در این دنیای زیبا که تعادلی شگفت‌انگیز طی میلیون‌ها سال بین عناصر مختلفش برقرار شده تا به بهترین شکل میزبان انواع حیات باشد؛ هر جزء مثل یک حلقه زنجیر به وظیفه‌اش در قبال وحدت یک کل بزرگ عمل می‌کند و با چالش مواجه شدن هر بخش، تمام تعادل سیاره به‌خطر می‌افتد. خطری که شاید طی 50 یا حتی 100 سال حسش نکنیم؛ اما این اعداد در برابر عمر دنیا کم است و این سیاره حتی اگر ما تغییرات تلخش را حس نکنیم، تنها خانه گونه ما و بی‌نهایت گونه دیگر است که باید روی آن زندگی کنند و برای همین حفظش اهمیت زیادی دارد. یکی از عناصر مهم حفظ این تعادل تالاب‌ها هستند که در این مطلب و به‌مناسبت 2 فوریه که روز جهانی تالاب‌هاست با اهمیت آن‌ها، نقشی که در اکوسیستم سیاره و مناطق‌شان دارند و وظیفه‌ای که ما در حفظ‌شان داریم، آشنا می‌شویم.

 یک روز جهانی برای تالاب‌ها
دوم فوریه هر سال روز جهانی تالاب‌هاست. این روز با هدف تاکید روی اهمیت تالاب‌ها و نقش اساسی آن‌ها در اکوسیستم زمین و زندگی بشر نام‎گذاری شده است. این مناسبت به امضای «کنوانسیون رامسر» در سال ۱۹٧۱ در شهر رامسر ایران بازمی‌گردد؛ جایی که ۱۶ کشور از نقاط مختلف دنیا مثل ژاپن، کنیا، سوئیس و... برای حفظ و مدیریت صحیح تالاب‌ها گرد هم آمدند. بد نیست بدانید امروزه بیش از 170 کشور به این معاهده ملحق شده‌اند که بر تعهد جهانی به حفظ تالاب‌ها تاکید دارد. هدف اصلی این کنوانسیون حفاظت از تالاب‌ها به عنوان منابع طبیعی با ارزش و حیاتی برای تنوع زیستی و جوامع انسانی بود.
 اهداف روز جهانی تالاب‌ها
این روز با هدف افزایش آگاهی عمومی درباره فواید و اهمیت تالاب‌ها، تشویق جوامع محلی به حفاظت از این زیستگاه‌های حساس و ارتقای همکاری‌های بین‌المللی برای حفظ آن‌ها برگزار می‌شود. کلیدواژه‌ها و پیام‌های اصلی روز جهانی تالاب‌ها به شرح زیر است:
آگاهی بخشی| ارتقای دانش عمومی درباره نوع‌دوستی و خدمات اکوسیستمی تالاب‌ها.
حفاظت| تشویق دولت‌ها و جوامع محلی به تدوین و اجرای سیاست‌هایی برای حفاظت از تالاب‌ها.
همکاری بین‌المللی| ایجاد و تقویت همکاری‌های بین‌المللی در زمینه حفاظت و مدیریت پایدار تالاب‌ها.
توسعه پایدار| ترویج توسعه‌ای که تالاب‌ها را در پناه خود قرار دهد و از مودت با آن‎ها حمایت کند.
 فواید تالاب‌ها برای اکوسیستم سیاره
تالاب‌ها به‌رغم اهمیتی که دارند، با تهدیدات قابل توجهی از جمله شهرنشینی، آلودگی و بهره‌برداری بیش از حد مواجه هستند.
تالاب‌ها، از جمله مرداب‌ها، باتلاق‌ها و حرا، اکوسیستم‌های حیاتی هستند که فواید بی‌شماری هم برای انسان و هم برای حیات وحش به ارمغان می‌آورند. آن‎ها نقش مهمی در موارد زیر ایفا می‌کنند:
تنوع زیستی| تالاب‌ها محیط زندگی برای بسیاری از گونه‌ها از جمله پرندگان، ماهی‌ها، دوزیستان و گیاهان آبزی فراهم می‌کنند.
