بر مسیر حرکت امام رضا (ع) به خراسان، مسابقه حفظ احادیث رضوی ویژه زائران، کمک به آزادی ۸۸ زندانی غیرعمد در طرح ضامن آهو، برنامه برای کاروان های آذری زبان، حضور خادمان در بیمارستان و هدیه دادن به خانواده‌های که فرزندان‌شان در این ایام به دنیا می آیند از جمله این برنامه هاست. همچنین جشنواره گلدسته‌ها، گزیده سرودهایی که در مورد امام رضا(ع) آماده شده است نیز برگزار می شود. تقدیر از خادمان برگزیده در حوزه های مختلف، تشرف عزیزان زائر اولی به حرم مطهر، برپایی ۲۷ موکب در حریم حرم، پیش بینی ۴ میلیون پذیرایی سبک و پذیرایی روزانه در مهمان سرای رضوی برای 20 هزار نفر، دیوار نقاشی در صحن پیامبر اعظم(ص)، برگزاری جشن تکلیف ۳۰۰ دانش آموز غیرایرانی در حرم مطهر، از جمله برنامه‌هایی است که به گفته مدیرعالی حرم مطهر در ایام دهه کرامت برگزار خواهد شد. رضا خوراکیان به این نیز اشاره کرد که امسال تعداد بیشتری از شبکه های غیر ایرانی برنامه‌های حرم مطهر رضوی را پخش خواهند کرد.