«قطع گاه و بی گاه برق، دیگر تفاوتی نمی‌کند، کارد به استخوان رسیده است، در شهرک صنعتی را ببندیم تا همه راحت شوند.» این از جمله گلایه‌های صنعتگران است. خبرهای کوتاه و بلند و پشت پرده حکایت از آن دارد که امسال به خاطر کاهش شدید منابع آبی و خشکسالی کشور بخشی از نیروگاه‌های برق‌آبی کشور از مدار خارج خواهند شد و این معنی‌اش آن است که امسال وضعیت کسری برق بیشتری را نسبت به سال گذشته تجربه خواهیم کرد که نشانه‌های آن را می‌توان در قطعی وقت و بی‌وقت برق خانگی و صنایع در فروردین ماه امسال دید که این امر بی‌سابقه بوده است.
​​​​​​​

حالا که دمای هوا برمدار 35 تا 40 درجه حلقه‌زده و سیستم‌های سرمایشی خانگی به‌ناچار و گاه برای فرار از آلودگی هوا و گرد و خاک روشن‌شده‌اند، این کسری به شدت به چشم می‌آید و شاهد قطعی گاه و بی گاه برق منازل و کارخانه‌ها هستیم درحالی‌که زمستان سال گذشته وزیر نیرو اعلام کرده بوده سال آینده با مشکل کسری روبه رو نخواهیم شد.
قطعی برق صنایع 3 روز در هفته؟
آن‌طور که رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده است گویی امسال بناست به خاطر تشدید کسری برق ناشی از خشکسالی، قطعی برق صنایع به 3 روز در هفته برسد. بنا بر اذعان فیروز ابراهیمی این قطعی برق 3 روزه یعنی تعطیلی  صنایع. یعنی در شرایطی که عمده کارخانه‌ها با ظرفیت پایین‌تر و تا 50 درصد در حال فعالیت هستند، اگر بنا باشد قطعی برق به  3 روز در هفته برسد یعنی همین ظرفیت فعلی هم نصف شود و این یعنی مرگ صنایع. این که صنایع 3 روز در هفته تعطیل باشد تولید کردن و فعال بودن چه صرفه‌ای برایش دارد؟ سه روز در هفته یعنی نیمی از ماه را واحد تولیدی به‌اجبار تعطیل باشد درحالی‌که دولت تمام و کمال مطالبات و تعرفه‌های بیمه‌ای و مالیاتی را از آن‌ها می گیرد.
موضوعی که دبیر انجمن مدیران صنایع استان هم آن را تایید می‌کند و می‌گوید: درصورتی‌که قطعی برق صنایع به سه روز در هفته برسد، تولید عملاً اقتصادی نخواهد بود. بنا بر گفته مهدی مرادی تا پیش‌ازاین بخش عمده بار قطعی بر دوش مصرف خانگی بوده اما در استان خراسان رضوی از همان ابتدا این کسری بر دوش صنایع بوده است.
خنده‌ای تلخ
این صنعتگر استان با خنده‌ای تلخ می‌گوید: امروز به‌جایی رسیده‌ایم که از متولیان خواهش کنیم که حداقل قطعی برق را بدون برنامه و اعلام قبلی اجرا نکنید.
بنا بر اذعان دبیر انجمن صنایع استان و به نقل از مدیران حوزه برق کشور در حال حاضر تقریباً 15 هزار مگاوات از تولید برق کشور به اورهال رفته است و با توجه به خشکسالی‌ها و شرایط پیش‌آمده برای نیروگاه‌های برق‌آبی به‌احتمال‌زیاد قطعی برق صنایع به 3 روز در هفته هم افزایش پیدا خواهد کرد که عملاً تولید در چنین شرایطی صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
قبول نداریم
اما مدیرکل صمت استان گزاره تعطیلی صنایع استان به مدت سه روز در هفته را به‌طور کل مردود و آن را فاقد ارزش پاسخگویی می‌داند. رجبی بر مدیریت مصرف و تقسیم آن بین بخش‌های مختلف تاکید دارد و می‌گوید: در ستاد انرژی استان تمام تلاش‌ها بر این است که قطعی برق صنایع استان فراتر از یک روز در هفته نرود و نهایتاً در پیک مصرفی به دو روز در هفته برسد.
اگرچه سخنان مدیرکل صمت استان در جایگاهی که دارد قابل‌درک است و نگرانی از این که طرح موضوع منجر به عادی انگاری اجرای آن خواهد شد هم شاید درست باشد اما گوشه نظرهای این مسئول درباره این که چرا هنوز برخی از نیروگاه‌ها به مدار بازنگشته‌اند، خود بیانگر برخی انتقادات جدی وزارت صمت به وزارت نیروست که چرا باید حوزه تولید جور تمامی کسری برق کشور را به دوش بکشد و این که چرا متولیان تولید انرژی اقدام عاجل و جدی در بازگرداندن نیروگاه‌ها به مدار نمی‌کنند. اما در میان گفته‌های مدیرکل صمت اشاره‌ای به بحران آب شد؛ که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
بحران غیرقابل‌انکار
در گفت و گویی که با مدیران بخش خصوصی داشتیم و پاسخی که از متولی تسهیل ساز تولید از سوی دولت شنیدیم، چند گزاره مهم وجود دارد؛ ابتدا این که تولیدکنندگان به‌حق نگران قطعی برق و تعطیلی تولید هستند. وقتی رئیس خانه صمت می‌گوید از 100 تماسی که با بنده گرفته می‌شود 90 مورد مربوط به قطعی برق است ولی گویی یک حقیقت اعمال‌شده وجود دارد که کسی یارای مقاومت برابر آن را ندارد؛ بحران آب.