تنظیم غلظت مواد مغذی| این مناطق به عنوان فیلترهای طبیعی عمل می‌کنند و با جذب و تصفیه آب‌های آلوده، به حفظ کیفیت آب کمک می‌کنند.
کاهش سیلاب‌ها| تالاب‌ها می‌توانند به عنوان یک مخزن طبیعی عمل کنند و آب‌های اضافی ناشی از باران‌های شدید را جذب و از ایجاد سیلاب‌های ویرانگر جلوگیری کنند.
ذخایر کربن| تالاب‌ها کربن را در خاک خود ذخیره  و به کاهش تغییرات اقلیمی کمک می‌کنند.
کاهش تغییرات آب‌وهوایی| تالاب‌ها 
دی اکسید کربن را جذب و به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و کاهش سرعت تغییرات آب و‌هوایی کمک می‌کنند.
​​​​​​​
 فواید تالاب‌ها برای محیط زیست محلی
تالاب‌ها نه تنها برای سلامت اکوسیستم سیاره مهم هستند بلکه برای جوامع محلی نیز فواید زیادی دارند:
منابع معیشتی| بسیاری از جوامع محلی به منابع غذایی و درآمدزایی از قبیل ماهی‎گیری و کشاورزی وابسته‌اند که در اکوسیستم‌های تالابی به وجود می‌آید.
گردشگری| تالاب‌ها محل‌های مناسبی برای جذب گردشگر هستند و می‌توانند به توسعه اقتصاد محلی و ایجاد اشتغال کمک کنند.
آموزش و تحقیق| تالاب‌ها به دانشمندان و محققان مکان‌های مناسبی برای مطالعه تنوع زیستی و اکوسیستم‌ها ارائه می‌دهند و به این وسیله دانش بشر را افزایش می‌دهند.
 مسئولیت ما، حفاظت از تالاب‌ها
ما به‌عنوان افراد و جوامع، نقش مهمی در حفاظت از تالاب‌ها و تنوع زیستی آن‌ها داریم. در این‎جا برخی از مسئولیت‌ها وجود دارد که باید درنظر بگیریم:
1 با کاهش هدررفت آب، رفع نشتی‌ها و استفاده از وسایل کم مصرف آب در خانه و محله خود صرفه‌جویی کنید. این کار به حفظ سطح آب در تالاب‌ها کمک می‌کند و فشار وارده بر این اکوسیستم‌ها را کاهش می‌دهد.
2 استفاده از کودها، آفت کش‌ها و دیگر مواد شیمیایی را محدود کنید، زیرا این آلاینده‌ها می‌توانند به زیستگاه‌های تالاب آسیب برسانند. همچنین از ریختن زباله خودداری کنید.
3با کاشت گیاهان بومی در باغ یا جامعه خود از اکوسیستم حمایت کنید. گیاهان بومی غذا و سرپناهی برای حیات وحش محلی فراهم  و به حفظ تعادل طبیعی منطقه کمک می‌کنند.
 معروف‌ترین تالاب‌های دنیا
در دنیا تالاب‌های مشهور و مهمی وجود دارند که هر یک از آن‌ها اکوسیستم‌های خاص خود را دارند و در حفظ تنوع زیستی و منابع طبیعی نقش مهمی ایفا می‌کنند. در ادامه به معرفی چند مورد از معروف‌ترین تالاب‌های جهان می‌پردازیم:
تالاب براندون (برزیل، پاراگوئه و بولیوی)| براندون بزرگ‎ترین تالاب جهان است و در معرض فصول بارانی و خشکی قرار دارد. این تالاب خانه‌ انواع مختلفی از حیوانات وحشی از جمله پرندگان، خزندگان و پستانداران است. نگرانی‌ها درباره‌ تغییرات اقلیمی و جنگل‌زدایی باعث تهدید اکوسیستم‌های این منطقه شده است. نابودی زیستگاه‌ها و آلودگی ناشی از کشاورزی صنعتی از دیگر چالش‌های آن محسوب می‌شود.
