​​​​​​​ امسال تعداد دانش آموزانی که به هر دلیل از مدرسه قهر کردند یا با گرفتار آمدن در شرایط ویژه ای مجبور به قهر با مدرسه شدند، از موضوعات آزاردهنده سال تحصیلی جدید بود. از دو هفته مانده به آغاز ماه مهر، آمارهایی از سوی وزارت آموزش و پرورش در این باره در رسانه ها مطرح می شد به گونه ای که در تمامی این آمارها، همچنان تعداد قابل توجهی ثبت نام نکرده بودند. 31 شهریور، یعنی یک روز مانده به شروع مدارس، محمد علوی‌تبار؛ معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی اعلام کرد: «890 هزار دانش‌آموز هنوز کتاب‌‌های درسی خود را سفارش نداده‌اند که از این تعداد، 100 هزار نفر در مدارس ثبت‌نام اما کتاب درسی خود را سفارش نداده‌اند و 790 هزار نفر در مدارس ثبت‌نام نکرده‌اند.»
یک آمار تکان دهنده
اما حالا پس از گذشت یک ماه از آغاز سال تحصیلی جدید، فرشاد ابراهیم‌پور، عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی از آمار عجیبی در این زمینه پرده برداری کرده است که نگرانی ها را دوچندان می کند. او از آمار حدود ۲ میلیون دانش‌آموز ثبت‌نام نکرده خبر می‌دهد و به دیده‌بان ایران می‌گوید: «آمار ثبت‌نام نشدن ۷۹۰ هزار دانش‌آموز، آماری است که وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده ولی مشکلات اقتصادی، آگاهی ناکافی از رفع موانع آموزشی و مشکلاتی در محل که به دلیل جابه‌جایی محل سکونت به وجود آمده است، باعث شده تا والدین و دانش‌آموزان به مرحله ثبت‌نام نرسند.»
بیش از 600 هزار ثبت نام کمتر از 1402
در میان آمار و کاوش های خبرنگاران اجتماعی در خصوص تعداد دانش آموزان ثبت نام و غیرثبت نامی، واقعیت های تلخی پیش رویمان قرار می گیرد. برای این امر، آمار ثبت نامی امسال را باید بررسی کنیم: در مجموع، ۱۵ میلیون و ۶۲۴ هزار و ۸۴۹ دانش‌آموز در سه دوره تحصیلی در سراسر کشور ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد، ۱۳ میلیون و ۳۱۲ هزار و ۸۵۰ نفر (معادل 85.20درصد) در مدارس دولتی و ۱۵ درصد در مدارس غیردولتی ثبت‌نام شده‌اند. همچنین، 49.30 درصد از کل دانش‌آموزان دختر و 50.7 درصد پسر هستند. طبق آمار اعلام‌شده از سوی مرکز آمار ایران، تعداد دانش‌آموزان در سال تحصیلی گذشته به این شرح است:
دوره ابتدایی: ۸ میلیون و ۹۹۳ هزار و ۹۴۴ نفر
دوره متوسطه اول: ۳ میلیون و ۸۶۸ هزار و ۶۳ نفر
دوره متوسطه دوم: ۳ میلیون و ۴۶ هزار و ۶۲۱ نفر
آن چه در این آمار، کام را تلخ می کند، این است که در مقایسه آمار ثبت‌نام امسال با سال گذشته، ۶۱۷ هزار و ۵۳ دانش‌آموز در دوره متوسطه اول و ۲۷۸ هزار و ۳۷ دانش‌آموز در دوره متوسطه دوم در مدارس ثبت‌نام نکرده‌اند.(مجموعا 895هزار و 93 نفر) با این حال، در دوره ابتدایی، تعداد دانش‌آموزان با افزایش ۵۵ هزار و ۹۶۱ نفری مواجه شده است.
تفاوت یا تناقض های آماری
جدا از این که مسئله ترک تحصیل و آب شدن تعداد دانش آموزان، خود   بحث و بررسی جداگانه و مفصل کارشناسی را می طلبد اما همین تفاوت ها و گاهی تناقض های آماری هم خود یک چالش جدی در این حوزه است. نمونه آن، روایت آموزش و پرورش که از تعداد 617 هزار ثبت نام نکرده حکایت می کند در حالی که عضو کمیسیون آموزش مجلس که علی القاعده نمی توان او را «نا آگاه» خواند، از رقم 2 میلیون دانش آموز ثبت نام نکرده سخن به میان می آورد. اگرچه هر دوی این ارقام خود جای نگرانی های جدی دارد اما مسئله فقدان آمار درست و دقیق هم خود یک چالش است. ابراهیم سحرخیز، از معاونان اسبق آموزش متوسطه وزارت آموزش‌و‌پرورش در این باره بر این باور است که عدد اعلامی ثبت‌نام‌نشده‌ها (716 هزار نفر) بیشتر ازاین‌هاست و می گوید: «ما از وزارت آموزش‌وپرورش می‌خواهیم که در زمینه آمار شفاف‌سازی انجام دهد چراکه هریک از مسئولان یک آماری برای تعداد دانش‌آموزان می‌گویند و این قابل‌قبول نیست و بین آمارهای اعلامی اختلافات معناداری وجود دارد. آمار مبنای برنامه‌ریزی است و یکی از مشکلاتی که این وزارتخانه دارد، به سبب همین آمار است.» ما البته برای بررسی آمار دقیق تر، عصر روز گذشته به سراغ سخنگوی وزارت آموزش و پرورش رفتیم که امکان گفت وگو فراهم نشد.