اراده و توان بلند دانشمندان هوافضای ایران، کشورمان را در شمار معدود صاحبان فناوری فضایی جهان قرار داده به طوری که این توان در کشور مسیر روبه توسعه و گسترشی را طی می کند. رئیس سازمان فضایی ایران روز گذشته گفته است: منظومه ماهواره‌ای شهید سلیمانی یک منظومه باریک‌باند است و  به‌عنوان یکی از پروژه‌های مهم ماهواره‌ای ایران، با هدف توسعه اینترنت اشیا (IoT) طراحی شده و 20 ماهواره است که در حال ساخت است.
در زمینه پروژه‌های ماهواره‌ای، ماهواره‌های سری پژوهش شامل پژوهش 1، 2، 3 و 4 یا مناقصات آن برگزار شده یا فرایند ساخت آن آغاز شده است، برای مثال، فرایند ساخت پژوهش 1، 2 و 4 آغاز شده است، همچنین، ماهواره‌های پارس2 و پارس3 را داریم و در حوزه راداری، دو ماهواره راداری 1 و 2 در حال توسعه هستند.
ناهید2 و ناهید3 آماده پرتاب
سالاریه روز گذشته در تشریح پروژه های در دست اقدام سازمان فضایی ایران این طور گفته است: ماهواره‌های تحقیقاتی متعددی نیز در دست اقدام است، از جمله می‌توان به ناهید2 و ناهید3 اشاره کرد که هر دو ساخته شده و آماده پرتاب هستند. ایران ماهواره‌های مختلفی در حوزه‌های مخابراتی و سنجشی طراحی و برنامه‌ریزی کرده است که به‌زودی پرتاب آن ها آغاز می‌شود که در این میان، منظومه شهید سلیمانی نیز احتمالاً در سال 1403 پرتاب آزمایشی خواهد داشت تا ایرادات احتمالی آن در مدار برطرف شود، پرتاب اصلی منظومه شهید سلیمانی از اواخر 1404 آغاز خواهد شد. ماهواره‌هایی که برای نخستین بار قرار است پرتاب شوند معمولاً چند پرتاب آزمایشی دارند و ایرادات آن ها در مدار برطرف می‌شود. ماهواره پارس1 ارتقایافته را نیز داریم که آن نیز ان‌شاءا... قرار است در همین دهه فجر رونمایی ‌شود. ایران چند ده ماهواره در حال ساخت دارد.
از بلوک انتقال مداری چه خبر؟
در صنعت فضایی در کنار فناوری ماهواره، فناوری دیگری به نام «بلوک انتقال مداری» وجود دارد. به زبان ساده می توان گفت، این بلوک، یک وسیله حمل و نقل است که می‌تواند ارتفاع مداری ماهواره را پس از پرتاب، تغییر دهد و آن را به مدارهای با ارتفاع بالاتر منتقل کند.
اگر هم بخواهیم کمی فنی تر به موضوع بنگریم، می توانیم بگوییم؛ بلوک‌های انتقال مداری را می‌توان به عنوان «واسطه‌ای» میان پرتابگر و ماهواره تلقی کرد. زمانی که ماهواره به مدار اولیه می‌رسد، بلوک انتقال مداری فعال می‌شود و با استفاده از پیشرانه‌ها و سیستم‌های هدایت‌گری، ماهواره را به مدار نهایی خود هدایت می‌کند. این سیستم‌ها دارای پیشرانه‌های خاص خود هستند و به ماهواره اجازه می‌دهند تا با دقت و در مسیرهای برنامه‌ریزی شده به مقصد برسند.
صنعت فضایی ایران که آذرماه گذشته بلوک انتقال مداری سامان یک را با موفقیت به فضا پرتاب کرد، اکنون آماده ارسال نسخه بعدی بلوک انتقال مداری است. دکتر حسن سالاریه؛ رئیس سازمان فضایی ایران در این باره به تسنیم گفته است: نسخه بعدی بلوک انتقال مداری هم‌اکنون در مراحل نهایی قرار دارد. براساس تجربیات حاصل از نخستین پرتاب و عملیات مداری، اصلاحات لازم در نمونه دوم در حال انجام است و ان‌شاءا... آن نیز به‌زودی پرتاب می‌شود. بلوک انتقال مداری سامان یکی از نخستین گام‌های ایران در مسیر دستیابی به مدارهای بالاست. به‌عنوان اولین عملیات مداری که توسط این بلوک انجام شد، باید گفت کیفیت پیش‌پرتاب آن موفقیت 80 درصدی عملیات قابل قبول بود.
