هوش مصنوعی باعث پیشرفت‌های چشمگیری در حوزه فناوری ایمپلنت‌های مغزی شده است و امکان تعامل مغز با دستگاه‌های خارجی، درمان بیماری‌های عصبی و حتی تقویت توانایی‌های شناختی انسان را فراهم کرده است. این فناوری در آینده می‌تواند انسان را به سطح جدیدی از هوش ترکیبی انسان و ماشین برساند. یکی از جدیدترین دستاوردهای این حوزه توسط پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا منجر به ساخت بازوی رباتیکی شده است که می‌تواند فرمان‌های ذهنی بیمار را دریافت و اجرا کند.
​​​​​​​
بازوی رباتیک؛ دست سوم برای بیماران فلج
گروهی از پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا موفق به ساخت یک بازوی رباتیک شده‌اند که می‌تواند با خواندن افکار افراد فلج، به آن‌ها کمک کند. این بازو مانند یک دست سوم عمل می‏کند و قادر است فرمان‌های ذهنی بیمار را دریافت و اجرا کند. نتایج این تحقیق در مجله علمی «Cell» منتشر شده است. در یکی از آزمایش‌ها، فردی که به دلیل سکته مغزی به‌طور کامل فلج شده بود، موفق شد با استفاده از این بازو کابینتی را باز کند، لیوانی بردارد و آن را پر از آب کند. این بازوی رباتیک در پشت صندلی فرد نصب شده و سیگنال‌های مغزی او را دریافت می‌کند تا حرکت‌های مدنظر را اجرا کند. این بیمار که در دهه چهل زندگی خود به سر می‌برد، امیدوار است با توسعه این فناوری، استقلال بیشتری در زندگی روزمره به دست آورد.
مکانیزم عملکرد و نقش هوش مصنوعی در بازوی رباتیک
مکانیزم عملکرد این بازو بر اساس دریافت و پردازش سیگنال‌های مغزی است. زمانی که بیمار به انجام حرکتی خاص فکر می‌کند، این افکار به سیگنال‌های عصبی تبدیل شده و از طریق حسگرهایی که روی مغز نصب شده‌اند، به بازوی رباتیک ارسال می‌شوند. این فناوری با استفاده از هوش مصنوعی، قادر است این سیگنال‌ها را تحلیل کند و بازو را به حرکت درآورد. 
کارونش گانگولی، استادیار عصب‌شناسی در دانشگاه کالیفرنیا و محقق اصلی این پروژه، اعلام کرده که هدف اصلی این پژوهش کمک به افرادی است که به دلیل آسیب‌های شدید نخاعی، به مراقبت دایمی نیاز دارند. او توضیح می‌دهد که برای بیماران فلج کامل، حتی اگر انقباضات عضلانی داشته باشند، این حرکات کاربردی نیستند و نمی‌توانند به‌تنهایی از خود مراقبت کنند.
ویژگی‌های کلیدی در طراحی ایمپلنت‌های مغزی جدید
یکی از ویژگی‌های کلیدی این سیستم این است که حسگرهای آن به‌طور مستقیم به مغز نفوذ نمی‌کنند؛ بلکه شبکه‌ای روی سطح مغز قرار داده می‌شود که به بخش‌های مرتبط با حرکت و گفتار متصل است. این شبکه امکان ثبت و اندازه‌گیری فعالیت‌های مغزی بیمار را در هنگام تفکر به حرکت فراهم می‌کند. در مرحله نخست، بیمار باید حرکاتی مانند تکان دادن مچ دست، انگشت شست، دست یا بازو را در ذهن خود تصور کند. سپس سیستم هوش مصنوعی نقشه‌ای از این حرکات ذهنی تهیه می‎کند و با گذشت زمان، دقت بازو در اجرای این فرمان‌ها افزایش می‌یابد. هوش مصنوعی با هر بار پردازش یک حرکت جدید، اطلاعات قبلی را بهبود می‎دهد و درک بهتری از فرامین ذهنی بیمار پیدا می‌کند. این نوع سیستم در حال حاضر همانند رابط‌های رایانه‎ای مغز و هوش مصنوعی، توسط دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا برای کمک به بیماران ناتوان از سخنگویی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پیشرفت بیمار با استفاده از هوش مصنوعی
به گفته گانگولی، این فناوری با الگوریتم‌های هوش مصنوعی امکان یادگیری مداوم را فراهم می‌کند. بعد از حدود پنج تا شش روز تمرین، هوش مصنوعی به مرحله‌ای می‌رسد که می‌تواند عملکرد بیمار را به‌طور پایدار کنترل کند. او همچنین اشاره می‌کند که در حال حاضر از این سیستم برای کمک به بسیاری از بیماران دارای اختلالات مختلف نیز استفاده می‌شود. بازوی رباتیکی که در این پژوهش به کار رفته، تأییدیه سازمان غذا و داروی ایالات متحده را دریافت کرده است. بااین‌حال، هنوز وزن زیادی دارد و استفاده از آن دشوار است. تیم تحقیقاتی امیدوار است که در آینده بتواند نسخه‌ای سبک‌تر و کاربردی‌تر از این فناوری تولید کند تا برای طیف گسترده‌تری از بیماران قابل‌استفاده باشد.
 بازگرداندن توانایی حرکت به افراد دچار آسیب نخاعی
علاوه بر این تحقیق، دانشمندان سوئیسی در سال ۲۰۲۳ موفق شدند با استفاده از یک ایمپلنت مغزی آزمایشی، ارتباط بی‌سیمی بین مغز و ستون فقرات بیمار برقرار کنند. این روش باعث شد فردی که دچار آسیب نخاعی شدید شده بود، پس از ۱۲ سال بتواند دوباره راه برود. همچنین در یک آزمایش دیگر، پزشکان سوئیسی نشان دادند که با ارسال پالس‌های الکتریکی به ستون فقرات، بیمار مبتلا به پارکینسون توانست بدون کمک راه برود. با پیشرفت سریع علوم عصب‌شناسی و هوش مصنوعی، این فناوری‌ها نشان از آینده‌ای دارند که در آن افراد دارای ناتوانی‌های حرکتی می‌توانند زندگی مستقل‌تری داشته باشند. ایمپلنت‌های مغزی نه تنها می‌توانند به بازگرداندن توانایی‌های حرکتی کمک کنند، بلکه مسیرهای نوینی برای درمان بیماری‌های عصبی، تقویت حافظه و افزایش توانایی‌های شناختی باز کرده‌اند. این پیشرفت‌ها قدم بلندی به سوی ترکیب هوش انسانی و ماشین به شمار می‌آید.