عقبگرد ترامپ از بازی نتانیاهو

گفت‌وگوهای مستقیم حماس و دولت ترامپ برای آزادی یک اسیر آمریکایی-اسرائیلی، معادلات جنگ غزه را برهم زده و جایگاه تل‌آویو را در مذاکرات به‌کلی کنار زده است

نویسنده: فاطمه ملک زاده

مترجم:


جنبش مقاومت اسلامی حماس، طی روزهای گذشته برای نخستین‌بار وارد مذاکرات مستقیم با دولت آمریکا شده است؛ مذاکراتی که محور آن توقف جنگ، تبادل اسرا، ورود کمک‌های بشردوستانه و بازگشایی معابر غزه بوده است. نکته‌ای که این مذاکرات را بی‌سابقه می‌سازد، ارتباط مستقیم با دولت ترامپ در شرایطی است که ایالات متحده همچنان نام حماس را در فهرست گروه‌های تروریستی خود دارد. با وجود این، نماینده ترامپ، آدام بولر، پس از این گفت‌وگوها اعلام کرده که آزادی تمامی اسیران اسرائیلی در غزه طی هفته‌های آتی قابل تحقق است؛ اتفاقی که از سوی حماس نیز با اعلام آمادگی برای آزادسازی «عیدان الکساندر» به عنوان حسن نیت، تأیید شد.


مشروعیت‌بخشی آمریکا به حماس و حذف تل‌آویو
مذاکره مستقیم حماس با دولت آمریکا، ضربه‌ای جدی به موقعیت اسرائیل در ساختار مذاکرات محسوب می‌شود. رسانه‌های عبری از جمله شبکه ۱۲ اسرائیل تأکید کرده‌اند که کابینه نتانیاهو از گفت‌وگوهای حماس و آمریکا مطلع نبوده و تنها پس از دریافت سیگنال‌هایی از آزادی قریب‌الوقوع «عیدان الکساندر» به موضوع پی برده است. حتی شبکه ۱۳ عبری نیز گزارش داده که رژیم صهیونیستی طرف مستقیم این توافق نبوده و پس از نهایی شدن آن، در جریان جزئیات قرار گرفته است. این وضعیت نشان‌دهنده کنار گذاشتن عمدی تل‌آویو از سوی واشنگتن و اعتباربخشی بی‌سابقه به حماس است. این در حالی است که اسرائیل همواره مخالف ارتباط مستقیم آمریکا با حماس بوده، چراکه چنین ارتباطی می‌تواند منافع تل‌آویو را قربانی امتیازات داده‌شده به مقاومت فلسطینی کند.
انگیزه‌های حماس از مذاکره با ترامپ
اگرچه حماس همزمان با مقاومت مسلحانه در غزه، درگیر مذاکرات غیرمستقیم با اسرائیل نیز بوده، اما ورود به گفت‌وگو با آمریکا از چند منظر قابل تحلیل است. نخست آن که مذاکره، ابزار کم‌هزینه‌تری نسبت به جنگ برای کسب منافع سیاسی و انسانی است؛ حماس در حالی که بیش از 50 هزار قربانی از مردم غزه را از آغاز حمله اسرائیل تحمل کرده، تلاش می‌کند بخشی از خواسته‌ها را از مسیر دیپلماسی پیگیری کند. دوم این که اگر مقاومت می‌تواند با اشغالگر وارد مذاکره شود، چرا نتواند با حامی اصلی او گفت‌وگو کند؟ و سوم آن که مذاکره مستقیم با آمریکا خود یک ضربه به اسرائیل محسوب می‌شود؛ زیرا ضمن حذف تل‌آویو از روند توافقات، عملاً توان مخالفت با چنین مذاکراتی را نیز از کابینه درهم‌شکسته نتانیاهو می‌گیرد.
از تبادل اسرا تا بازسازی غزه
رهبران حماس از جمله «خلیل الحیه» تأکید کرده‌اند که در مقابل آزادی الکساندر، گذرگاه‌های غزه باز خواهد شد و کمک‌های بشردوستانه وارد منطقه می‌شود. افزون بر این، حماس پیشنهاد کرده که اداره نوار غزه به نهادی حرفه‌ای و مستقل سپرده شود؛ پیشنهادی که از نگاه تحلیل‌گران می‌تواند بستری برای پایان محاصره چندساله و بازسازی مناطق جنگ‌زده باشد. همچنین مذاکرات گسترده برای توقف نهایی جنگ، تبادل اسرا و تثبیت آرامش در غزه از دیگر بندهای توافق مورد اشاره حماس است. رسانه‌های عبری نیز از توقف موقت حملات هوایی و پرواز پهپادهای اسرائیلی در غزه خبر داده‌اند تا مقدمات آزادی این اسیر فراهم شود.
محاسبات تازه ترامپ در قبال غزه
تلاش‌های مستقیم دولت ترامپ برای گفت‌وگو با حماس، فراتر از پرونده گروگان‌هاست. این مذاکرات در ادامه توافق اخیر او با انصارا... یمن تحلیل شده که بدون اطلاع قبلی به اسرائیل اعلام شد. اکنون نیز گفته می‌شود که مخالفت تل‌آویو با گفت‌وگوهای محرمانه با حماس، باعث افشای این مذاکرات از سوی خود صهیونیست‌ها شده است.  ورود ترامپ به میدان غزه، نشان‌دهنده ناامیدی از نتانیاهو و تلاش برای پیشبرد توافقاتی مستقل و مؤثر است؛ توافقاتی که حماس را از انزوا خارج و به بازیگر مشروع منطقه‌ای تبدیل کرده است. مذاکرات مستقیم حماس و دولت ترامپ، نه‌تنها شکاف عمیقی در روابط واشنگتن و تل‌آویو ایجاد کرده، بلکه با حذف رژیم صهیونیستی از روند توافق، حماس را به جایگاهی بی‌سابقه در سطح بین‌المللی رسانده است. مشروعیت سیاسی حاصل از این روند، به‌ویژه با آزادسازی احتمالی یک اسیر آمریکایی-اسرائیلی، می‌تواند نقطه عطفی در مسیر پایان محاصره غزه و بازسازی این منطقه باشد.
​​​​​​​
10 صفحه اول