خشکسالی و بحران آب حاکم بر کشور شاید بیشتر از همه برای خراسانی‌ها و استان‌های مرکزی قابل‌لمس است اما امروز خشکسالی برای مدیران عالی کشور هم قابل‌لمس شده است. نیروگاه‌های برق‌آبی، تا به امروز 15 درصد برق کشور را تأمین می‌کردند که حدود 90 درصد آن در حوزه کارون است اما امروز به دلیل کاهش شدید بارندگی در این حوزه وزارت نیرو مدعی است سهم نیروگاه‌های برق‌آبی در تولید برق کشور به 5 درصد تنزل پیداکرده و همین موضوع باعث کاهش تولید برق و درنتیجه اجرای برنامه‌های قطعی برق بعضاً بدون برنامه از فروردین‌ماه شده درحالی‌که وزارت نیرو اعلام کرده بود این‌گونه نخواهد شد. به همین دلیل است که تولیدکنندگان استان قانع شده‌اند که قطعی برق انجام شود اما حداقل با برنامه اجرا شود و دوم این که مدیران دولتی تولید تقاضا دارند این قطعی برق بین همه بخش‌ها تقسیم شود و یک‌طرفه بر صنعت و تولید اعمال نشود. شاید تلخ باشد اما باید اذعان کرد تنها کاری که حداقل در ظاهر دیده می‌شود، این است که وزارت نیرو هیچ پیش‌بینی از خارج از مدار شدن برخی نیروگاه‌ها یا کاهش تولید برق نیروگاه‌های برق‌آبی نداشته است که امروز به چنین وضعیتی دچار شده و پاسخ قانع‌کننده‌ای برای آن ندارد.
یک هفته بی‌ارزش
اما شاید گزاره دیگری که کمتر به آن پرداخته‌شده، مسئله‌ای است که در میان گفته‌های مدیرکل صمت دیده می‌شود؛ این که چرا برخی نیروگاه‌ها زودتر به چرخه تولید برق بازنمی‌گردند؟ برای چکش‌کاری این گزاره به یک نقل قول از استاندار خراسان رضوی در نشست خبری اخیر وی با اصحاب رسانه اشاره می‌کنیم؛ مظفری به عملکرد یک مدیر در پیگیری مطالبه ای اشاره کرد مبنی بر این وقتی به مدیر مربوطه ابلاغ شد که مطالبه را زودتر پیگیری کند، آن مدیر اظهار کرد این هفته به تهران می‌رود و هفته آینده در بازگشت آن را پیگیری خواهد کرد ولی استاندار به آن مدیر دستور داد امروز (پنج شنبه) که به تهران می‌روید موضوع را از تهران پیگیری و نتیجه را روز یک شنبه که از تهران بازمی‌گردید، اعمال کنید تا مشکل ارباب‌رجوع برطرف شود. استاندار با این مثال تلویحاً اظهار کرد وقتی برای یک مدیر دولتی هدر رفتن یک هفته برای انجام یک کار و حل مشکل، امری عادی است، مشکلات قطعاً عمیق‌تر می‌شود. درواقع این گزاره بسیار حائز اهمیت است و آن اشاره‌ای به «روزمرگی» و دیوان‌سالاری بعضاً قلدر و غیرپاسخگوی برخی مدیران دولتی است که محدود به دولت فعلی و قبلی نیست. این که برخی مدیران دولتی برای حل یک مشکل و پیگیری یک مطالبه که یک‌روزه قابل‌حل است شاید ماه‌ها وقت مردم و مملکت را هدر می‌دهند، خروجی آن وضعیتی می‌شود که امروز در بخش‌های زیادی از امور کشور دیده می‌شود.
این که چرا هیچ پیش‌بینی برای وضعیت امروز تولید برق کشور در نظر گرفته نشده آن‌هم در شرایطی که حوزه مدیریت منابع آب کشور هم در اختیار این وزارتخانه است و از وضعیت آگاه بوده‌اند و این که امروز بخش مهمی از نیروگاه‌های کشور به‌ناچار وارد اورهال و خاموش شده‌اند، چیزی جز عیان کردن برخی ناهماهنگی‌های جدی در حوزه انرژی کشور به خصوص وزارت نیرو نیست. البته این گفتار با علم به این که امروز مدیران و مهندسان نیروگاه‌های کشور تحت شدیدترین وضعیت لجستیکی در تلاش هستند که برق کشور وارد مرحله بحرانی نشود، عنوان می‌شود که شاید لازم است رئیس‌جمهور محترم طبق شعار خود، مدیریت‌ها را بر اساس خروجی‌ها و «عملکردها»، «ارزیابی» کند و شاید شوک مدیریتی در این حوزه ضروری است. هرچند امیدوار هستیم که برخی نیروگاه‌ها زودتر به چرخه تولید برق بازگردند و وضعیت به‌گونه‌ای پیش رود که ناچار به تن دادن به تصمیمات دردناک نشویم اما در واقعیت بدون تعارف تابستان خشک و گرم پیش روست که اگر با همین رویه پیش برویم ممکن است در تیرماه و حتی زودتر برق ما را غافلگیر کند که آن موقع هیچ عذری در درگاه ملت قابل‌پذیرش نیست.