کولرهای آبی به علت ارزان بودن و سادگی یکی از پر استفاده ترین مدل سیستم های سرمایشی در ایام گرم سال در کشور ما هستند. به رغم این مزیت ها اما این کولرها کمترین میزان بازدهی را نسبت به برق مصرفی خود دارند و با توجه به مشکلاتی مثل ناترازی در حوزه انرژی و مصرف بسیار بالای آب جایگزینی آن ها با کولرهای آبی نسل جدید (BLDC) امری واجب به نظر می رسد. به همین بهانه و با رونق گرفتن بازار خرید و سرویس کولرهای آبی گزارشی از تعدادی از بازار های عرضه کالا و خدمات در این حوزه تهیه کرده ایم که در ادامه می خوانید.

​​​​​​​
گویا تب گرمای این روزها هنوز به بسیاری از فروشگاه های سرای بلور مشهد نرسیده بود و تعداد فروشگاه هایی که کولر آورده بودند، به تعداد انگشتان یک دست هم نمی رسید. یکی از معدود فروشگاه هایی که انواع کولر آبی را داشت، از دور نظرم را جلب کرد. این فروشگاه تعدادی کولر آبی معمولی، سلولزی و پرتابل داشت که برای جذب مشتری در مقابل فروشگاه قرار داده بود. وارد فروشگاه شدم، از فروشنده پرسیدم که آیا کولر BLDC دارید؟ فروشنده که گویا تا به حال این نام به گوشش نخورده بود گفت: BLDC چیست؟ که گفتم موتورش بدون تسمه است و بدنه پلیمری دارد و علاوه بر مدل های باد دهی زیاد و متنوع، مصرف آب و برق خیلی کمتری هم دارد. فروشنده که گویا فقط قسمت «بدون تسمه» از حرف هایم را متوجه شده بود، گفت: بله دارم و به تعدادی کارتن که روی هم چیده شده بود، اشاره کرد و گفت: بله کولر بدون تسمه دارم و اتفاقا پوشال هایش هم سلولزی است و بدنه آن هم پلیمری است اما به آن BLDC نمی گوییم. قیمت مدل 24000 آن هم 34 میلیون تومان است علاوه بر این کولر ساده سلولزی 8000 هم دارم که 21 میلیون تومان است و اگر از این مدل های پرتابل (ایستاده) هم بخواهی 3000 آن را دارم که 3 میلیون و 800 هزار تومان است. کولر اولی که معرفی کرد گرچه قیمت و ویژگی های کولر BLDC را داشت اما متوجه شدم که مدل هایی از کولر های آبی ساده را که به جای پروانه از فن برای هوادهی استفاده می کند، به اسم بدون تسمه معرفی می کند. درباره کولر آبی پرتابل هم نکته ای که وجود داشت این بود که دارای برچسب انرژی با گرید D بود و بازدهی خیلی پایینی داشت این در حالی بود که عموم کولرهای آبی داخل بازار یا فاقد برچسب انرژی بودند یا حداقل آن را در جایی قرار داده بودند که در معرض دید مشتری قرار نداشت.
قطعاتش در بازار نیست
ناامید از یافتن کولر BLDC این بار به خیابان آخوند خراسانی رفتم و وارد اولین مغازه ای شدم که در مقابل آن تعدادی پوشال کولر قرار داشت. از فروشنده پرسیدم که آیا موتور کولر BLDC دارد؟ فروشنده پاسخ داد: نه ندارم و بعید هم می دانم قطعات آن جایی پیدا شود چون قیمت هایش هم خیلی بالاست. این بار از فروشنده پرسیدم اگر یک کولر قدیمی را بخواهیم به این مدل جدید ارتقا دهیم چقدر باید هزینه کنیم؟ که پاسخ داد: باید حداقل بالای 11 یا 12 میلیون تومان هزینه داشته باشد. البته من خیلی قیمت ها را ندارم و حدودی می‌گویم. خود آن کولرها را هم من اینجا در بازار ندیده ام. درست است که الان خیلی برای آن تبلیغ می شود، این ها را من هم در اینستاگرام دیده ام. اما مدل های قدیمی حداقل اگر قطعه اش خراب بشود همه جا می‌توانی پیدا کنی. ولی مثلا برد الکترونیکی این مدل را کجا می توانی پیدا کنی؟ علاوه بر این به قیمتش هم نمی ارزد مثلا موتور آن را شنیده ام فقط حدود 9 میلیون تومان قیمت دارد در حالی که بهترین موتور کولر معمولی داخل بازار حدود ۵ میلیون تومان است.
بالاخره پیدا شد!
