«امیدوارم که گذرت به دندون پزشکی نخوره اما....»؛ چنان روی اعصاب و تکراری است که همان کلمه اول با عصبانیت مکالمه را قطع می کنی. قطعا شما هم با این جملات و یا جمله های مشابه این در تماس های تبلیغاتی که وقت و بی وقت روی تلفن همراه ظاهر می شود مواجه بوده اید. در سال‌های اخیر، یکی از موضوعاتی که به طور مداوم در میان کاربران تلفن همراه مطرح شده، مزاحمت‌های ناشی از تماس‌های تبلیغاتی ناخواسته است. این تماس‌ها که اغلب در ساعات نامناسب و بدون رضایت گیرنده انجام می‌شود، به یکی از گلایه های جدی مردم تبدیل شده است. از تبلیغات اپراتورهای مخابراتی گرفته تا پیشنهادهای تجاری شرکت‌های خصوصی، این تماس‌ها نه تنها حریم خصوصی افراد را نقض می‌کنند، بلکه به دلیل تکرار و زمان‌بندی نامناسب، گلایه و نارضایتی گسترده‌ای را در میان مردم برانگیخته ‌است.
​​​​​​​

«کلافه شدیم از شر این تماس های تبلیغاتی که با تلفن همراه ما گرفته می شود. باید چه کار کنیم که از شر این تماس های تبلیغاتی راحت شویم؟ لطفا پیگیری کنید.»؛ یکی از چندین گلایه مردمی است که یا به صورت پیامک و یا در تماس با روزنامه خراسان رضوی مطرح کرده و خواستار پیگیری آن شده اند. تماس‌های تبلیغاتی معمولاً با هدف معرفی خدمات یا محصولات شرکت‌ها انجام می‌شود. با این حال، آنچه این تماس‌ها را به یک معضل تبدیل کرده، روش اجرای آن است. بسیاری از این تماس‌ها در ساعات نامناسب، مانند نیمه‌شب یا هنگام استراحت، انجام می‌شود. کاربری در توئیتی در پلتفرم ایکس نوشته است: «با سرشماره‌های ۰۹۴۲ حتی نصف شب هم تماس تبلیغاتی می گیرند، شکایت کردم و گفتن این سرشماره برای فلان شرکت خصوصی است و به ما ارتباطی نداره. مشکل اینه نمیشه بلاک کرد چون هر بار با یک شماره جدید تماس می‌گیرن.» علاوه بر این، نبود نظارت کافی بر شرکت‌های تبلیغاتی و فقدان یک سیستم جامع برای جلوگیری از این تماس‌ها، به گسترش این مشکل دامن زده است. در حالی که پیامک‌های تبلیغاتی تا حدی با اجرای روش های مختلف کنترل شد، اما تماس‌های صوتی تبلیغاتی همچنان به عنوان یک مشکل جدی برای مردم باقی مانده‌ است، این تماس‌ها طیف گسترده‌ای از موضوعات را شامل می‌شود، از پیشنهاد وام‌های بانکی و تبلیغات بیمه عمر و درمان گرفته تا فروش محصولات آرایشی و بهداشتی و تبلیغات مؤسسات آموزشی و کلاس‌های کنکور!
ممنوع است!
تماس‌های تبلیغاتی نه تنها به دلیل زمان‌بندی نامناسب، بلکه به دلیل محتوای تکراری و غیرمرتبط، احساس ناامنی و نقض حریم خصوصی را در میان کاربران ایجاد کرده‌اند. بسیاری از شهروندان نیز از این موضوع به عنوان «تجاوز به حریم خصوصی» یاد می‌کنند. گلایه های مردم در این زمینه را از حسن آذری مدیر مخابرات منطقه خراسان رضوی پیگیری می کنیم. وی در پاسخ به این سوال که با توجه به گلایه جدی مردم از مزاحمت های تماس های تبلیغاتی آیا این اقدام از سوی تماس گیرندگان قانونی است؟ به «خراسان رضوی» می گوید: در راستای رعایت حقوق شهروندی، هرگونه تماس صوتی تبلیغاتی (انانس) از طریق تلفن همراه و ثابت ممنوع است مگر پیام هایی که ازطرف اپراتور تلفن برای اختلال خطوط، تلفن تخلیه و... ارسال شود که درواقع اطلاع رسانی برای ارائه خدمات مطلوب به مشترکین تلفن است.
چطور شکایت و پیگیری کنیم؟
علاوه بر این، برخی شهروندان از نبود راهکارهای مؤثر برای توقف این تماس‌ها شکایت دارند. آذری در پاسخ به این مطالبه مردم که چطور می توان جلوی برقراری این تماس های تبلیغاتی را گرفت، اظهار می کند: چنانچه از طرف شرکت های مختلف برای تبلیغات تماس صوتی برقرار شود، شهروندان 
می توانند طی تماس با تلفن ۱۹۵ نسبت به ثبت شکایات خود در سامانه پاسخگویی شکایات سازمان تنظیم مقررات اقدام کنند تا پیگیری لازم صورت گیرد. وی می افزاید: مردم می توانند طی تماس با سامانه ۱۹۵ که مربوط به سازمان تنظیم مقررات است و ثبت شکایت، جلوی برقراری و تکرار تماس های تبلیغاتی را بگیرند.
