کاهش مصرف تخم مرغ در ماه مبارک رمضان و عید نوروز باعث کاهش قیمت شدید تخم مرغ در بازار شده است. نکته مهم این جاست که تولید تخم مرغ همانند دیگر تولیدات دامی در کشور، دریافت کننده ارز دولتی است و نوسانات این مدلی علاوه بر تحمیل ضرر به تولید کننده؛ بخش قابل توجهی از ارز دولتی را هم بر باد می دهد. از طرفی بیشترین سود این نوسانات هم به جیب دلالان یا خرده فروشانی می رود که با سوءاستفاده از بی اطلاعی مردم از قیمت واقعی تخم مرغ در بازار با قیمت هایی بسیار بالاتر اقدام به فروش این محصولات می کنند. در این گزارش به ابعاد مختلف این موضوع پرداخته ایم.

​​​​​​​
«تخم مرغ فقط کیلویی 46000 تومان»؛ کاغذی که پشت شیشه فروشگاه چسبانده شده بود این را می گفت. با این تصور که قیمت تخم مرغ حداقل باید بالای 60هزار تومان باشد، به خودم گفتم شاید محصولش مشکلی دارد که به این قیمت می دهد و بدین شکل خودم را قانع کردم اما وقتی در ادامه مشابه همین کاغذ را پشت چند مغازه دیگر دیدم وارد یکی از همین مغازه ها شدم تا علت را سوال کنم. فروشنده در این باره گفت که تخم مرغ زیاد است و قیمتش ارزان شده است، ما هم کیلویی 47هزار تومان می فروشیم. نکته جالب اما این بود که تعدادی از فروشگاه هایی که برای بررسی موضوع به آن ها سر زدیم تخم مرغ را به صورت دانه ای 6 تا 7 هزار تومان می فروختند اما همان تخم مرغ را که فله می خریدی نصف قیمت و کیلویی کمتر از 50 هزار تومان حساب می کردند!
20 هزار تومان ارزان تر از قیمت مصوب!
با توجه به اهمیت موضوع و مخصوصا به این دلیل که این صنعت در بحث نهاده ها دریافت کننده ارز دولتی است و قیمت مصوب دارد؛ موضوع و دلایل مربوط به این وضعیت را از رئیس اتحادیه شرکت های تعاونی کشاورزی مرغداران مرغ تخم گذار خراسان رضوی جویا شدیم. سعید رضا یزدی با اشاره به قیمت مصوب و قیمت تخم مرغ در بازار به «خراسان رضوی» می گوید: آخرین قیمت مصوب هیئت مدیره اتحادیه مرغ تخم گذار میهن مربوط به مرداد ماه سال گذشته است که کیلویی ۵۷۵۰۰ تومان در مرغداری و کیلویی ۶۸ هزار تومان هم به عنوان قیمت مصرف کننده تعیین شده است. اما اتفاقی که الان افتاده این بوده که در ایام ماه مبارک رمضان و نوروز مصرف تخم مرغ پایین آمده و موجب کاهش قیمت خیلی شدیدی شده است و حتی قیمت در مرغداری به کیلویی ۳۰ هزار تومان رسیده اما مشکل این است که تخم مرغ در برخی محل ها همچنان با قیمت ۶۰ هزار تومان به دست مشتری می‌رسد و متاسفانه وقتی عده ای می‌بینند که مردم از قیمت واقعی و روز تخم مرغ آگاه نیستند، این کالا را با قیمت بالاتری به فروش می‌رسانند.
یزدی با اشاره به دلایل کاهش قیمت شدید تخم مرغ ادامه می دهد: هر سال این اتفاق می افتد اما امسال چون دو بازه زمانی که ما معمولا کاهش مصرف تخم مرغ را داشتیم با هم همزمان شده اند؛ تاثیر آن بیشتر بوده است. علاوه بر این اتفاقی که متاسفانه در دولت قبلی و مبنی بر آزادسازی صدور مجوزها رقم خورد هم نتیجه اش را ما الان شاهد هستیم که تولید به صورت فزاینده ای افزایش پیدا کرده و این حجم از تولید از میزان امکان صادراتی ما هم بیشتر است. در جلسه ای که داشتیم نکات مدنظر اعضای هیئت مدیره و بازرسان اتحادیه را مکتوب خواهیم کرد تا به اتحادیه میهن ارسال کنیم. کاری را هم که از دست دوستان ما در وزارت جهاد کشاورزی و نهادهای مربوط برمی آید، باید انجام دهند و فورا به داد این صنعت برسند و گرنه ما بعد از دوسال صادر کننده بودن در تخم مرغ حداقل در دو ماه آینده تبدیل به واردکننده خواهیم شد که با توجه به مشکلاتی که در بحث تخصیص ارز در کشور داریم، کار ما با چالش روبه رو خواهد شد.
