​​​​​​​
در عمق روستاهای شهرستان کاشمر و کوهسرخ، دلهره‌ای دایمی در دل ساکنان خانه‌های خشتی و گلی وجود دارد. این خانه‌ها که زمانی نشانه‌ای از هویت و تاریخ منطقه بودند، اکنون به نمادهایی از آسیب‌پذیری و ناایمنی تبدیل شده‌اند. خانه‌های خشتی و گلی، با ویژگی‌های خاص خود، به دلیل کمبود تسهیلات، افزایش قیمت مصالح ساختمانی و بنیه اقتصادی پایین ساکنان، به طور فزاینده‌ای در برابر بلایای طبیعی آسیب‌پذیر شده‌اند. زلزله، سیل و سایر حوادث طبیعی، نه تنها جان ساکنان این خانه‌ها را تهدید می‌کند، بلکه به راحتی می‌تواند دارایی‌های آن‌ها را نابود کند. در واقع، این خانه‌ها به یک خطر بالقوه تبدیل شده‌اند. با نگاهی عمیق‌تر به این معضل، می‌توان به وضوح دید که ریشه‌های این دلهره‌ها، به ساختار اقتصادی و اجتماعی این روستاها بازمی‌گردد. اغلب روستاییان به دلیل بنیه اقتصادی پایین، توانایی تأمین هزینه‌های لازم برای تعمیر و بازسازی خانه هایشان را ندارند. این در حالی است که تسهیلات بانکی هم به میزان لازم در دسترس نیست و مشاغل پایدار و درآمدزا نیز در روستاها بسیار محدود است.
روستای فدافن به عنوان یکی از پرجمعیت‌ترین مناطق بخش مرکزی کاشمر شناخته می‌شود، اما اکثر منازل آن به مقاوم‌سازی نیاز دارد. به گزارش ایسنا، دهیار روستای فدافن در همین خصوص گفت: با این که روستای فدافن با ۶۰۰۰ نفر جمعیت از روستاهای پرجمعیت بخش مرکزی است اما حدود ۸۰ درصد منازل آن نیازمند مقاوم‌سازی است.
بافت قدیم روستای فدافن اصلا مقاوم نیست
رضا دلیری، گرانی مصالح و کمبود تسهیلات را از مهم‌ترین دلایل بی‌رغبتی مردم روستا به مقاوم‌سازی منازل خود دانست و افزود: ۴۰۰ میلیون تومانی که بنیاد مسکن تسهیلات می‌دهد فقط تا مرحله اجرای اسکلت بنا می‌توان پیش رفت. وی با بیان این که گرانی مصالح و افزایش دستمزد استادکار و کارگر و از سویی بنیه‌ پایین مالی روستاییان، عملاً ساخت منازل مقاوم را غیرممکن کرده است، اظهار کرد: تنها کسانی به سمت ساخت خانه‌های مقاوم می‌روند که وضعیت مالی خوبی دارند. دهیار روستای فدافن با اشاره به این که شرایط موجود موجب شده هرچه در خصوص اهمیت مقاوم‌سازی صحبت کنیم بی‌فایده باشد، تصریح کرد: بافت قدیم روستا هیچ گونه مقاومتی ندارند.
دلیری بیان کرد: وضعیت موجود موجب شده که اهالی روستا فقط یک پروانه ساخت می گیرند و ساخت و ساز را خودشان انجام می دهند و به هیچ عنوان مهندسی ساز و مقاوم نیست. وی گفت: ۵۰ درصد ساخت و سازهایی که اکنون در روستا انجام می‌شود بدون نظارت بنیاد مسکن است و هیچ نظارتی بر آن‌ها نیست و اگر پروانه‌ای هم می‌گیرند صرفاً برای امتیازات آب، برق و گاز است.
۵۹ درصد خانه‌های روستایی کاشمر غیرمقاوم هستند
رئیس اداره بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کاشمر نیز با اعلام این که امسال تسهیلات مقاوم سازی برای هر واحد مسکن روستایی ۴۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است، گفت: با توجه به اینکه شهرستان کاشمر در منطقه پرخطری به لحاظ مخاطرات طبیعی قرار دارد، ضرورت مقاوم‌سازی بسیار احساس می‌شود. احسان میری از وجود بافت‌های مسکونی فرسوده در شهر و روستاهای این شهرستان خبر داد و اظهار کرد: به خصوص از هسته مرکزی به سمت جنوب، جنوب غربی و جنوب شرقی شهر کاشمر، عمده بافت های مسکونی فرسوده هستند و مورد تهدید جدی حوادث طبیعی قرار دارند. وی با بیان این که تا به امروز 5100 واحد مسکن روستایی مقاوم‌سازی شده‌اند، بیان کرد: هنوز ۵۹ درصد واحدهای مسکونی روستایی شهرستان در برابر حوادث طبیعی به خصوص زمین‌لرزه غیرمقاوم و کم‌دوام هستند. میری، میزان تسهیلاتی که برای مقاوم سازی منازل روستایی پرداخت می‌شود را کم دانست و اظهار کرد: البته تلاش می‌شود علاوه بر این، تسهیلات دیگری هم در قالب تعمیرات، کمک‌های بلاعوض و ... به متقاضیان پرداخت کنیم.
وجود 3800 واحد مسکن روستایی غیرمقاوم در کوهسرخ
منازل روستایی شهرستان کوهسرخ هم وضعیتی مشابه منازل روستایی کاشمر دارند. ورود به روستاهای کوهسرخ، همانند ورود به دنیایی دیگر است. جایی که زمان به آرامی می‌گذرد و زندگی به شکل سنتی و با الگوهای قدیمی ادامه دارد. خانه‌ها عمدتاً از خشت و گل ساخته شده‌اند و سقف‌های چوبی آن‌ها، گویای قدمت و تاریخچه‌ای است که در دل این مناطق نهفته است. اما آنچه که بیش از هر چیز ذهن را مشغول می‌کند، وضعیت ایمنی این بناها در برابر زلزله است. کوهسرخ، منطقه‌ای زلزله‌خیز است و این واقعیت به تنهایی نگرانی‌های فراوانی را به وجود می‌آورد.
رئیس بنیاد مسکن کوهسرخ نیز با بیان این که تاکنون ۴۰ درصد منازل روستایی این شهرستان معادل ۲۵۰۰ واحد مقاوم‌سازی شده و ۶۰ درصد دیگر معادل ۳۸۰۰ واحد غیر مقاوم هستند، گفت: تمامی واحدهای غیرمقاوم، خشتی و گلی با سقف‌های چوبی هستند. محدثی ادامه داد: گرچه در سال‌های اخیر با فرهنگ‌سازی‌هایی که صورت گرفته و از سویی افزایش میزان تسهیلات مقاوم سازی، وضعیت در این حوزه بهتر شده اما هنوز رضایت‌بخش نیست. وی با اشاره به اینکه تاکنون سه یا چهار روستای شهرستان از تسهیلات مقاوم‌سازی استقبال خوبی داشته‌اند، افزود: نگران وضعیت بافت مسکونی بیش از ۷۰ درصد روستاهای شهرستان هستیم.