درد مشترک 2 مرد بی‌سروصدا
فیلم «رها» و «بی‌سروصدا» با موضوع فقر و آسیب‌های مشکلات اقتصادی چه اشتراکاتی در روایت دارند؟نویسنده: مائده کاشیان
مترجم:
سال 1404 پس از اکران فیلم «رها» به کارگردانی حسام فرهمند، «بی‌سروصدا» کاری از مجیدرضا مصطفوی نیز به عنوان دومین فیلم با موضوع فقر و مشکلات اقتصادی یک خانواده اکران شد و اکنون این دو فیلم همزمان روی پرده سینما هستند. مضمون کلی هر دو «رها» و «بی‌سروصدا» مشترک است و شخصیت اصلی قصه در هر دو فیلم یک پدر است که زیر بار مشکلات اقتصادی کمر خم کرده. «رها» و «بی‌سروصدا» هر کدام از چه زاویه‌ای سراغ دغدغه مشترک‌شان یعنی فقر و آسیب‌های آن رفته‌اند؟
آدم خوب‌های مستاصل
شخصیت اصلی «رها» مردی به نام «توحید» (شهاب حسینی) است که برای تامین مخارج زندگی خانواده‌اش، با مشکلات فراوانی مواجه است. او تا زمانی که راننده مترو بوده اوضاع به‌سامانی داشته، اما خودکشی یک دختر جلوی چشمانش باعث می‌شود «توحید» تحت تاثیر آن اتفاق قرار بگیرد و کارش را کنار بگذارد. «توحید» پدری دلسوز است، اما موفق نشده کار مناسبی را جایگزین شغل سابق خود کند. او تلاش می‌کند با تعمیر وسایل معیوب و فروش آن‌ها درآمد کسب کند، اما در کمال سادگی، لوازم غیرقابل تعمیر را خریداری می‌کند و متضرر می‌شود. قصه «بی‌سروصدا» نیز حول محور کاراکتری به نام «سیامک» (پیمان معادی) می‌چرخد. «سیامک» نیز مشابه «توحید» در شغل و حرفه خود با مشکل مواجه شده. «سیامک» مشغول کار در کوره آجرپزی بوده، اما طی یک اتفاق در کوره، زیر آوار می‌ماند و مصدومیت پای او باعث می‌شود نتواند درست راه برود. «سیامک» به پیشنهاد همسرش برای مجالس قلیان تهیه می‌کند و آن‌ها را با موتور به مشتریان می‌رساند. او نیز مانند «توحید» شخصیتی مظلوم و ساده است، قلیان‌های شکسته را از مشتری تحویل می‌گیرد، ضرر می‌کند و در کار خود موفق نیست.
مردان ضعیف و محکوم
«توحید» و «سیامک» ویژگی‌های شخصیتی و موقعیت مشابهی دارند. هر دو شخصیت، کاراکترهایی مظلوم و آرام هستند، مشکلات اقتصادی و ناتوانی در تامین مخارج زندگی نیز آن‌ها را ضعیف کرده‌اند، بنابراین هر دو توسط همسران‌شان سرزنش می‌شوند. همسران «توحید» و «سیامک»، فارغ از بدشانسی‌ها، وضعیت اقتصادی و اجتماعی و شرایطی که به آن‌ها تحمیل شده است، آن‌ها را مقصر و محکوم می‌دانند. در نتیجه این دو شخصیت در ارتباط با همسر خود نیز با فشار روانی و چالش مشابهی روبه‌رو هستند، با این تفاوت که خانواده «رها» گرم‌تر و صمیمی‌تر است.
بر سر دوراهی دشوار
یکی دیگر از نقاط مشترک «توحید» و «سیامک»، قرار گرفتن آن‌ها بر سر یک دوراهی اخلاقی بنابر شرایط سخت اقتصادی است. «توحید» در فیلم «رها» یا باید منافع خانواده را در نظر بگیرد یا چشمش را روی برخی اتفاقات ببندد. این پدر یک بار ابتدای فیلم و بار دیگر اواخر فیلم در این موقعیت دشوار و پیچیده قرار می‌گیرد. شرایط در فیلم «بی‌سروصدا» نیز شخصیت «سیامک» را در معرض انتخابی سخت قرار می‌دهد؛ ساکت کردن صدای وجدانش و کسب درآمد یا رعایت اخلاقیات و نابودی رویای افتتاح یک رستوران. هر انتخابی تبعات خاص خودش را دارد و «توحید» و «سیامک» شرایط عجیبی را تجربه می‌کنند.
فقر؛ دامن‌گیر خانواده
در هر دو فیلم «رها» و «بی‌سروصدا» مسیر قصه طوری طراحی شده است که آسیب‌های مشکلات اقتصادی به نوعی دامن‌گیر دیگر اعضای خانواده نیز می‌شود و تنها پدرهای قصه «توحید» و «سیامک» نیستند که با چالش مواجه می‌شوند. تلاش «توحید» برای خرید لپ‌تاپ ارزان قیمت برای دخترش تا بتواند پروژه‌ای را به سرانجام برساند و شغلش را از دست ندهد، مانند یک زنجیره باعث ایجاد دردسرها، اتفاقات و مصیبت‌های بیشتر و بیشتر می‌شود. در نهایت پسر جوان خانواده در مسیر تقلا برای داشتن لپ‌تاپ، اقدام هولناکی انجام می‌دهد. در فیلم «بی‌سروصدا» نیز می‌بنیم که پسر نوجوان خانواده برای کسب درآمد ناخودآگاه و ناخواسته در مسیری که نباید قرار می‌گیرد. «رها» درگیر شدن همه اعضای خانواده در تبعات فقر و بی‌پولی را بسیار گسترده‌تر و عمیق‌تر روایت می‌کند و محور اصلی قصه است، اما در فیلم «بی‌سروصدا»، این موضوع بیشتر یک هشدار است.
10 صفحه اول
