سفر اخیر آیت‌ا... جوادی‌آملی به نجف اشرف و دیدار با مرجعیت نجف را نمی‌توان صرفاً یک زیارت یا دیدار علمی تعبیر کرد. این سفر را باید در قالب یک رخداد نمادینِ تمدنی فهم کرد که لایه‌هایی چندگانه از بازخوانی جایگاه نهاد روحانیت، آینده گفتمان دینی و نسبت عقل و وحی در جهان امروز را به نمایش می‌گذارد. در فضایی که از یک‌سو، جریان‌های سکولار جهانی از  افول دین  و  محدودیت مرجعیت‌های سنتی سخن می‌گویند و از سوی دیگر، برخی دگراندیشی‌های درون‌حوزوی داعیه‌دار گسست کامل از سنت شده‌اند، این ملاقات را می‌توان  بازتولید یک هندسه معرفتی تازه دانست؛ هندسه‌ای که در آن عقل فلسفی با گوهر فقاهت در پیوندی سازنده و مکمل ظاهر می‌شوند. از سویی آیت‌ا... سیستانی به عنوان یکی از فقهای برجسته شیعه در قرن اخیر، نقش مهمی در احیای حوزه نجف، تقویت جایگاه شیعیان و حفظ وحدت ملی در عراق داشته‌اند و از سوی دیگر،آیت‌ا... جوادی‌آملی را باید نه‌فقط به‌مثابه یک مفسّر قرآن و فیلسوف اسلامی، بلکه به‌عنوان حامل پروژه‌ای کلان‌تر در نظر گرفت. پروژه‌ای که می‌کوشد تفسیر، حکمت و فقه را در منظومه‌ای هماهنگ بازآرایی کند. حضور او در نجف، به‌ویژه دیدار تاریخی‌اش با آیت‌ا... سیستانی، نماد این تلاش برای هم‌نشینی عقل فلسفی با فقه اصولی بود. دیداری که نه در قالب تعامل صرف دو شخصیت، بلکه به‌مثابه تلاقی دو جریان تأثیرگذار در تاریخ معاصر شیعه باید فهمیده شود.

در فضای پساپیام رهبر معظم انقلاب به حوزه‌های علمیه که در آن بر  ضرورت تحول در روش و رویکرد تأکید شده بود، این سفر کارکردی مضاعف یافت. آن پیام، دعوتی بود به تجدیدنظر در سازوکارهای آموزشی و فکری نهاد حوزه و حضور آیت ا...جوادی‌آملی در نجف را می‌توان پاسخی عینی به همان دعوت دانست. این پاسخ، از سنخ نظرپردازی‌های تئوریک نبود، بلکه در قالب  اقدام نمادین  و  پیوند ساختاری میان دو مرکز ثقل عالم تشیع معنا یافت. این رویداد، در واقع، یک نسخه عملی از منشور تحول‌خواهی در حوزه بود. آن‌چنان‌که نشان می‌داد تحول، نه در گسست از ریشه‌ها، بلکه در اتصال ریشه‌ها با یکدیگر و با افق‌های نو پدید می‌آید.از دیگر سو، واکنش گرم و بی‌سابقه  حوزه نجف به این حضور نیز حائز تأمل است. استقبال از آیت ا... جوادی‌آملی، استقبال از عقلانیتی بود که از دل سنت برخاسته اما در آن متوقف نمانده است. این نشانه را می‌توان شاهدی بر گشودگی فضای حوزه نجف به اندیشه‌های تفسیری-فلسفی دانست؛ آن هم در زمانی که حوزه‌ها بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازتعریف نسبت خود با جامعه، دولت و جهان هستند. آیت‌ا... سیستانی در دیدار با آیت ا... جوادی تأکید کردند که روایات باید برپایه قرآن عرضه شوند. تاکیدی که نشان‌دهنده تلاش ایشان برای برجسته کردن جایگاه آیت‌ا... جوادی آملی به عنوان مفسر قرآن و تکریم مقام مفسران و تفسیر قرآن است، به ویژه در شرایطی که تفسیر در حوزه‌های علمیه گاهی از محوریت کمتری برخوردار بوده است.در این میان، نظام تفسیری جوادی‌آملی، که مبتنی بر اصالت معنا، انسجام نظام‌واره و پیوند عقل و وحی است، می‌تواند الگویی نوین برای بازخوانی نسبت متن و واقعیت در فضای حوزه‌های علمیه تلقی شود.خلاصه آن که، آن چه در نجف رخ داد، تنها یک دیدار نبود، بلکه یک اشاره تمدنی بود بدین معنا که حوزه علمیه قم و نجف می تواند در برابر بحران‌های فکریِ جهان امروز عقب‌نشینی ‌نکند، بلکه می‌تواند خود به مرجع فکری و معنوی آینده‌نگر در سطح جهان بدل شود.
​​​​​​​