​​​​​​​
در آستانه دور دوم مذاکرات غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده، سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران، نه‌فقط یک اقدام فنی، بلکه حرکتی سنجیده و چندلایه از سوی ایران تلقی می‌شود که حاوی پیام‌های مهمی است.رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ۱۲ فروردین ماه در تماس تلفنی با سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان، درباره آخرین وضعیت همکاری‌های ایران و آژانس گفت و گو کرد.عراقچی با اشاره به سیاست ایران برای تعامل و همکاری با آژانس، تصریح کرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید در خصوص تهدیدات علیه تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران موضع شفافی اتخاذ کند. وی تاکید کرد با توجه به استمرار این تهدیدات، جمهوری اسلامی ایران هر تدبیر لازمی را برای صیانت از برنامه هسته‌ای خود اتخاذ خواهد کرد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز گفت: با سایر طرف‌ها برای ایجاد فضای مناسب در جهت کمک به حل مسائل موجود رایزنی‌هایی خواهد شد. وی در همین چارچوب، درخواست سفر به ایران را مطرح کرد که مورد موافقت اصولی وزیر امور خارجه کشورمان قرار گرفت. مقرر شد به منظور اطمینان از موفقیت‌آمیزبودن این سفر، جزئیات موضوع از طرق مقتضی بین دو طرف بررسی و نهایی شود.پذیرش اصولی این سفر، در مقطع زمانی حساس کنونی، نشانه‌ای روشن از حسن‌نیت و تمایل ایران به حفظ مسیر گفت‌وگو و کاهش تنش‌هاست. در شرایطی که برخی تلاش دارند فضای پیش‌رو را با تردید، فشار و روایت‌های سیاسی آلوده کنند، این سفر نوعی تنظیم هوشمندانه صحنه دیپلماتیک پیش از شروع رسمی مذاکرات تلقی می‌شود.گروسی آخرین بار در آبان ۱۴۰۲ به تهران سفر کرد و با «مسعود پزشکیان»، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه و «محمد اسلامی»، رئیس سازمان انرژی اتمی، دیدار کرد.او همچنین برای اولین بار از تأسیسات غنی‌سازی «نطنز و فردو» بازدید کرد.
در جریان سفر قبلی گروسی به کشورمان، ایران پیشنهاد کرد برای خاتمه دادن به موضوع بازرسان با وجود این که لغو انتصاب بازرسان قبلی بر اساس ماده ۹ موافقت نامه پادمان از حقوق مسلم حاکمیتی ایران بوده، چهار بازرس جدید (۲ بازرس با ملیت آلمانی و ۲ بازرس با ملیت فرانسوی) البته غیر از بازرسان لغو انتصاب شده قبلی از طرف آژانس برای بررسی انتصاب به ایران معرفی شوند. گروسی که نسبت به عملی بودن ایده و ابتکار خود اطمینان بالایی داشت، در پایان سفر دو روزه خود با این احساس و اطمینان که با دستی پُر برای ایجاد فضای تعاملی به وین برمی‌گردد، تهران را ترک کرد اما باز هم این موضوع نتوانست مانع سیاسی کاری‌های کشورهای اروپایی و آمریکا شود.پس از سفر «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران و بازدید از سایت‌های هسته‌ای «نطنز» و «فردو» و برخی بخش‌های پیشرفته صنعت هسته‌ای، شورای حکام به عنوان نهاد بالادستی آژانس با فشار برخی کشورهای غربی، علیه کشورمان قطعنامه صادر کرد.در آخرین ساعات جلسه مورخ اول آذر ۱۴۰۳، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با فشار و اصرار سه کشور اروپایی و آمریکا و به رغم حمایت نکردن حدود نیمی از دولت‌های عضو، قطعنامه‌ای غیر اجماعی را با ۱۹ رأی موافق، ۳ رأی مخالف، و ۱۲ رأی ممتنع درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تصویب کرد.
واکنش ایران به قطعنامه
پس از صدور این قطعنامه رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دستور انجام اقدامات مؤثر، از جمله راه‌اندازی مجموعه معتنابهی از سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته از انواع مختلف را صادر کرد.
