بر مدار توازن دیپلماتیک

عراقچی به مسکو می رود تا نشان دهد تیم سیاست خارجی به نوعی "پلن بی" دیپلماسی را نیز آماده و و کل روابط خارجی  را متوقف مذاکره با آمریکا نکرده است

نویسنده: توکلی

مترجم:



در دل تب و تاب گمانه‌زنی‌ها پیرامون مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن، تحرکات دیپلماتیک ایران در جبهه شرقی نیز به موازات آن در حال پیگیری است. به نظر می رسد دولت چهاردهم قرار نیست تجربه تلخ دهه 90 را تکرار کند و همه تخم مرغ های خود را در سبد غرب قرار دهد و برای رسیدن به یک توافق به روابط خود با شرکای شرقی لطمه بزند. برگزاری نشست سه‌جانبه کارشناسی میان ایران، روسیه و چین پیش از مذاکرات غیر مستقیم تهران - واشنگتن و حالا نیز آن طور که در خبر ها آمده سفر آتی سید عباس عراقچی رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان  به مسکو در پسا مذاکرات مسقط، چهره کهنه‌کار سیاست خارجی ایران،  نشان از رویکرد چندوجهی تهران در عرصه بین‌المللی دارد. این تحرکات، به زعم ناظران، نه تنها با هدف حفظ توازن در روابط با قدرت‌های شرقی و غربی صورت می‌گیرد، بلکه تلاشی است برای رفع هرگونه ابهام از سوی متحدان شرقی در خصوص مسیر پیش روی تعاملات غیرمستقیم با ایالات متحده. پیش از این برگزاری نشست سه‌جانبه کارشناسی میان نمایندگان ایران، روسیه و چین پیش از آغاز مذاکرات مسقط،  پیام‌های مهمی برای واشنگتن و دیگر پایتخت‌های منطقه به همراه داشت. این نشست ک بستری را فراهم آورد تا سه قدرت مهم منطقه‌ای و بین‌المللی، دیدگاه‌های خود را پیرامون پرونده هسته‌ای ایران و چالش‌های پیش روی آن به اشتراک بگذارند. به باور تحلیلگران بین المللی  با توجه به نزدیکی مواضع تهران، مسکو و پکن در بسیاری از مسائل بین‌المللی و مخالفت مشترک آن‌ها با سیاست‌های یک‌جانبه‌گرایانه دولت ترامپ، این نشست به تقویت همگرایی و هماهنگی راهبردی میان این سه کشور در آستانه تعاملات ایران با غرب کمک شایانی کرد. تهران با انجام این نشست، عملاً به متحدان شرقی خود نشان داد که در جریان هرگونه گفت‌وگو با آمریکا، منافع و دغدغه‌های آن‌ها را نیز مدنظر قرار خواهد داد و به دنبال اتخاذ رویکردی متوازن و مبتنی بر منافع مشترک است. سفر آتی عراقچی به مسکو در پایان این هفته و پس از برگزاری مذاکرات مسقط نیز به نظر در همین چارچوب تعریف میشود. در حالی که این دیدار پیش از بحث مذاکرات مسقط برنامه ریزی شده بوده ، اما با توجه به سابقه روابط راهبردی تهران و مسکو، می‌توان گمانه‌زنی کرد که محور اصلی گفت‌وگوها، تبادل نظر پیرامون نتایج مذاکرات با دولت ترامپ در عمان و رایزنی درباره گام‌های بعدی در پرونده هسته‌ای ایران خواهد بود. تهران به خوبی آگاه میداند که هرگونه گشایش در روابط با غرب، می‌تواند با حساسیت‌هایی از سوی متحدان شرقی‌اش مواجه شود. از این رو، این سفر را می‌توان تلاشی برای اطمینان‌بخشی به مسکو تلقی کرد؛ تأکیدی بر این نکته که هرگونه تعامل با واشنگتن، نافی روابط مستحکم و بلندمدت با روسیه نخواهد بود و تهران همچنان بر حفظ توازن در سیاست خارجی خود اصرار دارد. به نظر می‌رسد راهبرد دیپلماتیک ایران در این مقطع حساس، مبتنی بر اصل «نه شرقی، نه غربی، بلکه تعامل متوازن با همه» است. تهران با در پیش گرفتن این رویکرد، تلاش می‌کند تا ضمن باز کردن روزنه‌های دیپلماتیک با غرب برای رفع تحریم‌ها و احیای برجام، از ایجاد هرگونه شکاف و سوءتفاهم با متحدان شرقی خود جلوگیری کند. نشست سه‌جانبه با روسیه و چین پیش از مذاکرات مسقط و سفر آتی عراقچی به مسکو پس از آن، گام‌های مهمی در راستای تحقق این راهبرد ارزیابی می‌شوند. تهران به خوبی می‌داند که در معادلات پیچیده بین‌المللی، حفظ توازن در روابط و جلب اعتماد تمامی شرکای راهبردی، کلید موفقیت در پیشبرد منافع ملی خواهد بود. 
10 صفحه آخر