​​​​​​​آشپزی با هواپز (air fryer) روش پخت‌وپز محبوبی است که می‌تواند کمک کند بدون از دست دادن طعم و بافت غذا، مصرف چربی را کم کنیم. شاید شما هم به این فکر افتاده باشید که این وسیله آشپزی را که در سال‌های اخیر بسیار مشهور شده، به آشپزخانه‌تان اضافه کنید، اما آیا پختن غذا با هواپز سالم است؟
  هواپز چگونه کار می‌کند؟ 
به‌رغم نام انگلیسی آن که در ترجمه تحت‌اللفظی به فارسی «سرخ‌کن با هوا» معنی می‌دهد، هواپزها غذا را سرخ نمی‌کنند. آن‌ها در واقع فرهای کوچکی هستند که از یک پروانه برای دمیدن هوای گرم اطراف سبدی که حاوی غذای شماست، استفاده می‌کنند. در نتیجه  سیب‌زمینی، سبزیجات و سایر مواد غذایی به‌سرعت ترد می‌شوند، در حالی که داخل آن‌ها نرم و آبدار می‌ماند. شما می‌توانید از هواپز برای پختن تقریبا هر چیزی استفاده کنید. هرچند اگر بخواهیم منصف باشیم، هواپز نمی‌تواند بافت سیب‌زمینی سرخ‌‌شده در روغن داغ را کاملا شبیه‌سازی کند، با این حال در مقایسه با بخارپز کردن، خیلی بهتر است.
  چرا هواپزها محبوب شدند؟
اما اهمیت هواپز در سالم بودن آن است، چون حتی روغن‌های سالم‌، از جمله روغن‌ زیتون و روغن آووکادو، هم کالری زیادی دارند. چربی‌ها بیش از دو برابر پروتئین‌ها یا کربوهیدرات‌ها کالری دارند. وقتی غذا را سرخ می‌کنید، کالری آن به‌سرعت بالا می‌رود. غذاهای سرخ‌شده همچنین می‌توانند چربی‌های ترانس (شکلی از چربی‌های غیراشباع) بالایی داشته باشند. چربی‌های ترانس روغن‌هایی‌ هستند که به‌طور نیمه‌هیدروژنه (چربی‌های مایع که جامد شده‌اند مانند روغن نباتی جامد) تهیه می‌شوند و می‌توانند ال‌دی‌ال یا کلسترول بد را افزایش دهند و خطر بیماری‌های قلبی، سکته و دیابت را بالا ببرند، به‌خصوص غذاهای سرخ‌شده در رستوران‌ها که احتمالا در روغن‌های حاوی چربی‌های ترانس یا روغن‌های ناسالم سرخ می‌شوند. استفاده از هواپز که به حدود یک قاشق غذاخوری روغن نیاز دارد، می‌تواند کالری دریافتی از غذاهای سرخ‌کردنی را تا ۸۰ درصد کاهش دهد. در ضمن آکریل آمید ماده‌ای شیمیایی است که هنگام پخت‌وپز با حرارت بالا مانند سرخ کردن، برشته کردن و پختن ایجاد می‌شود و معمولا در مواد غذایی گیاهی مانند سیب‌زمینی و غلات وجود دارد. گوشت، لبنیات و ماهی مقدار کم یا ناچیزی از آن دارند. مطالعات نشان می‌دهد که هواپزها می‌توانند آکریل آمید را تا ۹۰ درصد کاهش دهند، اما توجه به این نکته مهم است که در غذاهای پخته‌شده در هواپز نیز همچنان مقداری آکریل آمید وجود دارد.
  خطرات هواپز برای سلامت
مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از هواپز می‌تواند سطح محصولات اکسیداسیون کلسترول یا سی‌او‌پی (COP) در ماهی را افزایش دهد. سی‌او‌پی‌ها ترکیباتی‌اند که هنگام اکسیدشدن کلسترول در غذاهای حیوانی، به‌ویژه در اثر حرارت بالا، شکل می‌گیرند و با افزایش بیماری‌های قلبی، سرطان و برخی دیگر از مشکلات پزشکی مرتبط هستند. ممکن است درباره هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای (PAHs) هم چیزهایی شنیده باشید؛ مواد سرطان‌زایی که هنگام پختن غذا در دمای بالا به صورت بخار تولید می‌شوند اما باید توجه داشت که احتمال تولید آن‌ها در  فرایند هواپزی بسیار کمتر است، زیرا در هواپز نسبت به سرخ کردن روغن کمتری مصرف می‌شود. خلاصه این‌که غذایی که در هواپز تهیه می‌شود، هنوز خطراتی دارد، اما این خطرات بسیار کمتر از غذاهای سرخ‌شده به روش سنتی‌اند. نکته جالب دیگر این‌که برخلاف مایکروویو که از تابش برای گرم کردن غذا استفاده می‌کند، هواپز گرما را با یک پنکه پروانه‌ای تولید می‌کند و آن را اطراف غذا به گردش درمی‌آورد.