در یکی از قابل‌توجه‌ترین رویدادهای باستان‌شناسی اخیر، تیمی از پژوهشگران در اسپانیا موفق به کشف اثری از یک اثر انگشت انسانی شدند که به نئاندرتال‌ها و حدود ۴۳ هزار سال پیش نسبت داده می‌شود. مشاهدات اولیه نشان می‌دهد این اثر انگشت بخشی از یک نقش بر روی سنگ بوده که شباهت قابل توجهی به چهره انسان دارد. این کشف که به‌سرعت در رسانه‌های معتبری چون BBC و The Guardian بازتاب یافت، چندین پرسش اساسی درباره پیشینه هنر، نمادپردازی و توانمندی شناختی نئاندرتال‌ها مطرح کرده است.
جزئیات کشف
طبق گزارش BBC و به نقل از باستان‌شناسان اسپانیایی، آنچه این کشف را استثنایی می‌کند، نه فقط قدمت بالا و میزان حفظ‌شدگی دقیق نقش، بلکه چگونگی اجرا و جای‌گذاری آن است. به نظر می‌رسد فرد نئاندرتال آگاهانه انگشت خود را به رنگ‌دانه سرخ آغشته کرده و به‌عنوان خلق «بینی» روی سطح سنگی که تداعی‌گر چهره است، فشار داده است. محققان بر این باورند که این انتخاب آگاهانه می‌تواند بیانگر انگیزه هنری، یا حداقل نوعی نمادپردازی، تلقی شود.
پیامدهای علمی و فرهنگی
این یافته، چند نگاه بنیادین درباره نئاندرتال‌ها را به چالش کشیده است: نخست آن که آن‌ها صرفاً موجوداتی با رفتارهای تقلیدی یا صرفاً بقاگرا نبوده‌اند، بلکه توان پردازش پیچیده خلاقانه، هنری و نمادین نیز داشته‌اند. همان‌طور که در بخش تحلیل The Guardian تاکید شده، این اثر انگشت می‌تواند قدیمی‌ترین نمونه هنر انسانی باشد که مستقیماً با یک فرد خاص و یک عمل هدفمند پیوند می‌خورد - نه صرفاً لکه‌های تصادفی یا نشانه‌های گذار. از طرف دیگر، نسبت دادن این نقش‌آفرینی به انگیزه‌های فرهنگی  یا آیینی، دریچه‌ای تازه برای فهم کلی مفهوم هنر در میان انسان‌تباران باز می‌کند: آیا این نشانه گونه‌ای تشخص و شخصی‌سازی بوده یا بخشی از مناسک و ارتباط با جهان نادیده؟