اگر سریال «پایتخت» را در تعطیلات نوروز دیده باشید یادتان است که شخصیت «شری» قرار بود مسافر سفر بی‌بازگشت به مریخ باشد. اما حالا که فضانوردان زیادی به خارج از جو زمین رفته‌اند و برگشته‌اند چرا باید سفر به مریخ بی‌بازگشت باشد؟ سفر به سیاره سرخ سال‌هاست چالش دانشمندان شده  و با پیشرفت علم و فناوری، رویای سفر به این سیاره شاید محال نباشد. اما چرا هنوز دانشمندان معتقدند سفر به مریخ برخلاف سفر به ماه می‌تواند یک سفر یک‌طرفه باشد؟ چون چالش‌های فیزیکی و تکنولوژیکی زیادی پیش روی آن‌هاست.

​​​​​​​
  خیلی از مریخ دوریم!
مریخ در بهترین حالت، حدود ۱۴۰ میلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد. این فاصله بسیار بیشتر از فاصله زمین تا ماه است و سفر به مریخ می‌تواند بین ۶ تا ۹ ماه طول بکشد. این زمان طولانی، چالش‌های جدی برای سلامت جسمی و روانی فضانوردان ایجاد می‌کند. زندگی در مریخ به معنای جدایی کامل از تمام آن چیزی است که در زمین می‌شناسیم. این انزوای شدید می‌تواند اثرات روانی عمیقی بر فضانوردان داشته باشد.

  اشعه‌های کیهانی در حال تابیدن هستند
در طول سفر به مریخ، فضانوردان در معرض تابش شدید اشعه‌های کیهانی قرار می‌گیرند. این اشعه‌ها می‌توانند آسیب‌های جدی به DNA سلول‌های بدن وارد کنند و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. محافظت کامل در برابر این اشعه‌ها با فناوری فعلی بسیار دشوار است.

 جاذبه کم است
جاذبه در مریخ حدود یک سوم جاذبه زمین است. قرار گرفتن طولانی مدت در این شرایط می‌تواند منجر به پوکی استخوان، ضعف عضلانی و مشکلات قلبی-عروقی شود. بازگشت به زمین پس از مدت طولانی زندگی در مریخ می‌تواند برای بدن بسیار چالش‌برانگیز باشد.

   سوخت برای بازگشت از کجا بیاوریم؟
یکی از بزرگ ترین چالش‌های سفر به مریخ، تامین سوخت کافی برای بازگشت است. حمل سوخت کافی برای یک سفر رفت و برگشت، وزن فضاپیما را به شدت افزایش می‌دهد و هزینه‌های ماموریت را چندین برابر می‌کند. تولید سوخت در مریخ نیز با چالش‌های فنی زیادی روبه روست. همچنین اتمسفر مریخ بسیار رقیق و عمدتاً از دی‌اکسید کربن تشکیل شده است. این شرایط نه تنها تنفس را غیرممکن می‌سازد، بلکه حفاظت در برابر تابش خورشید و نوسانات دمایی شدید را نیز دشوار می‌کند. طراحی سکونتگاه‌هایی که بتوانند در درازمدت از انسان‌ها محافظت کنند، چالشی بزرگ است.

  آب و غذا و اکسیژن نداریم!
آب، غذا و اکسیژن از ضروریات حیات هستند. تامین این منابع برای یک ماموریت طولانی مدت در مریخ، چالشی جدی است. هرچند شواهدی از وجود آب در مریخ یافت شده، اما استخراج و تصفیه آن نیازمند فناوری‌های پیشرفته است. تولید غذا و اکسیژن در محیط مریخ نیز با دشواری‌های زیادی همراه است.

 مریخ مال کیست؟
استقرار در مریخ سوالات حقوقی زیادی را مطرح می‌کند. چه کسی مالک منابع مریخ خواهد بود؟ آیا قوانین زمین در مریخ نیز اعمال می‌شوند؟ این مسائل نیازمند توافقات بین‌المللی گسترده است و به نظر نمی‌آید مسئله‌ای باشد که خیلی ساده حل شود.

 فضانوردان گردن‌گیر می‌خواهند
فضانوردان مجبور خواهند بود زمان زیادی را در محیط‌های بسته و محدود سپری کنند. این شرایط می‌تواند منجر به بروز مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب و حتی توهم شود. مدیریت روابط انسانی در چنین شرایطی نیز چالش بزرگی خواهد بود. البته چالش‌های اخلاقی هم داریم. فرستادن انسان‌ها به ماموریتی که احتمال بازگشت از آن بسیار کم است، چالش‌های اخلاقی جدی ایجاد می‌کند. آیا این اقدام با اصول اخلاقی سازگار است؟ چه کسی مسئولیت جان فضانوردان را بر عهده خواهد گرفت؟