به راهم ادامه دادم و در حالی که با توجه به مشاهداتم بعید می دانستم بتوانم این درّ نایاب را پیدا کنم اما ناگهان در آن سوی خیابان چشمم به کولر پلیمری مشابه کولر های BLDC افتاد. وارد فروشگاهی شدم که نه تنها انواع مختلف این کولرها را داشت بلکه یکی را هم روشن کرده بود و با برداشتن قاب کناری آن فضای داخلی آن را هم به مشتری هایش نشان می داد. این بار با معرفی خودم به عنوان خبرنگار کم و کیف قیمتی این کولرها و امکان ارتقای کولرهای قدیمی به این مدل جدید را از فروشنده سوال کردم که وی این گونه پاسخم را داد: قیمت هایش که اختلاف نسبتا زیاد دوبرابری با مدل های عادی دارد اما کم کم دارد جا می افتد. الان در بازار یک کولر معمولی سایز ۸۰۰۰ از پایه ۱۲ تا ۲۰ میلیون تومان قیمت دارد اما کولرهای BLDC از پایه ۳۰ تا ۵۵ میلیون تومان قیمت دارند. البته امسال نسبت به سال قبل که اولین سالی بود که این کولرها وارد بازار شده بودند؛ مردم استقبال بهتری می‌کنند و فروشمان بد هم نیست. درباره قطعات آن هم درست است که هنوز خیلی در بازار وجود ندارد آن هم چون هنوز این مدل ها حدود دو سال است که آمده و نیازی برای قطعات آن در بازار نبوده است؛ اما قطعات آن چون تولید داخل است، به وفور وجود دارد و از طریق خود شرکت ها می توان قطعه مورد نیاز را به راحتی تهیه کرد. از طرفی استاندارد هم هستند و برچسب انرژی گرید A هم دارند. نکته دیگر بحث ارتقای کولرهای قدیمی به این مدل هاست که شدنی است و می‌توان با نصب موتور و قطعاتی مثل اینورتر و برد الکترونیکی آن روی کولر های قدیمی آن ها را ارتقا داد اما واقعیت این است که این قطعات گران هستند و حداقل حدود ۲۰ میلیون تومان روی دست مصرف کننده خرج می گذارند.
تا 60 درصد کاهش مصرف انرژی با BLDC
علیرضا کاشی مدیر روابط عمومی شرکت توزیع برق مشهد نیز با اشاره به بازده بالای موتورهای BLDC به «خراسان رضوی» می گوید: فناوری موتورهای BLDC جدیدتر از نسل های قبل است و به همین دلیل هم بسیار پربازده و کم مصرف است. این موتورها اگر به جای موتورهای کولر آبی نصب شود باعث کاهش بین ۵۰ تا ۶۰ درصد در مصرف برق می شود و ۲۰ درصد هم در مصرف آب صرفه جویی می‌کند. ما در شهر مشهد حدود یک میلیون و 200هزار کولر آبی داریم که اگر این تعداد کولر موتورهایشان با مدل BLDC تعویض شود بسیار ارزشمند خواهد بود. کاشی درباره برنامه ریزی ها برای تعویض موتورهای قدیمی کولر با مدل های BLDC در جهت سرعت بخشیدن به کاهش مصرف انرژی در تابستان امسال خاطرنشان می کند:در جلسه ای که در اسفند سال گذشته در مشهد آقای طرزطلب مدیرعامل شرکت ساتبا و معاون وزیر نیرو حضور داشتند، اعلام شد که برای تعویض یک میلیون موتور کولر با موتورهای BLDC در مشهد کمک خواهند کرد ، با توجه به این که هنوز دستورالعمل و جزئیاتی درباره انجام این طرح نشنیده ایم هنوز اظهار نظر درباره این مسئله امکان پذیر نیست اما به محض این که این دستورالعمل را دریافت کنیم قطعا از طریق رسانه های گروهی به مردم اعلام خواهیم کرد که تعویض این موتورها چه شرایط و هزینه هایی دارد و شامل چه کسانی می شود.
تشویق برای کم مصرف ها
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر این که علت یافت نشدن قطعات این کولرها در بازار و قیمت بالای آن ها چیست می گوید: طبیعتا به خاطر امکانات و ویژگی های متفاوتی که این موتور با نمونه های قدیمی تر دارد در بازار قیمت بالاتری دارد. از طرفی این موتورها توسط یک شرکت دانش بنیان تولید می‌شود و هنوز به آن عمومیت خاص و تولید انبوه نرسیده است. کاشی ادامه می دهد: استفاده از فناوری های جدید و مخصوصا استفاده از این موتور های پربازده نسبت به موتورهای کولر آبی موجود قطعا کمک حال بسیار خوبی برای مردم خواهد بود. اگر مشترکی کمتراز الگوی مصرف تعیین شده در تابستان و کمتر از ۳۰۰ کیلووات مصرف داشته باشد از مشوق تخفیفات نرخ ریالی در قبض برق برخوردار خواهد شد و قطعا استفاده از این موتورها کمک زیادی هم به کاهش مصرف برق و برخورداری از این مشوق ها به مشترکین ما خواهد کرد.