روزانه 150 تن مازاد تولید داریم
رئیس اتحادیه شرکت های تعاونی کشاورزی مرغداران مرغ تخم گذار خراسان رضوی با اشاره به مشکلات مرغداران در کشتار مرغ شان اظهار می کند: همان طور که می دانید کشتار مرغ گوشتی افزایش یافته است و الان هم دیگر مردم رغبتی به استفاده از گوشت مرغ پیر تخم گذار ندارند. لذا کشتار این مرغ هم با چالش روبه روست و قیمت خیلی پایینی دارد. مرغ پیر تخم گذار را بعد از کشتار، بیشتر کارخانجات سوسیس و کالباس استفاده می‌کنند اما الان چون مرغ گوشتی هم قیمتش پایین است استقبالی از این مرغ نمی شود. وی ادامه می دهد: نهاده را جهاد کشاورزی از طریق سامانه بازارگاه و بر اساس میزان جوجه ریزی تخصیص می‌دهد، این نهاده با احتساب ارز ۲۸۵۰۰ تومانی تخصیص می یابد. وی با بیان این که در استان روزانه ۳۵ درصد تولید مازاد بر مصرف داریم، ادامه می دهد: عمده صادرات تخم مرغ ما به عراق و افغانستان است. روزانه حدود ۴۵۰ تا ۵۰۰ تن ظرفیت تولید ماست که از این مقدار حدود ۱۵۰ تن مازاد مصرف است که به خارج از استان یا کشور صادر می‌شود.
یزدی در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر تاریخچه تغییر در سازوکار صدور مجوز برای مرغداری ها می گوید: حدود ۳ سال پیش در ایامی که اوج مصرف تخم مرغ بود، ما مجبور به واردات شدیم. بر همین اساس توافق نامه ای میان وزارت جهاد کشاورزی و تشکل کشوری اتحادیه میهن منعقد شد و وظیفه تامین و تنظیم بازار را به این اتحادیه محول کردند و در قبال آن صدور مجوز صادرات را هم به اتحادیه میهن واگذار کردند اما صدور مجوز های احداث مرغداری را جهاد کشاورزی در دست خودش نگه داشت که مرجع صادر کننده آن هم سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی است. اتفاق غیر کارشناسی که در این بین افتاد این بود که صدور مجوزهای احداث مرغداری آزاد شد و همفکری و مشورتی هم با این تشکل صورت نگرفت. بهتر بود که صدور مجوز را مانند اتحادیه های دیگر به تشکل ها و اتحادیه های استانی و کشوری محول می‌کردند تا به میزان نیاز صدورمجوز صورت گیرد. این صدور مجوزها باعث شده تا تولید آن قدر بالا برود که مرغدار در هر کیلو ۲۵۰ هزار تومان ضرر بدهد. برای تحمل این ضرر هم مرغدار ظرفیتی دارد و از ۲۲ اسفند سال گذشته تا همین الان این ضرر روزانه در حال اتفاق افتادن است و یک مرغدار ۵۰ هزار قطعه ای ما در روز حدود ۸۰ میلیون تومان دارد متضرر می شود. اگر این اتفاق طی دو هفته آینده حل نشود در چند ماه آینده تمام این مرغ ها به کشتارگاه فرستاده می شوند و مرداد و شهریور امسال باز باید دست نیازبه سمت کشور های دیگر دراز کنیم تا مصرف داخلی تخم مرغ را تامین کنیم.
تولید مازاد بر مصرف را صادر کنید
با توجه به صحبت های رئیس اتحادیه مرغداران تخم گذار استان مراتب این مسئله را از مدیرکل جهاد کشاورزی استان جویا شدیم. مجید جعفری با بیان این که تنظیم بازار تخم مرغ بر عهده اتحادیه کشوری میهن است، به «خراسان رضوی» می گوید: متصدی صدور مجوز نه جهاد کشاورزی بلکه سازمان نظام مهندسی است و آن ها هم از ما سوال نمی کنند که آیا مجوزبدهیم یا نه؟ البته که در درگاه ملی مجوزها هم هیچ محدودیتی برای صدور این مجوزها وجود ندارد و اگر تولید زیاد است هم باید محور صادرات آن را باز کنند. مدیرکل جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان این که حتی برنامه ریزی هایی که سامانه به چه میزان مجوز بدهد یا ندهد هم از طرف وزارتخانه به خود اتحادیه کشوری محول شده است، ادامه می دهد: صفر تا صد کار را خود اتحادیه میهن برنامه ریزی می کند و اگر تولید زیاد است، محور صادرات آن را اتحادیه میهن فراهم کند. جعفری با اشاره به این که مشکل در حوزه صادرات است، می افزاید: در خیلی از چیزها تولید ما مازاد بر مصرف داخل است ولی مجوز جدید صادر می‌کنند و به خاطر مباحث اشتغال و سرمایه گذاری باید روی صادرات و افزایش مصرف داخلی کار کرد. نکته دیگر این است که خیلی از این مجوز ها که صادر شده است هنوز به بهره برداری نرسیده؛ همین مسئله را دوستان اتحادیه استان به من هم گفتند و من گفتم این مسئله شاید نگرانی برای دو یا سه سال آینده باشد اما در حال حاضر خیلی از این مرغداری ها هنوز وارد مدار تولید نشده اند.