از مدیر مخابرات منطقه خراسان رضوی سوال می کنیم که آیا آماری از تعداد شکایات مردم در این زمینه دارید؟ که پاسخ می دهد: خیر، چراکه شکایات در سامانه ۱۹۵ ثبت می شود که این سامانه مربوط به سازمان تنظیم مقررات است.
نکته دیگر این که بسیاری از این تماس‌ها توسط شرکت‌های ثالث انجام می‌شود که شماره‌های کاربران را از منابع مختلف، از جمله برخی وب‌سایت‌ها که اطلاعات کاربران را جمع‌آوری می‌کنند، به دست می آورند. آذری در پاسخ به این سوال که بانک اطلاعاتی شماره تلفن مردم چگونه در اختیار شرکت ها قرار می گیرد؟ می گوید: شرکت ها خود به صورت رندوم اطلاعات را جمع می کنند.
خلاف قانون است!
اما قانون در این باره چه می گوید؟ سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای مقابله با این معضل انجام داده است. این سازمان بارها اعلام کرده که تماس‌های تبلیغاتی به نوعی مزاحمت تلفنی محسوب می‌شود و خلاف قانون است. همچنین در مهرماه ۱۴۰۳، کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، مقررات حاکم بر ارائه خدمات محتوای صوتی ارزش‌افزوده تبلیغاتی را تعیین کرده که براساس آن ارائه خدمت محتوای صوتی ارزش افزوده تبلیغاتی، ممنوع است. رگولاتوری در این مصوبه خود، محتوای صوتی ارزش‌افزوده تبلیغاتی را این‌طور تعریف کرده است: محتوای صوتی که توسط مشترک یک دارنده پروانه به صورت خودکار یا غیرخودکار با هدف تبلیغ یک محصول به مشترکین همان دارنده پروانه یا دیگر دارندگان پروانه ارسال می‌شود. در بخشی از ماده ۲ این مصوبه گفته شده است که دارندگان پروانه موظف هستند سامانه تشخیص تماس ‌های محتوای صوتی ارزش افزوده تبلیغاتی مزاحم و ناخواسته را برابر ضوابط ابلاغی سازمان راه اندازی و از راهیابی این گونه تماس ‌ها در شبکه ممانعت کنند.
اما این سوال همچنان به قوت خود باقی است که چرا با وجود ممنوعیت قانونی برقراری تماس های صوتی تبلیغاتی و مزاحمت هایی که برای مردم ایجاد می شود، اما همچنان شاهد تکرار آن و افزایش گلایه های مردم در این زمینه هستیم؟ به نظر می رسد نبود جریمه‌های بازدارنده برای متخلفان نیز به ادامه این روند کمک کرده است. اگرچه تماس‌های تبلیغاتی طبق قانون ممنوع است، اما نبود نظارت کافی موجب ادامه دار شدن این روند شده است. برخی از شرکت های متولی برقراری این تماس های تبلیغاتی نیز با تغییر مداوم شماره‌ها، از محدودیت هایی که برای آن ها ایجاد می شود فرار می کنند.
چند پیشنهاد اجرایی
به هرحال برای کاهش برقراری این تماس های مزاحم تبلیغاتی و رسیدگی به گلایه های مردم در این زمینه چند راهکار می‌تواند مؤثر باشد.
تقویت نظارت و جریمه‌های بازدارنده: رگولاتوری می تواند جریمه‌های سنگین‌تری برای متخلفان در این زمینه اعمال کند و نظارت بر اپراتورها را افزایش دهد تا موجب کاهش تخلفات در این زمینه شود.
آموزش عمومی: اطلاع‌رسانی گسترده درباره سامانه ۱۹۵ و نحوه ثبت شکایت می‌تواند مشارکت مردم در پیگیری و شکایت از تماس های تبلیغاتی مزاحم را افزایش دهد.
فناوری‌های مسدودسازی: توسعه اپلیکیشن‌ها یا تنظیمات سیستمی در تلفن‌های همراه که به کاربران امکان مسدودسازی خودکار تماس‌های تبلیغاتی را بدهد نیز می تواند راهگشا و موثر باشد.
شفافیت در جمع‌آوری داده‌ها: وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها باید ملزم شوند که از کاربران برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات شان رضایت صریح بگیرند.
تماس‌های تبلیغاتی مزاحم به یکی از مشکلات روزمره کاربران تلفن همراه تبدیل شده ‌است. این تماس‌ها نه تنها وقت و آرامش مردم را مختل می‌کند، بلکه به دلیل نقض حریم خصوصی و نبود راهکارهای مؤثر، گلایه های جدی مردم را به همراه داشته است. در حالی که قوانین به صورت جدی این اقدام را ممنوع اعلام کرده است و سامانه‌هایی مانند ۱۹۵ برای مقابله با این مشکل وجود دارد، اما همچنان شاهد تکرار این ماجرا و ادامه مزاحمت ها برای مردم هستیم. با تقویت نظارت، اطلاع‌رسانی عمومی و استفاده از فناوری‌های جدید، می‌توان امیدی به کاهش این مزاحمت‌ها داشت. اما تا آن زمان، به نظر می‌رسد کاربران همچنان باید با این تماس‌های ناخواسته دست و پنجه نرم کنند.