«ورامین و تورقوزآباد»؛ رد ادعاهای آژانس درباره مکان‌های هسته‌ای ایران
در پی ادعاهای مطرح شده توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر وجود فعالیت‌های هسته‌ای در دو مکان «ورامین» و «تورقوزآباد»، جمهوری اسلامی ایران این ادعاها را بی‌پایه و فاقد مستندات معتبر می‌داند و پاسخ‌های مستند و روشنی به این موضوعات داده است.ایران بارها به آژانس توضیح داده است که هیچ مکان اعلام نشده‌ای وجود ندارد که طبق موافقت‌نامه پادمان جامع (CSA) الزامی باشد. در مورد ادعای وجود یک «کارخانه در مقیاس آزمایشی» بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳، تهران اعلام کرده که این ادعا فاقد اسناد معتبر و اطلاعات موثق است و معتقد است که ارائه چنین شواهدی از سوی رژیم صهیونیستی، سوءنیت دارد. آژانس نباید به چنین اسناد جعلی توجه کند.در مورد مکان ورامین، آژانس تنها به تصاویر بی‌کیفیت ماهواره‌ای اشاره کرده که ادعا می‌کنند «کانتینرهایی از ورامین به تورقوزآباد منتقل شده‌اند». ایران این تصاویر را غیرقابل اعتماد می‌داند و معتقد است جابه جایی هزاران کانتینر مشابه در سراسر کشور، به تنهایی نمی‌تواند دلیلی برای اثبات چنین ادعایی باشد.ایران همچنین در واکنش به ادعاهای آژانس درباره «تورقوزآباد»، تأکید کرده که ارزیابی‌های آژانس بر اساس اطلاعات معتبر و مستند نبوده است. تورقوزآباد یک منطقه صنعتی است که شامل انبارها و اماکن نگهداری مواد مختلف از جمله مواد شوینده، شیمیایی، پارچه و قطعات خودروست. ایران تصریح کرده که جابه جایی کانتینرها در این مکان، یک فعالیت معمولی و روزمره در آن منطقه صنعتی است و نمی‌تواند دلیل قاطعی برای هرگونه ادعای هسته‌ای محسوب شود.تهران در مذاکرات با آژانس اعلام کرده که در تحقیقات انجام شده در مورد سابقه فعالیت‌های انجام‌شده در تورقوزآباد، به‌جز احتمال خرابکاری، هیچ دلیل علمی و منطقی برای وجود ذرات اورانیوم در این مکان وجود ندارد. این توضیحات به وضوح نشان می‌دهد که ایران هر گونه ادعای آژانس مبنی بر فعالیت‌های هسته‌ای در این مکان‌ها را رد می‌کند و از این رو خواستار توجه دقیق‌تر به صحت اطلاعات و مستندات آژانس است.گرچه در ظاهر، سفر دیروز گروسی با محوریت همکاری‌های فنی و نظارتی انجام شد، اما از منظر تحلیلی، این اقدام ایران نشانه‌ای از باز بودن مسیر دیپلماسی و اراده واقعی برای خروج از منازعات بی‌نتیجه و بازگشت به چارچوب‌های تعامل مؤثر است.تهران با پذیرش اصولی این سفر، به‌گونه‌ای به جامعه جهانی مخابره می‌کند که همان گونه که قبلاً اعلام کرده، فعالیت هسته‌ای صلح‌آمیز داشته و چیزی برای پنهان کردن ندارد، تعامل فنی را از فشار سیاسی تفکیک می‌کند و مسیر همکاری، همچنان باز است.پیش از آغاز دور دوم گفت و گوها، این اقدام می‌تواند نقشی کلیدی در بازسازی فضای روانی مذاکرات ایفا کند. ایران با ایجاد زمینه‌ای برای گفت و گوی کم‌تنش و فنی، عملاً تلاش دارد مذاکرات را از مسیر درگیری‌های رسانه‌ای و فشارهای غیرسازنده، به ریل واقع‌گرایی بازگرداند.از نگاه دیپلماتیک، این سفر می‌تواند حامل پیامی غیرمستقیم به واشنگتن نیز باشد؛ مبنی بر این که ایران برای حل‌وفصل مسائل آماده است، اما در چارچوب منافع ملی، حفظ کرامت و اجتناب از فشار. به‌ویژه در شرایطی که گفت و گوهای غیرمستقیم، به مرحله‌ای حساس نزدیک می‌شود، چنین اقدامات حسن‌نیت‌محور می‌تواند بخشی از پازل «مدیریت تنش» باشد.بنابراین با توجه به سفرهای گذشته گروسی به ایران و ارائه گزارش‌های سیاسی و نه فنی، رویکرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیشتر سیاسی و تحت تأثیر فشارهای خارجی است تا مبتنی بر شواهد معتبر. در این شرایط سفر گروسی به ایران، اقدامی از سوی ایران برای نشان دادن حسن نیت و اراده واقعی در مسیر دیپلماسی و تعامل با آژانس همچون گذشته است. ایران با پذیرش اصولی این سفر همچون گذشته بر مسیر حفظ گفت و گو و همکاری تاکید کرده است.