​​​​​​​
شورای عالی انقلاب فرهنگی، سال 1400 در تصمیمی، افزایش ظرفیت پذیرش رشته های پزشکی و دندان پزشکی را به دلیل جبران کمبود پزشک مصوب کرد که البته این مصوبه برای مدت 4 سال تعیین شده بود. حالا دلیل هرچه باشد، یعنی نبود توان و امکانات آموزشی در دانشگاه های علوم پزشکی یا همان دلیل قدیمی که مدیران پزشک علاقه ای به افزایش تعداد پزشکان ندارند(از جهت در انحصار ماندن بازار درمان)، روند افزایش پذیرش در رشته های پزشکی از سال 1404 متوقف می شود.
جالب این جاست که جلیل حسینی معاون وزیر بهداشت، روز گذشته در نشستی خبری مصوبه سال 1400 شورای عالی انقلاب فرهنگی را تصمیمی اشتباه دانسته و معتقد است، دانشگاه های علوم پزشکی ما توان اجرای چنین افزایشی را نداشته و ندارند. اگرچه این اظهارات، ذهن را به مخالفت سنتی وزارت بهداشت و مدیران پزشک، به افزایش پذیرش رشته های پزشکی متبادر می کند، اما در عین حال ما در این گزارش دلایل این مسئول را مرور می کنیم.
حسینی درباره اجرای مصوبه سال 1400 شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر افزایش ظرفیت پزشکی گفته است: افزایش ظرفیت ۲۰ درصدی علوم پزشکی در سال ۱۴۰۰ توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب و از سال ۱۴۰۱ این افزایش ظرفیت شروع شد. قرار بود هر سال ۲۰ درصد پذیرش ظرفیت پزشکی افزایش یابد، اکنون میزان افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی دندان پزشکی به سقف ۷۶ درصد و پزشکی به ۷۴ درصد رسیده است.
مصوبه ای بدون توجه به ظرفیت های اجرا
اما آن چه در توضیحات معاون وزیر بهداشت مورد توجه به نظر می رسد، انتقادهای او از این مصوبه و مشکلات پدید آمده در پی افزایش ظرفیت در دانشگاه های علوم پزشکی است. این مسئول از شرایط نامناسب آموزش و محیط های دانشگاهی سخن به میان آورده که اساسا ظرفیت و توان اجرای چنین مصوبه ای را نداشتند. با این وصف، این پرسش پیش می آید که آیا، شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1400، مصوبه ای غیرکارشناسی را به تصویب رساند؟
خوابگاه های 12 نفره، کلاس های 200 نفره و نبود بودجه!
معاون وزیر بهداشت برای این که «اشتباه بودن مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی» را تفسیر کند، به مصادیقی اشاره کرده است: «این افزایش ها مناسب نبود، زیرا دانشجویان در خوابگاه ها به جای سه یا چهار نفر، ۱۲ نفر حضور داشتند، آموزش ها و کلاس ها فشرده بوده و با حضور ۲۰۰ نفر برگزار می شود. مصوبه افزایش ظرفیت پزشکی با کمبود منابع مواجه بوده و اعتبار لازم در سال های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ فراهم نشد و امسال فقط ۱۰ درصد اعتبار پیش بینی شده که هنوز کامل پرداخت نشده است.
متاسفانه اصلاً تامین منابع ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ انجام نشده و در ۱۴۰۳ تقریباً به میزان ۱۰ درصد انجام شده است. در حال حاضر ۱۹ هزار میلیارد تومان برای زیرساخت ها و ۸.۵ همت برای تجهیزات آموزشی نیاز داریم. اگر ۲۷ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان در ۱۴۰۴ فراهم شود، می‌توانیم این زیرساخت‌ها را تهیه کنیم.»
تخت آموزشی و استاد نداریم
از دیگر مصادیقی که معاون وزیر بهداشت در اشتباه بودن مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی به آن اشاره می کند، کمبود بودجه و امکانات آموزشی است: بررسی‌ها نشان داده که حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان کمبود منابع مالی داریم. همچنین ۲۵ هزار تخت آموزشی کم داریم و ۲ هزار و ۹۰۰ استاد علوم پایه و ۲ هزار و ۳۰۰ استاد بالینی نیاز داریم. رشد ناگهانی دانشجو شوک زیادی به دانشگاه‌ها وارد کرد.
بدهی 95 هزار میلیاردی علوم پزشکی ها
روی دیگری از مشکلات پیش روی دانشگاه های علوم پزشکی انبوه بدهی های انباشت شده آن هاست که وزارت بهداشت خبر داده فقط بدهی های دانشگاه های علوم پزشکی اکنون 95 هزار میلیارد تومان است.
تحصیل 74 هزار دانشجوی پزشکی
این را هم خوب است بدانیم که در حال حاضر 74 هزار دانشجوی پزشکی در دانشگاه های علوم پزشکی در حال تحصیل هستند که البته معاون وزیر بهداشت، این تعداد را «بار بسیار زیادی» می داند.
30 هزار پزشک عمومی فعالیت نمی کنند
در میان توضیحات حسینی این نکته هم عجیب به نظر می رسد که «اکنون ۹۰ هزار پزشک عمومی در کشور وجود دارد که از این تعداد ۳۰ هزار پزشک عمومی فعالیت نمی‌کنند. به نظر می‌رسد از نظر تامین کمبودی نداریم و حتی از برخی معیارها، تعداد پزشکان عمومی بیشتر از نیاز است.»
هشدار درباره پزشکان کم کیفیت
به هر روی، شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1400 در تصمیمی بزرگ، پای انتقادها از مصوبه افزایش ظرفیت رشته های پزشکی ایستاد و اراده معطوف به جبران کمبود پزشک را در قالب این مصوبه اجرایی کرد؛ مصوبه ای که در نخستین گام آن، پزشکان و مدیران پزشک، خود اولین مخالفان آن بودند و هستند.
با این حال معاون وزیر بهداشت که از عدم تخصیص بودجه های لازم انتقاد کرده، نسبت به آینده پزشکان کم کیفیت هشدار داده است: « بهتر بود به توصیه‌ها توجه می شد. چهار محور توسعه پزشکی کشور از جمله فرهنگستان، سازمان نظام پزشکی، وزیر بهداشت و کمیسیون بهداشت و درمان عنوان کردند که افزایش ظرفیت صلاح نیست ولی دوستان این ۲۰ درصد را اضافه کردند و ما امروز با این مسئله مواجه هستیم و تمام تلاش را برای کاهش عواقب آن می‌کنیم. اگر مجلس و دولت این بودجه را فراهم نکنند، مشکلات افزایش خواهند داشت چراکه با وجود این که افزایش ظرفیت پذیرش متوقف شده است، ما قرار نیست به مبنای ۸ هزار پذیرش دانشجو برگردیم. ما با پذیرش ۱۵ هزار دانشجو مواجه هستیم و اگر دولت و مجلس این بودجه‌ها را فراهم نکنند، شوخی‌هایی که درباره کیفیت پزشکان در آینده در فضای مجازی می‌شود، به تحقق خواهد رسید. »