تالاب‌های سابانا (آفریقای جنوبی)| این تالاب‌ها در کنار نواحی سابانای آفریقای جنوبی قرار دارند و زیستگاه تنوع زیادی از حیات وحش به شمار می‌روند. تغییرات اقلیمی و استفاده‌های کشاورزی به طور جدی این مناطق را تهدید می‌کند. حفاظت از این مناطق برای حفظ تنوع زیستی حیاتی است.
تالاب‌های فلوریدا (ایالات متحده)| این تالاب به عنوان یک اکوسیستم متنوع و بی‌نظیر شناخته می‌شود که شامل گیاهان و جانوران بومی مهمی است. اگرچه تلاش‌هایی برای حفاظت از آن انجام شده، کاهش آب، آلودگی و ورود گونه‌های غیربومی مشکلاتی جدی برای این تالاب ایجاد کرده‌است.
تالاب آمازون (برزیل)| این تالاب‌ به عنوان یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های تنوع زیستی شناخته می‌شود و انواع گونه‌های نادر گیاهی و جانوری را در خود جای داده‌است. جنگل‌زدایی و استخراج منابع باعث تخریب گسترده و تهدید زندگی جانوران و گیاهان شده است.
تالاب‌های مهم کشورمان
ایران دارای تالاب‌های متنوع و مهمی است که هریک به دلیل ویژگی‌های خاص خود در اکوسیستم‌های طبیعی و فرهنگی کشور نقش بسزایی دارند. در ادامه به معرفی چند مورد از معروف‌ترین تالاب‌های ایران و چالش‌های زیست‌محیطی که با آن‌ها مواجه‌اند، پرداخته می‌شود:
تالاب هامون| تالاب هامون در استان سیستان و بلوچستان واقع شده و هرساله محل تجمع بسیاری از پرندگان و  زندگی آبزیان است. این تالاب به منابع آبی و معیشتی‌ مردم محلی وابسته است. خشکسالی‌های شدید، تغییرات اقلیمی و بهره‌برداری غیرمجاز از منابع آب باعث کاهش سطح آب و زمین‌های کشاورزی و نیز از بین رفتن اکوسیستم‌های تالاب شده‌است.
تالاب انزلی| تالاب انزلی در شمال ایران و در کنار دریای خزر واقع شده است و به عنوان یکی از غنی‌ترین زیستگاه‌های آبزی و پرنده‌ها شناخته می‌شود. آلودگی شهری، زباله‌های صنعتی و کشاورزی و همچنین ورود گونه‌های غیر بومی، تهدیداتی جدی برای اکوسیستم این تالاب ایجاد کرده‌است.
تالاب شادگان| تالاب شادگان در استان خوزستان، با وسعتی زیاد و تنوع زیستی بالا، خانه‌ بسیاری از پرندگان و گونه‌های مختلف ماهی است. آلودگی ناشی از فعالیت‌های صنعتی و نفتی، کاهش سطح آب و تغییرات اقلیمی از جمله نگرانی‌های جدی برای این تالاب به شمار می‌رود.
تالاب جازموریان| این تالاب در استان کرمان واقع شده است و یکی از بزرگ‎ترین تالاب‌های این استان به شمار می‌رود. این تالاب محل زندگی بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری است. کاهش سطح آب به دلیل تغییرات اقلیمی و برداشت‌های غیرمجاز از منابع آبی و نیز افزایش آلودگی‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی، تهدیداتی برای زیستگاه‌های جازموریان ایجاد کرده‌است.
تالاب هورالعظیم| این تالاب بزرگ در مرز ایران و عراق قرار دارد و زیستگاه پرندگانی است که در این منطقه مهاجرت می‌کنند.  آلودگی ناشی از مصارف صنعتی و کشاورزی و نیز تغییرات آب و هوایی از جمله تهدیدات عمده برای این تالاب به شمار می‌رود.