نسخه دوم به زودی پرتاب می شود
سالاریه گفته است: براساس تجربیات حاصل از نخستین پرتاب و عملیات مداری، اصلاحات لازم در نمونه دوم در حال انجام است و به‌زودی پرتاب می‌شود و امیدواریم عملکردی 100درصد موفق داشته باشد. او این را هم اضافه کرده که، بلوک‌های انتقال مداری می‌توانند اجرام را به ارتفاعات بالاتر منتقل کنند و قابلیت تزریق ماهواره‌ها در نقاط مختلف مداری را دارند؛ به این ترتیب، ایران می‌تواند ماهواره‌ها را در زوایای مختلف فاز مداری قرار دهد و از این منظر به پیشرفت‌های چشمگیری دست یابد.


گفت‌وگو
کاهش هزینه‌های پرتاب و افزایش انعطاف‌پذیری در ماموریت‌های فضایی با سامان 2
​​​​​​​حال این که بلوک انتقال مداری سامان 2دقیقا چه ویژگی هایی دارد، پرسشی است که ما آن را با دکتر سید محمدنوید قریشی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فضایی ایران و عضو هیئت مدیره انجمن هوافضای ایران مطرح کردیم. او گفت: بلوک انتقال مداری سامان 2 نسخه بهبودیافته‌ای از سامان یک است که بر اساس تجربیات عملیاتی نسخه قبلی طراحی و ساخته شده است. سامان یک به‌عنوان اولین بلوک انتقال مداری ایران، امکان انتقال ماهواره‌ها به مدارهای بالاتر را فراهم کرد و به‌عنوان گامی مهم در توسعه فناوری فضایی کشور شناخته شد که پرتاب آن تا حدود زیادی با موفقیت همراه بود و بخش بزرگی از اهداف این پروژه برآورده شد. در بلوک انتقال مداری سامان 2، با توجه به درس آموخته‌های حاصل شده از سامان یک، با بهینه‌سازی زیرسیستم‌های مختلف انتظار می‌رود اهداف ماموریتی این پروژه به صورت کامل محقق شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فضایی ایران  یادآور شد: بلوک انتقال مداری سامان 2 یکی از دستاوردهای مهم صنعت فضایی ایران است که برای انتقال ماهواره‌ها به مدارهای مختلف طراحی شده است. این بلوک با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته و توانایی ایجاد تغییرات در مدار ماهواره، امکان جابه‌جایی دقیق‌تر و سریع‌تر ماهواره‌ها را فراهم می‌کند. یکی از مزایای مهم آن، کاهش هزینه‌های پرتاب و افزایش انعطاف‌پذیری در ماموریت‌های فضایی است. به‌علاوه، سامان 2 می‌تواند به بهبود طول عمر عملیاتی ماهواره‌ها کمک کرده و قابلیت استفاده از مدارهای متنوع‌تر را فراهم کند. همچنین فناوری‌های حاصل از طراحی سامان 2 می‌تواند در دیگر صنایع پیشرفته مانند هوافضا و انرژی‌های نو مورد استفاده قرار گیرد و به رشد اقتصادی کشور کمک کند. قریشی اضافه کرد: استفاده از بلوک انتقال مداری سامان 2 نقطه عطفی در توانمندسازی صنعت فضایی ایران به شمار می‌رود. این فناوری موجب افزایش استقلال کشور در انجام ماموریت‌های پیچیده فضایی می‌شود و امکان دستیابی به مدارهای بالاتر و خاص‌تر را فراهم می‌کند. با وجود چنین فناوری‌ای، می‌توانیم در طراحی و اجرای پروژه‌های فضایی مانند پرتاب ماهواره‌های مخابراتی، سنجش از دور و حتی ماموریت‌های علمی در سطح بین المللی رقابت کنیم.